Boekbespreking

Kees Fasseur,
Wilhelmina - krijgshaftig in een vormeloze jas.
Uitgave Balans, Amsterdam, 643 pag., ƒ 69,50 (gebonden editie ƒ 85, -).
In een lijvig boek tekent de auteur, hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit Leiden, het leven van Koningin Wilhelmina. Na een inleidend hoofdstuk onder de titel 'Engelandvaarder', waarin de overtocht van de Koningin na de capitulatie in 1940 naar Engeland wordt beschreven, volgen drie delen waarin het leven van de Koningin is geperiodiseerd: Tussen de oorlogen, Ballingschap en Bevrijding. In de Londense periode deed ze in vele brieven verslag aan prinses Juliana in Canada. De auteur kreeg 'onbeperkt toegang' tot het persoonlijk archief van prinses Juliana en publiceert in dit boek voor het eerst brieven en andere stukken uit dit archief.
In het eerste deel komt ook de moeilijke weg met de prins-gemaal eerlijk aan de orde. Zijn escapades, met alle geldzorgen van dien, komen eerlijk voor het voetlicht. De auteur schrijft over 'een wanhopige situatie, die Wilhelmina en haar dochter hopeloos moet hebben gedeprimeerd'. Toen Hendrik op 3 juli 1934 op 58jarige leeftijd aan een hartaanval overleed, waren Wilhelmina en Juliana niet aan het sterfbed. 'Zelfs in het wit vormde Hendriks begrafenis een droevig einde van een echtverbintenis', hoewel Wilhelmina, toen ze haar echtgenoot voor de radio herdacht, 'zijn goed hart en vriendelijkheid en eenvoudige inborst' prees. De schrijver tekent uit de mond van een adjudant op: 'Zij heeft toch veel meer van de Prins gehouden dan wij weten'. Een bewogen leven passeert in dit boek de revue, waarbij de godsdienstige overtuiging en het geestelijk leven, waarvan Wilhelmina getuigenis aflegde in haar 'Eenzaam maar niet alleen' en haar verbondenheid met (vooral) het protestantse deel van het volk tot uitdrukking worden gebracht. Op de stad Genève was ze doorgaans niet zo gebrand. Ze had de grootst mogelijke bewondering voor Willem de Zwijger, nadat ze de geschriften van Groen van Prinsterer op advies van De Savornin Lohman had gelezen. Hert boek sluit af met het gedicht van Ida Gerhart bij de onthulling van het borstbeeld van Wilhelmina op 6 september 1968 in het Utrechtse Wilhelminapark:

Daar staat zij, ongebroken en paraat,
de landsmoeder die zij ons altijd was;
krijgshaftig in haar vormeloze jas:
'Wij Wilhelmina', zéér tegen de draad.
Waag u, binnen haar krachtveld, op het gras:
gij zult een souvereine wil ontmoeten
die u gedoogt en tegelijk weerstaat.
Zij slaat u met een zwaarte in de voeten
alsof ge tegen rijzend tij ingaat.

Liefst 43 pagina's noten zijn achterin het boek opgenomen en acht pagina's literatuur, alsmede een uitgebreid personenregister. Het boek biedt uiteraard meer dan een belichting van Wilhelmina. Ook een tijdsbeeld komt tot leven, waarin velen in kerk en staat een verantwoordelijke plek hebben ingenomen. De auteur heeft ons een fraai boek geboden, gedocumenteerd en helder geschreven. Het boek is verlucht met zwartwit foto's en foto's in kleur.

v. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen