De betekenis van getallen

De komst van Jezus als mens naar deze wereld diende een duidelijk doel: 'Opdat in de Naam van Jezus zich zou buigen alle knie van degenen, die in den hemel en die op de aarde en die onder de aarde zijn. En alle tong zou belijden dat Jezus Christus de Heere is, tot heerlijkheid van God de Vader.'
Met een verwijzing naar het Oude Testament (Jes. 45:22) spreekt Paulus hier (Filipp. 2:10, 11) over de verheerlijking van de Vader door erkenning voor de goddelijkheid van Jezus Christus. Erkenning door alle knie. Dat is de hele wereld. Hoe dan ook. Gelovigen en ongelovigen. Hoe ziet de wereld er vandaag uit? Ik doe een poging om die wereld aan de hand van getallen in kaart te brengen.
Nu zijn getallen slechts getallen. Je kunt er alle kanten mee uit. Per slot van rekening geven ze niet meer dan een indruk, maar wel een bruikbare om onze zendingskoers te bepalen. Of in de visie van David B. Barrett en Todd M. Johnson: ‘Zonder onderzoek zouden we niet eens weten dat de onbereikten zelfs bestaan, laat staan wat hun noden zijn.’ Welke gegevens hebben we en wat kunnen die gegevens voor ons betekenen?

Islam
In onderstaand schema staan enkele gegevens over onze wereldbevolking en enkele van de grootste wereldgodsdiensten. Het christendom is verreweg de grootste godsdienst (33,2 procent van de wereldbevolking) en het aantal christenen loopt in de pas met de groei van de wereldbevolking.
Echter, de islam is een snelle groeier. Voor 2025 verwachten statistici 2,7 miljard christenen en 1,8 miljard moslims, ofwel respectievelijk 34 en 23 procent van de wereldbevolking. Dat betekent in zendingsland en in Nederland dat we niet om de islam heen kunnen. Nu reeds worden we dagelijks via de media geconfronteerd met de islam, maar in toenemende mate zal dat ook in onze leefomgeving het geval zijn. Dat gegeven stelt ook de GZB voor vragen: waar bevinden deze mensen zich en werken wij onder hen? Opmerkelijk is het hoge aantal zogenaamde niet-religieuzen en tegelijkertijd de geringe groei van deze groep. Hoewel de meeste niet-religieuzen in het westen wonen, hebben in ons land velen het gevoel dat er op z’n minst meer aandacht is voor religie en meer openheid voor het christelijk geloof. Op basis van de cijfers is het mogelijk te beweren dat er verhoudingsgewijs meer ruimte komt voor religie. Tel daarbij op dat deze ‘nieuwe’ religieuzen in het algemeen gesproken eerder en meer openstaan voor het evangelie dan geseculariseerde Nederlanders met allerlei kerkteleurstellingen, en er lijkt perspectief voor het christendom in het Westen.

Gevestigde kerken
Daarnaast lijkt het me van belang dat we ons realiseren dat er van de 2,2 miljard christenen slechts 1,5 miljard naar de kerk gaan en dat dit aantal gemiddeld groeit met slechts 1 procent. Daarbij moeten we rekening houden met het gegeven dat deze groei vooral afkomstig is van de evangelischen, onder wie het aantal kerkgangers jaarlijks met 2 procent groeit.
Uit alle statistieken blijkt dat gevestigde kerken het minder goed doen dan vrije en charismatische groepen. Volgens mij betekent dat niet per definitie het einde van de gevestigde kerken, maar het zou wel tot bezinning in het kerkelijke kamp moeten leiden.

Continenten
Het is leerzaam om in historisch perspectief te kijken naar de verschillen tussen de continenten. Sommigen beweren dat het zwaartepunt van het christendom, althans als het om aantallen gaat, niet meer in het westen ligt en in de toekomst nog meer naar het zuiden zal bewegen.
Onderstaande getallen en groeipercentages lijken dat te bevestigen. In 1960 was Europa het continent met verreweg de meeste christenen. De zending vond plaats vanuit het westen. Reeds op dit ogenblik liggen de verhoudingen anders, maar in de toekomst zullen de aantallen nog verder uiteen lopen. Europa en Noord-Amerika zullen samen ongeveer 773 miljoen christenen tellen en Afrika, Azië en Latijns-Amerika zullen met elkaar meer dan het dubbele aantal hebben: 1755 miljoen.
Het aantal zendingswerkers over de hele wereld wordt geschat op 200.000, van wie de helft naar het buitenland vertrekt en de andere helft in eigen land het evangelie verkondigt. Vanwege de oppervlakteverschillen tussen alle landen zijn de begrippen binnen- en buitenland natuurlijk relatief. Maar de cijfers van uitgaande en inkomende zendingswerkers leveren wel een bepaald beeld op. Op basis van de huidige cijfers mag je verwachten dat landen in Europa en Noord-Amerika evenveel werkers uitsturen als ontvangen of er minder uitzendt dan dat er binnenkomen. Het aantal christenen neemt in genoemde continenten verhoudingsgewijs af en deze slinkende kerken lijken hulp van groeiende kerken nodig te hebben en vooral zendingswerkers te moeten ontvangen. Toch maakt het onderstaande overzicht het tegendeel duidelijk. Onder Uit staat het aantal zendingswerkers dat uitgezonden wordt en onder In het aantal zendingswerkers dat het land binnenkomt.
Het is duidelijk: het westen is nog steeds dominant aanwezig in de zending, juist als uitzenders van werkers. Daarvoor zijn natuurlijk allerlei redenen aan te wijzen en verklaringen te geven. Hier merk ik slechts op dat op basis van de cijfers en de ontwikkelingen opvalt dat de krimpende kerk van het westen veel meer zendingswerkers uitzendt dan ontvangt.

Arme heidenen
Daar zou ik ook een andere soort vraag aan willen koppelen. In teksten met betrekking tot zending is lange tijd het onderscheid gemaakt tussen zending en evangelisatie. Zending betrof buitenland, evangelisatie binnenland. Hoe relatief ook, het was een bruikbaar onderscheid. Wereldwijd echter zijn de panelen aan het verschuiven. Het is de vraag of het woord zending de lading nog wel dekt. Misschien moeten we eens gaan nadenken over een ander woord voor zending.
Alleen al op basis van praktische overwegingen. Zending doet sterk denken aan een beweging van hier naar daar, van het westen naar de rest van de wereld. Zending heeft iets van een beweging van degenen die de goede boodschap bezitten naar degenen die dat niet doen, van de rijke christenen naar de arme heidenen. De suggestie die van het woord zending uitgaat, is die van één richtingsverkeer, van A naar B en dat lijkt niet langer gerechtvaardigd.
Wat hebben wij, slinkende kerken, de groeiende te bieden? Veel kerken in het Westen hebben te kampen hebben met hun eigen identiteit en met allerlei ethische vragen. Daarentegen zijn de jonge kerken vaak zelfbewust en radicaal, ook als het om ethische kwesties gaat. Tijdens de viering van het honderdjarig jubileum van de Indonisische christelijke kerk HKI sprak dr. A.A. Yewangoe, voorzitter van de Communion of Churches in Indonesia, zijn verwachtingen ten aanzien van zijn Nederlandse partner uit: hij wilde onder andere meer als partner worden gezien, hij vroeg om wederzijdse uitzendingen en om het delen van ervaringen met bijvoorbeeld de houding ten opzichte van Islam (Azië) en de secularisatie (Europa). In de grote regioverschillen tussen uitgaande en binnenkomende zendingswerkers kunnen we deze gelijkwaardigheid niet terugvinden. In de praktijk vertalen we zending nog steeds in termen van eenrichtingsverkeer, van hier naar daar.

Geld
Ten slotte nog een aantal opmerkingen naar aanleiding van de ontdekkende cijfers die over geld gaan. Eigenlijk spreken de cijfers voor zich. Ze laten eerst zien wat alle kerkleden met elkaar en per jaar verdienen. Vervolgens zien we dat die christenen ongeveer 2,3 procent van hun inkomen besteden aan goede doelen, wat die ook mogen zijn. Slechts een heel klein deel, 0,14 procent, gaat naar de zending, zonder precies aan te geven of deze zending zich vooral bezighoudt met woordverkondiging of met diaconale projecten.
Ook uit eigen onderzoek is me wel eens opgevallen dat de meeste giften naar diaconale projecten gaan. Van woord en daad spreekt de laatste ons het meeste aan. In het seculiere goede doelencircuit is zo’n 97 procent van organisaties met een CBF-keurmerk daadgeoriënteerd. In de kerk ligt dat iets anders, maar niet veel. Ook in kerkbladen is ongeveer tweederde van alle advertenties afkomstig van organisaties die kerkelijke, diaconale projecten steunen. Daar komt nog bij dat ook zendingsorganisaties een bepaalde verdeling tussen woord en daad hebben.
Om het positief te benoemen: er zijn voor de zending in de zin van Woordverkondiging nog veel groeimogelijkheden in bezinning en in fondsenwerving. In combinatie met de andere getallen die in dit artikel zijn genoemd, is er nog heel wat zendingswerk aan de wereldwinkel. Dat werk begint in eigen huis. Vandaag.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen