De Pinksterbeweging

In het blad Wapenveld wordt elk jaar een thema aan de orde gesteld. Dit jaar is het thema: Pinksteren in de kerk. De redactie introduceert de serie als volgt: 'Vorig jaar werd het 100-jarig bestaan van de Pinksterbeweging gevierd. Die is inmiddels ook binnen de gereformeerde gezindte zo invloedrijk dat gesproken kan worden van een tweede fase in het proces van evangelicalisering'.
In de onlangs (juni 2008) verschenen derde aflevering staat een meer sociologische benadering centraal: wat voor mensen zijn het die door de Pinksterbeweging worden aangesproken? Christenen die zich aangesproken weten door wat in Pinksterkerken gebeurt, vertellen dat er in hun leven niet maar een kerkelijke verhuizing plaatsvond. Ze vonden vooral een nieuwe religieuze identiteit. Onderzoeker Miranda Klaver schrijft: 'Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn zogeheten neo-Pentecostale kerken ontstaan. Ze onderscheiden zich (…) door hun relatie met de omringende cultuur (…), ze voelen zich thuis in deze wereld, dat komt tot uitdrukking in hun muziek, kledingstijl, hun levensstijl en het gebruik van nieuwe communicatiemiddelen en media. Ze vallen ook op in hun organisatievorm: onafhankelijke kerken gekenmerkt door ondernemend leiderschap en integratie van marktconcepten in hun kerkgroeimodel,' aldus Miranda Klaver. Verder, de grootste groep Pinkstergelovigen is afkomstig uit de traditionele christelijke kerken. Sociologen spreken over de ‘circulation of the saints’, de rondgang van gelovigen van de ene naar de volgende kerk. Mensen hebben minder binding met een kerk waarin ze zijn opgegroeid. Ze hechten meer belang aan een eigen keus dan aan een traditie.
Uit levens- en geloofsverhalen van gelovigen binnen Pinksterkerken is het brede aanbod op de evangelicale markt te herkennen: de jaarlijkse Opwekkingsconferentie, diensten georganiseerd door New Wine, genezingsdiensten van Jan Zijlstra en bevrijdingsconferenties van charismatische leiders. De nieuwe media spelen een belangrijke rol: Pinksterkerken lopen voorop in het gebruikmaken van toepassingen op internet en kabeltelevisie. Er wordt zo als het ware een religieuze markt gevormd als ‘virtuele vindplaats van religieuze ervaringen en religieuze inhoud’. Klaver laat een zekere Marijke (een gefingeerde naam) haar verhaal vertellen, waaruit blijkt hoe mensen tot hun keus voor een Pentecostale gemeente kunnen komen:

Marijke, midden dertig, is getrouwd en moeder van drie kinderen. Ze woont in een dorp in het Groene Hart en komt haar hele leven al in de hervormde kerk. Ze is er als kind gedoopt, ze is er getrouwd en haar kinderen zijn er gedoopt. Ze was een regelmatige kerkganger. Een paar jaar geleden raakte ze betrokken bij een interkerkelijke bijbelstudiegroep in het dorp. Binnen deze groep wordt gesproken over een ‘opwekking’ in de hervormde kerk in Stolwijk. Daar houdt een Nigeriaanse dominee diensten waar mensen genezingen en andere bijzondere ervaringen meemaken. De groep besluit daar naartoe te gaan.
Tijdens die dienst verandert Marijke's geloofsbeleving. ‘Ik zie het toch wel als mijn bekering. Daarvoor was het informatie, zoals je het gewend was maar het leefde niet in je hart. Nee, dat verschil is heel duidelijk. Ik zie het als mijn bekering toen, maar het klinkt natuurlijk nogal heftig. Je zat je hele leven in de kerk en je hebt belijdenis gedaan en toch ... ja, ik ben bekeerd. Toen merkte ik wel dat ik ging zoeken en meer naar de Pinksterkerk trok, naar het vrolijke en waar er meer over verteld wordt, niet zo al die regels en ik had niet zoveel meer aan de kerk. (...) Op een gegeven moment – dat klinkt niet zo aardig – merk je toch dat je een beetje doodloopt.’
Op zoek naar verdieping besluit Marijke om de Alpha-cursus te volgen in een Pinksterkerk. Binnen haar eigen kerk waren eerdere pogingen om een Alpha-cursus op te zetten mislukt. Na verloop van tijd groeit bij haar de overtuiging dat ze zich wil laten dopen. ‘Je bent zelf veranderd, en dan kies je voor de doop, dat is toch wel taboe. Niemand heeft daar iets mee en dat is toch wel lastig.
We hebben de dominee opgebeld. We hadden zoiets van: We gaan het niet vragen maar we delen hem mede dat we gaan dopen. Dat hebben we gedaan en het is besproken in de kerkenraad, ja dat was het. Ik had het wel prettig gevonden als hij kwam. Dus ik heb hem uitgenodigd om te komen praten, maar dat wilde hij niet.’
Op grond van Marijkes verhaal zet Klaver dan een aantal conclusies op een rij. Inderdaad, zult u wellicht zeggen vanuit de pastorale praktijk in uw gemeente, zo gaat het menig keer:

1. Mensen doen een bepaalde religieuze ervaring op, meestal buiten de eigen geloofsgemeenschap.
2. Deze ervaring wordt als geloofsvernieuwing/bekering benoemd.
3. In de traditie van de kerk kan deze ervaring niet worden opgenomen binnen de bestaande geloofskaders, en daardoor wordt de kerk als minder relevant ervaren.
4. Mensen gaan op zoek naar een alternatieve religieuze groep waar deze ervaring erkend wordt als authentieke ervaring.
5. De Pentecostale kerk (h)erkent de geloofservaring en biedt tevens de mogelijkheid van rituele bevestiging (de doop) aan en stelt daarmee de kerkelijke traditie ter discussie.
6. Het gezag van de kerk wordt losgelaten en men kiest op basis van eigen overtuiging en geweten voor de dooppraktijk in de Pentecostale kerk.

De uiteindelijke keus van deze moeder voor een Pinksterkerk had ook te maken met het aanbod voor verschillende leeftijdsgroepen. 'De kwaliteit van kinder- en jongerendiensten is vaak doorslaggevend voor gezinnen. Marijke legt in haar verhaal een direct verband tussen haar eigen geloofsverandering en de keuze voor de Pinksterkerk. In de Pinksterkerk wordt volgens haar de bijbelse waarheid verkondigd, daar gaat het om een relatie met Jezus. Dat wil ze doorgeven aan haar kinderen. De kinderen gaan graag mee naar de Pinksterkerk, er zijn veel kinderen en ze vinden de muziek geweldig'.

Fundamenteel
Het is te makkelijk om vanuit onze manier van kerk-zijn te denken: het zal allemaal wel, wij houden het bij onze tradities en gebruiken, een eeuwenoud recept immers. En als mensen wat anders willen, dan moeten ze maar gaan. Ik zou er ook niet voor willen pleiten het roer radicaal om te gooien. Als kerken staan we in een traditie van de kerk der eeuwen en dan ook nog heel speciaal in de gereformeerde traditie. Maar er is wel iets fundamenteels aan de hand en daar hebben we als hervormd-gereformeerde gemeenten steeds meer mee te maken.
Het is herkenbaar wat Klaver concludeert op grond van haar onderzoek: er is niet slechts sprake van de al genoemde ‘circulation of the saints’, maar vooral met wat ze noemt een ‘recycling van de traditie’. Ze bedoelt: een groeiende groep betrokken gelovigen getuigt van een nieuwe religieuze identiteit waarin de eigen ervaring en omgang met God centraal staan. Ik heb het idee dat dit type gelovigen zich vaak niet voelt aangesproken in de traditionele kerken en daarom op zoek gaat naar alternatieven. En dat is toch jammer omdat het hier meestal gaat om kerkgangers die echt op zoek zijn naar contact met God en een leven met Christus.

PS: Wie informatie zoekt over de hier geciteerde jaarserie: www.wapenveldonline.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen