De heerlijkheid van God

De eerste keer, in 1999, verdedigde hij een proefschrift aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn, over de theologie van de Engelse puritein John Owen. Van de kerkgeschiedenis terug naar de bijbelwetenschap, dat vergt heel andere vaardigheden. Dr. De Vries had zich daar altijd al voor geïnteresseerd, maar om nu op dit terrein ook nog een dissertatie te voltooien naast alle andere werkzaamheden van predikant en docent is ronduit een prestatie die respect verdient.

Het boek gaat over wat het Oude Testament zegt over de heerlijkheid van God, vooral bij de profeet Ezechiël. Om daar duidelijk zicht op te krijgen, moet in de eerste plaats het betekenisveld van het woord heerlijkheid in kaart gebracht worden. De vraag is dan of de oorspronkelijke betekenis van het woord, namelijk ‘wat zwaar is’, daarin nog een rol speelt.

Kern

Na dit onmisbare voorwerk volgt het onderzoek naar de voorstelling van de heerlijkheid van de HEERE speciaal in het boek Ezechiël. Dit gedeelte geeft een helder overzicht van en inzicht in dit bijbelboek. De literaire structuur maakt al iets zichtbaar van de inhoud, zoals de kruisvorm van een middeleeuwse kathedraal laat zien dat het in de kerk over niets anders moet gaan dan over Jezus Christus en die gekruisigd.

Het laatste deel van het boek gaat over de voorstelling van de heerlijkheid van de HEERE in relatie tot het Oude Testament als geheel. Graag wil ik de bestudering van dit boek aanbevelen, in het bijzonder aan studenten, kerkelijke werkers en predikanten. We leven in een haastige tijd. Vaak moeten we, of we willen of niet, er snel achter zien te komen wat een bijbelgedeelte de gemeente hier en nu te zeggen heeft. Dat gaat meer dan eens ten koste van de diepgang. Het werkt ook de vervlakking in de hand. Dan is het goed om voor onszelf af en toe het hele traject af

De Dode Zeerollen, gevonden in de Qumrangrotten laat een relatie tussen Gods heerlijkheid en de hemel zien. te leggen dat nodig is om zicht te krijgen op de exacte betekenis van een kernwoord uit de Schrift. Een boek als dit kan ons daarbij dienen als leidraad. Zo gaan we ook de samenhangen zien tussen zo’n kernwoord en de kern van het Woord.

Hypostase

Natuurlijk zijn er bij dit boek vragen te stellen. Daarvoor is het een proefschrift. Ik vraag me bijvoorbeeld af of het begrip hypostase wel een geschikte omschrijving kan zijn voor de voorstelling van de heerlijkheid van de HEERE. Hypostase is een term uit de antieke filosofie. Dan ben je in een andere wereld dan in die van het Oude Testament. In de antieke filosofie verstaat men onder hypostase een verzelfstandigd begrip als persoon. In de kerkgeschiedenis heeft dat later tot de nodige verwarring geleid. Is in het Oude Testament met de heerlijkheid van de HEERE niet God Zélf bedoeld? Zo ongeveer op de manier zoals wij tegenwoordig over onze koningin spreken als de majesteit?

Ezechiël

Voor orthodoxe protestanten staat het Oude Testament in het perspectief van het Nieuwe Testament. En dus ook het boek Ezechiël. Lopen er dan geen lijnen naar het Evangelie en de Openbaring van Johannes? We lezen in het Evangelie: ‘En het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond (getabernakeld) en wij hebben Zijn heerlijkheid aanschouwd, een heerlijkheid als van de Eniggeborene van de Vader, vol van genade en waarheid’

(Joh.1:14). En Openbaring 21 zegt van het nieuwe Jeruzalem: ‘Zij had de heerlijkheid van God en haar uitstraling was als een zeer kost-

bare steen, als een kristalheldere steen jaspis’ (vs.11 en ook 22 en 23). In dit hoofdstuk horen wij duidelijk de echo van Ezechiël. In Ezechiël is de nieuwe tempel een vierkant (40:47), in Openbaring 21 ligt het nieuwe Jeruzalem daar als een vierhoek (21:16). De laatste woorden van Ezechiël in het visioen van de heilige stad zijn dan ook: ‘De HEERE is daar.’

Dr. De Vries ziet in de terugkeer van de heerlijkheid van de HEERE bij Ezechiël geen verband met de ark als symbool van de heerlijkheid van de HEERE. Nu is het zo dat in Exodus 25 de ark en het verzoendeksel gezien worden als een eenheid, maar dat de ark en het verzoendeksel ook weer van elkaar worden onderscheiden. Die eenheid is er bijvoorbeeld in de verzuchting van de vrouw van Pinehas, als de ark is buitgemaakt door de Filistijnen: ‘De eer is weggevoerd uit Israël.’ Eer en heerlijkheid zijn in het Hebreeuws hetzelfde woord (1Sam.4:21, 22). Of Psalm 24, een lied bij de terugkeer van de ark. Het onderscheid wordt duidelijk in het bouwplan voor de tempel. Daarin staat een vertrek voor het verzoendeksel (1Kron.28:11). Zou het niet zo zijn dat bij Ezechiël ark en verzoendeksel zijn ontkoppeld en dat de ark met haar draagbomen, een mobiele troon, in Ezechiël vervangen is door een nog mobielere troonwagen? Die mobiliteit is de uitstraling van Gods heerlijkheid: de HEE- RE regéért. Ook: De HÉÉRE regeert. Jeruzalem wordt niet verwoest omdat de Babyloniërs de baas zijn in de wereld, maar omdat de HEERE de stad heeft verlaten om haar goddeloosheid. Maar eens zal de HEERE terugkeren, omdat Hij barmhartig en genadig is.

Dode Zeerollen

Dr. De Vries betrekt in zijn onderzoek ook de Dode Zeerollen. Veel meer dan in het Oude Testament is hier een relatie aan te wijzen tussen de heerlijkheid van God en de hemel. Zoals wij het Oude Testament lezen in het perspectief van het Oude Testament, zo doet de gemeenschap van Qumran dat met haar eigen traditie. In die traditie staat het feest van de vernieuwing van het verbond centraal. Het gaat daarin om het ritueel van de vereniging met God. Dat bereiken de leden van de gemeenschap als ze tot het uiterste gaan in de bezinning op en de gehoorzaamheid aan de wet zoals dat in de gemeenschap wordt opgevat. Daarin is hun de leraar van de gerechtigheid voorgegaan. In dat opzicht is de gemeenschap van Qumran drie eeuwen later de tegenhanger van het boek Ezechiël. Gezien in het perspectief van het Nieuwe Testament maakt het ons daarom des te dankbaarder voor wat de HEERE ons in dit bijbelboek schenkt. Het is Christusgetuigenis!

H.J. de Bie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen