GLOBAAL BEKEKEN

Zitten orthodox-gereformeerden in ‘de trein der traagheid’? is de vraagstelling in een aansprekend themanummer van Theologia Reformata. De redactie somt op:

De totaalindruk van de gereformeerde gezindte in onze cultuur is er één van cultuurmijding en conservatisme, of van een vlucht in een subcultuur.

De vraag is in hoeverre dit beeld klopt. Want we zien op tal van terreinen dat orthodoxe christenen alsnog ‘de wereld’ volgen. Zo was er aanvankelijk in het verleden kritiek op het gebruik van auto, vliegtuig, verzekering, inenting en elektriciteit (op zondag), inmiddels is hier een hele omslag gekomen. Vandaag de dag zien we bij de ‘nieuwe refo’ het een en ander bewegen ten aanzien van het gebruik van voorbehoedsmiddelen, acceptatie van films en bioscoop, studerende meisjes en vrouwen, gebruik van actief kiesrecht, zorg over het milieu en klimaatverandering, gebruik van internet en sociale media, waardering van moderne vormen van literatuur en muzikaliteit, aanvaarding van een modern wereldbeeld, enzovoorts. Het lijkt erop dat orthodox-gereformeerden niet consequent de culturele ontwikkelingen afwijzen, maar deze ontwikkelingen met enige vertraging overnemen. Dit zou betekenen dat deze christenen niet echt conservatief zijn, maar vertraagd progressief en gewoon meelopers.

Klopt deze analyse en wat moeten we daarvan vinden? Betekent dit dat we terug moeten naar verzet en afwijzing omdat we de oorspronkelijke radicaliteit zijn verloren? Of wil dit zeggen dat we ontspannen de ontwikkelingen in de toekomst tegemoet kunnen zien? Hiermee verbonden zijn tal van andere vragen: Hoe is het mogelijk dat orthodox-gereformeerden zonder enige schroom gebruik kunnen maken van de modernste technische uitvindingen? Is er geen dubbelheid in het accepteren van technische progressie en het koesteren van cultureel conservatisme? Hebben orthodox-gereformeerden inderdaad voldoende oog voor milieu, klimaat en ecologie? Hoe komt het dat afwijzende argumenten tegen bepaalde culturele verschijnselen later hun glans hebben verloren zodat er ethische veranderingen konden plaatshebben?

Dr. Cors Visser, gastdocent sociologie aan de TU Apeldoorn, schrijft in zijn artikel ‘Een laatste wagonritje op 18e-eeuws zijspoor’:

Wel kleeft er aan de orthodoxere vormen van het protestantisme een imago van saai (maar ook degelijk en betrouwbaar), steil en serieus. Historicus Wim Berkelaar verhaalde onlangs op een congres over zijn ervaringen.

‘Het is toch geen steile calvinist? Die vraag is mij ooit eens letterlijk gesteld toen ik gebeld werd door een televisieredactie, die mij de vraag voorlegde wie ik geschikt achtte voor een televisieprogramma over het calvinisme in de Lage Landen. Ik noemde trouwhartig een respectabel hoogleraar en kenner van het Nederlands protestantisme die mij zeer geschikt leek voor dit programma. Er viel even een stilte: men had aan de andere kant van de lijn nog nooit van de beste man gehoord. Toen klonk na een korte stilte de argwanende vraag: ‘Het is toch geen steile calvinist?’ Hoewel ik hen verzekerde dat dit beslist niet het geval was, merkte ik dat het antwoord maar half overtuigde. En jawel: in de daaropvolgende serie liep domineeszoon Freek de Jonge aan het strand, filosoferend over het calvinisme.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen