Christenen en drank

Alcoholgebruik wordt door de Bijbel niet verboden. Sterker nog, op een aantal plaatsen wordt het drinken van wijn en sterkedrank positief geduid (zie Deut.14:26; Jes.25:6). In beide bijbelteksten gaat het om drinken bij een feestmaal en staat het in het kader van samen het goede genieten. Ook wordt rijke wijn verbonden met de belofte van het beloofde land (Jes.62:8). Jezus’ eerste wonder was het veranderen van water in wijn bij een bruiloftsfeest. Feest en alcohol, in de Bijbel worden ze in één adem genoemd.

Algemeen wordt in christelijke kringen aanvaard dat dronkenschap wel duidelijk in strijd is met het onderwijs van de Bijbel. ‘Wijn is een spotter, sterkedrank een onruststoker, ieder die daardoor gaat zwalken, is niet wijs,’ leert de Spreukendichter ons (Spr.20:1). En Paulus is helder als glas wanneer hij zegt (Ef.5:18): ‘En word niet dronken van wijn, waarin losbandigheid is, maar word vervuld met de Geest.’ Laat je niet leiden door de gevolgen van overmatige alcoholconsumptie, maar door de Heilige Geest.

Er is dus vrijheid in onze houding ten opzichte van alcohol, mits we het niet laten komen tot dronkenschap. Hoe gaan christenen in Nederland met die vrijheid om? Onderscheiden zij zich in hun alcoholgebruik van niet-christenen?

Alcoholgebruik onder christenen

In samenwerking met de Christelijke Hogeschool Ede heeft Dianne van Dam-Nolen onderzoek gedaan naar alcoholgebruik onder christenen. Een online vragenlijst is in 2018 door ruim zevenhonderd mensen uit verschillende kerkgenootschappen ingevuld (Protestantse Kerk in Nederland, Hersteld Hervormde Kerk, Geref. Kerken vrijg., Gereformeerde Gemeenten, Rafael Nederland, Kerk van de Nazarener en Baptistengemeenten). Veertien procent van de christenen drinkt nooit alcohol, tegenover negen procent van het landelijke gemiddelde. 54 procent drinkt maximaal één glas per dag, tegenover het landelijke gemiddelde van bijna veertig procent. En overmatig drankgebruik komt bij één procent van de ondervraagden voor, tegenover 8,2 procent landelijk. Er is dus een gunstiger beeld onder christenen, vooral wat betreft overmatig alcoholgebruik. Dit laat onverlet dat een flink percentage, ongeveer een derde, gemiddeld meer dan een glas per dag drinkt.

Studentenvereniging

Hoe is het met alcoholgebruik onder christelijke studenten? Ik vang geluiden op, met een studerende dochter die op Navigators, een interkerkelijke studentenvereniging, zit. ‘Bijbel en bier’, dat is de slogan van de vereniging. De slogan wil communiceren dat alcohol en geloof prima samengaan. Ondertussen wordt er stevig gedronken door de Navigatorstudenten, het is helemaal deel van de cultuur. Weigeren is ongezellig.

Feit is in elk geval dat landelijk de alcoholconsumptie van studenten die lid zijn van een studentenvereniging twee keer zo hoog ligt als dat van studenten die geen lid zijn. Studentenverenigingen kunnen bier tegen hoge kortingen inkopen bij grote hoeveelheden, dus drank is goedkoop. Vaak hoeven studenten niet contant af te rekenen. Ook allerlei rituelen dragen bij aan de hoge consumptie van alcohol. Studenten drinken weer veel meer dan niet-studenten (gemiddeld zestien glazen per week tegen tien glazen van leeftijdsgenoten, 18-24-jarigen). Volgens de Leidse studente Marit de Roij heeft alcohol in het studentenleven ‘een welhaast religieuze status’ (Mare, 18 augustus 2017).

Hoe zou het er voorstaan in CSFR-kringen, de vereniging waar ik zelf op heb gezeten?

Enquête

Ik besluit er een kleine enquête aan te wagen, die door ongeveer 200 deelnemers, vooral CSFRstudenten verspreid over verschillende disputen door het land, wordt ingevuld. Bijna 96 procent van de respondenten bezoekt geregeld een protestantse gemeente (chr. geref., ned. geref., geref.(vrijg.), (oud-) ger. gem. (in Ned.), hervormd (op GG) etc.). Van hen is 49 procent man en 51 procent vrouw; 81 procent is in de leeftijd van 18-23 jaar en 19 procent in de leeftijd van 24-30 jaar.

Op de vraag hoeveel glazen alcohol ze gemiddeld per week nuttigen, antwoordt twintig procent nul, en tien procent meer dan zestien per week. Een groep van 5,5 procent drinkt dertien tot zestien glazen per week. De grootste groep, 34 procent, nuttigt één tot vier glazen per week. Zie voor verdere details de diagram hieronder. Het landelijke gemiddelde van zestien glazen per week wordt dus maar door ongeveer vijftien procent van de studenten ‘gehaald’. 85 procent zit (ver) onder dat aantal.

Op de vraag hoe vaak men bij een gelegenheid vier glazen of meer drinkt, geeft 23 procent aan dat dit wekelijks gebeurt, en 3,6 procent dagelijks of bijna dagelijks. Bijna twee derde heeft zich het afgelopen jaar nooit schuldig gevoeld over eigen alcoholgebruik, 5,6 procent geeft aan zich maandelijks schuldig te voelen. Een groep van bijna elf procent geeft meer dan vijftig euro per maand uit aan alcohol.

De uitkomsten zijn in die zin geruststellend dat het alcoholgebruik onder CSFR-studenten, afgaande op deze enquête, een stuk beperkter is dan onder studenten die lid zijn van een niet-christelijke studentenvereniging. Maar drankmisbruik is er ook niet afwezig. Rond de tien tot vijftien procent van deze studenten drinkt stevig en geeft er veel geld aan uit. In hoeverre drank onderdeel is van de cultuur in christelijke studentenverenigingen, zou een interessant onderwerp zijn voor verder onderzoek.

Schadelijke effecten

Hoe slecht is alcoholconsumptie? In 2015 kwam de Gezondheidsraad met het advies om niet te drinken, of in elk geval niet meer dan één glas per dag. Het is van belang om te zorgen dat alcohol drinken geen gewoonte wordt en daarom adviseert het Trimbos instituut om af en toe een dag niets te drinken.

Is het dan erg om elke dag alcohol te drinken? Ja, zegt Kees Kramers, internist en klinisch farmacoloog in het Radboud Universitair Medisch Centrum in Nijmegen. 'Ik heb liever dat mijn studerende kinderen af en toe een xtc-pil nemen dan dat ze dagelijks drinken. Niet omdat xtc onschuldig is, maar omdat veel alcohol zo ongelooflijk veel schade veroorzaakt,’ stelt hij in het magazine RADAR+ (2017). Steeds meer onderzoek wijst uit dat op de lange termijn veelvuldig alcoholgebruik de kans vergroot op lever- en geheugenproblemen, hart- en vaatziektes en verschillende soorten kanker.

Voor pubers is het helemaal een slecht idee om te drinken. Nico van der Lely, kinderarts te Delft, zegt over alcoholinname door deze leeftijdsgroep: ‘Voor het jonge brein is alcohol een sluipmoordenaar. De stof vernietigt verbindingen tussen hersencellen, die juist tussen je elfde en je zeventiende een piekgroei doormaken. En eenmaal kapot blijft kapot.’ (Radar, 2017)

IkPas

Vaak wordt alcoholconsumptie onderschat. En verslaving is een fenomeen dat sluipend je leven kan binnendringen.

Momenteel loopt de campagne ‘40 dagen geen druppel’ dat een vervolg is op Dry January, de hele maand januari geen alcohol drinken, beide initiatief van IkPas. De oprichter van IkPas, Rob Bovens, heeft het als zijn missie gesteld om ‘het gebruik van alcohol te beperken tot verantwoorde proporties’ (Trouw, 1 februari 2020). Niet eerder meldden zich zoveel mensen op de website van IkPas om het alcoholgebruik op pauze te zetten. Op diezelfde site staan verhalen van mensen die meededen aan Dry January en ontdekt hebben hoezeer alcohol hun leven bepaalt. In een blog vertelt een deelnemer aan dat gaandeweg tijdens de ‘droge’ maand er steeds meer mede-passers uit de kast durfden te komen. ‘Ongemerkt dronken we allemaal meer dan we wilden toegeven en ongemerkt bagatelliseerden we de gevolgen,’ schrijft hij. Deelnemers drinken vooraf gemiddeld tweeënhalf glas alcohol per dag – dat komt neer op 17,5 glazen per week. (Vanaf veertien glazen per week ben je, als vrouw, probleemdrinker. Bij mannen ligt de grens bij 21.) Het mooie is dat dit na zes maanden terug is gebracht tot anderhalf glas. Frits Wester, journalist, heeft zelf aan den lijve ondervonden hoe sluipend het kan gaan. In de talkshow van Eva Jinek (14 januari) deed hij zijn verhaal over hoe het mis ging bij hem en hij zelfs naar een afkickkliniek in Zuid-Afrika afreisde om van zijn verslaving af te komen. ‘Het was niet zo dat ik problemen had en daardoor aan de drank raakte, ik vond alcohol gewoon lekker,’ vertelt hij eerlijk. Maar die ‘lekkere gewoonte’ werd onbeheersbaar, tot hij een keer voor het oog van de camera onderuit ging.

Geniepig

Wanneer ik bovenstaande verhalen en feiten op me in laat werken, begint het tot me door te dringen dat je verslaafd aan drank kunt zijn, zonder ooit dronken te worden. Het is te simplistisch om te stellen dat je als christen gewoon kunt drinken, als je maar niet dronken wordt. Hoevelen van ons zouden even moeten slikken om mee te doen aan IkPas? Ja, de Bijbel verbiedt alcohol niet, maar als een verslaving zo geniepig je leven kan binnensluipen en je gezondheid aantast, is dat geen goede reden om pas op de plaats te maken?

We kunnen ons verschuilen achter het advies van de Gezondheidsraad om de alcoholinname te beperken tot maximaal één glas per dag. Maar misschien is het nog beter om drank soms een poosje helemaal te laten staan – het is beter voor ons lijf, maar ook om te voorkomen dat wij, of onze kinderen, een gewoonte maken van dagelijks alcoholgebruik, en zo de poort openzetten naar overmatig drinken.

‘40 dagen geen druppel’ is over een paar weken al voorbij. Maar het is nooit te laat om je drankgebruik op pauze te zetten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen