Globaal bekeken

In vier fraai uitgevoerde delen zijn onder redactie van drs. J. van Heijst de Handelingen van de generale synode van de Nederlandse Hervormde Kerk van de jaren 1996 t/m 1999 uitgegeven (KokBoekencentrum en Boekscout Soest). Behalve de (indrukwekkende) documentatie over het SoW-proces treft men zaken uit de informatienota van het moderamen. Zo is er bijvoorbeeld een toespraak opgenomen die synodepreses ds. B.J. van Vreeswijk hield bij de presentatie van een gedenkboek over de Nijkerkse beroeringen in de Grote Kerk van Nijkerk op 16 november 1999. Hier volgt een deel van de tekst.

Op allerlei wijzen is vandaag gesproken over dit gebeuren in de toenmaals nog ongedeelde zogeheten gereformeerde kerk. De brede volkskerk in een tijd van enige maatschappelijke welvaart waartegen velen niet bestand bleken. De prediking van de wat op de achtergrond verkerende ds. Roldanus was onverdacht rechtzinnig. De levenspraktijk van vele gemeenteleden en zelfs van kerkenraadsleden was onverdacht lichtzinnig. Orthodoxe prediking en cafébezoek op zondag, dobbel- en kaartspel gingen samen op.(…)

In dit kerkelijk klimaat klonk de kennelijk wat gevoelsmatige, maar daarmee niet minder indringende prediking van ds. Gerardus Kuypers. De gevolgen bleven niet uit. In de gemeente niet, in het land niet. Bij de gemeenteleden niet en bij de theologen niet. Tot ontnuchtering constateer ik dat de beleving en de waardering zo divers was dat het niet anders dan als tegengesteld gehonoreerd kan worden. Ds. Roldanus aarzelde en maande tot matiging, ds. Kuypers meende de Geest van Boven niet te mogen tegenstaan en een breed waaien van de Geest op te merken. Wie zou dat keren, wie zou zich niet verheugen? De Leidse hoogleraar en leermeester prof. Van den Honert keurde de diepe zielenroerselen af als ziekelijk en de bekende ds. Van der Groe zag de troon van satan opgericht in de kerk. Kan het nog diverser? Hoe vinden we het spoor in deze verwarring?

De eerste vraag zal zijn of we in de beroeringen iets opmerken van het werk van de Heilige Geest. De uitwassen laat ik daarbij buiten beschouwing. Daarop is zeer wel kritiek te oefenen. M.i. dient dan de vraag positief beantwoord te worden. Er was sprake van schuldverslagenheid onder een ernstige, ontdekkende prediking, de blootlegging van de zonden: de gebrekentoets. En dat zegende de Heere. Ondanks de verdeeldheid in de leer en de droeve uitwassen in de levenspraktijk. Maar moet er niet bij gezegd worden dat de ontdekkende prediking niet los gemaakt werd van het werk van Christus en dat schreiende harten en roepende zielen met kracht en overtuiging verwezen werden naar de van God gegeven Zaligmaker? Met recht rijke Christusprediking voor verloren zondaren. De gereformeerde kerk van toen is er niet meer. We zien een verdeelde volkskerk met de naam hervormd en een veelheid van onderling verdeelde kerken ernaast die alle de naam gereformeerd in hun vaandel voeren. Mag ik mij een uitstapje, een typisch hervormd uitstapje, veroorloven? Zo vaak heeft door de jaren heen vanuit al die gereformeerde denominaties tot de orthodoxie van de hervormde kerk geklonken: kom tot ons. Maar wat hebt u te bieden? (…) heeft u ons opmerkelijke tekenen van opwekking te bieden? Van proefbare zegen op het gepredikte Woord? Dreigt het gereformeerd protestantisme niet meer en meer onvruchtbaar te worden, mede omdat dobbel- en kaartspel verruild zijn voor andere zonden die ons hart vervullen?

Een tweede vraag betreft de ruimte van verscheidenheid in uitingen van geestelijke werkingen. Ik blik daarmee naar andere culturen, maar ook naar evangelische en charismatische stromingen in ons land. Hoe gemakkelijk wordt het niet-vertrouwde veroordeeld en als niet echt afgedaan? (…)

Wat mij betreft leren we van de Nijkerkse beroeringen. (…) Zijn (Christus’) vraag luidt immers: hebt gij Mij lief? Dan worden gaven niet natuurlijke aanleg en eigen bereidwilligheid, maar vruchten en gaven van de Heilige Geest. Dat lichtend spoor vertaalt zich in leer en leven in en buiten de kerk. Daaraan is schreeuwend behoefte, voor mij mag het zijn dat het zich uit in een luid roepen tot God. Mag ik vragen of daarin lutheranen, hervormden en al dan niet synodaal gereformeerden zich willen verenigen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen