Dankbaarheid komt van boven

O p een tegeltje met gebarsten keramiek las ik pas de spreuk: ‘Dankbaarheid is een bloem die maar in weinig tuinen bloeit.’ Er woekert van alles in de Nederlandse tuin, maar de bloem van dankbaarheid lijkt op de lijst van bedreigde plantensoorten te komen. Zeker in een verkiezingstijd is het tromgeroffel van de ontevredenheid alom te horen.

Maatschappelijke onvrede zoekt een uitweg, door niet te stemmen of door te kiezen voor die partij die de eigen onvrede het beste verwoordt. Natuurlijk, niet iedereen is ontevreden, maar het lijkt toch wel een grondtrek in onze maatschappij te zijn.

Wat zou de oorzaak zijn? Zou het te maken hebben met de groeiende acceptatie van de ik-gerichtheid, waardoor het leefklimaat verandert? En hoe zit het met de kerk? Het zou een illusie zijn om te denken dat dit aan haar voorbij gaat. Kerkelijke ontevredenheid is helaas ook geen vreemd begrip.

Niets aan te doen

Waar word je eigenlijk dankbaar van? Vaak hangt het af van wat je meemaakt. Als het meezit, spreken we van dank, bijvoorbeeld rondom de bijzondere momenten in het leven. Verschillende geboorte- en trouwkaarten getuigen hiervan.

Als het tegenzit wordt het moeilijker om dankbaar te zijn. Dan kan de stemming snel omslaan. Als je niet oppast sluipt er verzet binnen en word je ondankbaar en ontevreden. Daar hoef je niets aan te doen, dat zit in je. Van nature leef je alsof ondankbaarheid gerechtvaardigd is. Alsof je overal recht op hebt en iedereen daarin moet voorzien, zelfs God. Maar wacht even. Staan we wel zo in ons recht?

Alles genade

Dankbaarheid ontstaat als je ontdekt dat alles genade is. Je gaat zien dat je nergens recht op hebt en dat God volledig in Zijn recht staat als Hij jou veroordeelt als ondankbaar en ongehoorzaam mens. Als het geloof in je gaat leven, dan leer je meer en meer Jezus kennen, die voorbij ging aan het menselijke streven naar macht, maar die slechts de Waarheid diende. Pilatus begreep daar niets van. Hij wilde de mensen tevreden houden en liet de waarheid voor wat ze was. Zo ging Jezus ten onder aan de zonde en stierf Hij voor ondankbare mensen, die Hem eerst nog toejuichten omdat ze dachten dat Hij hen voorspoed kwam brengen. Die toon sloeg om in felle haat toen Hij niet bracht wat ze hadden gehoopt. De Koning der Joden gaf hen niet wat ze wilden, Hij vormde eerder een bedreiging en werd daarom als een rover gevangen genomen (Matth.26:55). Het is heden ‘Hosanna’, morgen ‘Kruisigt Hem’.

Winterbestendig

De plant van ontevredenheid wordt gevoed door ongeloof, door levend verzet tegen God en Zijn Zoon.

Dankbaarheid ontstaat daarentegen bij het besef dat Jezus dit deed in onze plaats, om ons te redden. En van daaruit krijg je zicht op de wereld van vandaag. Is het toeval

dat de groeiende ontevredenheid gelijk opgaat met het teruglopende geloof in de drie-enige God?

Menselijke dankbaarheid is net zo min als sommige bloemen winterhard. Ze kan ook overwoekerd worden door zorgen en vragen. Of verstikt door de drukte van het dagelijkse werk en prestatiedwang. Ook kan ze sleets worden; de glans gaat er af en dankbaarheid gaat over in vanzelfsprekendheid. Of het leven brengt je niet wat je ervan had verwacht, waardoor de ontevredenheid in je naar boven komt. De dankbaarheid van het geloof houdt echter stand, ook in moeilijke tijden. Niet omdat christenen stoere mensen zijn die niet geraakt worden door het lijden. Dat laatste leerden de stoïcijnen, die streefden naar een staat waarin je onaantastbaar bent. De christelijke dankbaarheid houdt echter stand omdat het een geschonken dankbaarheid is, die God in het leven werkt. De oorsprong ligt niet in de levensomstandigheden, maar in God. Hij geeft vastigheid. Hij is ons houvast. Wat er ook verandert, Hij is Dezelfde. En Hij is de bron van alle dankbaarheid, Hij geeft er alle reden toe.

Ook rondom het doen van belijdenis gaat dit op. God bedankt ons niet omdat wij zo’n goede keuze maken, maar wij danken Hem omdat Hij ons zover brengt. Ook het geloof ontvangen wij uit Zijn hand, dat we met verwondering kunnen waarnemen. Want waarom geloof ik eigenlijk? De enige reden daarvoor ligt in God. Hem zij alle dank.

Vasthouden

Het is vaak niet eenvoudig om deze dankbaarheid vast te houden. Je bent geen stoïcijn, die het nooit moeilijk heeft, je bent een christen die meer dan eens lijden te verduren krijgt. En er is nog meer. De oude mens met zijn ontevredenheid blijft de kop opsteken, waardoor de dankbaarheid zich meer dan eens een weg naar buiten moet vechten. Het gaat tussen de oude mens, die alles naar zich toe wil trekken, en de nieuwe mens, die zich volledig op God wil richten.

Juist waar de bloem van de dankbaarheid wil groeien, ontstaat verzet. Verzet van buiten, maar ook van binnen. God schrikt daar niet van terug, Hij is juist Degene die deze strijd met ons aangaat. Daarvoor is Hij gekomen.

Avondmaal

Midden in deze strijd staat er telkens weer een tafel aangericht, ingesteld door Jezus Zelf. In navolging van Hem wordt bij het rondgaan van de beker gezegd: ‘De drinkbeker van de dankzegging, waarmee wij dankzeggen, is de gemeenschap met het bloed van Christus.’ Sta daar eens bij stil. Wanneer leert Jezus ons te danken?

Hij doet dat op het moment dat Hij op het punt staat om overgeleverd te worden. Met de kruisdood voor ogen dankt Hij Zijn Vader. Zo doet Hij in onze plaats wat wij niet kunnen: Hij dankt de Vader midden in het lijden. Hij leert ons danken ondanks alles, dankzij Hem.

Het doen van belijdenis geeft toegang tot het avondmaal. Dit is niet zomaar iets. Je krijgt toegang tot de maaltijd waar we God danken voor het offer van Zijn Zoon. Sterker nog, Hij is Zelf de gastheer. Hij leert je danken en legt je de woorden in de mond. Ook geeft Hij de kracht om dat te kunnen.

Nieuwe belijdenis

De strijd om de dankbaarheid kan juist rondom het avondmaal te voelen zijn. Kijk niet verbaasd op van deze strijd. Het hoort erbij, hoe vreemd het ook klinkt en hoe moeilijk het ook kan zijn. En val niet terug op jezelf als de ontevredenheid over je leven je weerhoudt om te gaan. Val niet na het doen van belijdenis in de oude valkuil, dat je het alsnog zelf probeert te doen. Avondmaal vieren is een herhaalde belijdenis: je kunt geen van beide in eigen kracht. God dankt ons niet dat we met zoveel goede wil aan Zijn tafel komen, wij danken Hem voor zoveel genade! De offerschalen op de tafel zijn daar de stille getuigen van.

Opvallen

Hoe ben als christen zichtbaar aanwezig in deze maatschappij? Denk eens aan de dankbaarheid. Het is een schaars goed geworden, maar valt daarmee wel meer op. Het roept vragen op en wekt verbazing. Je wijst namelijk van jezelf af, naar God toe en dat staat haaks op het denken en doen van de wereld in en om ons heen. Zo loopt er een lijn van de avondmaalstafel naar het dagelijkse leven. Paulus geeft het de gelovigen in Kolosse al mee: ‘En alles wat u doet met woorden of met daden, doe dat alles in de Naam van de Heere Jezus, terwijl u God en de Vader dankt door Hem.’ (Kol.3:17)

J.H. Reijm

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen