Conflicten in de gemeente

Binnen het geheel van onze samenleving kom je het tegen: een toenemende drive bij sommige mensen om tot het uiterste te gaan in procedures, in het belopen van klachtenregelingen en in het aanboren van elke mogelijke vorm van schadevergoeding. Onze samenleving juridiseert. Artsen en verpleegkundigen ervaren het in het ziekenhuis, leidinggevenden in het bedrijfsleven, een notaris op zijn kantoor. Misstanden op allerlei terrein hebben in de achterliggende decennia procedures doen ontstaan die (veelal terecht) mogelijkheden bieden om manipulatie en machtsdenken tegen te gaan.

Kerkelijke regelingen

Ook binnen de kerk zijn er regelingen die het mogelijk maken om in voorkomende situaties hulp in te roepen van in zekere zin deskundigen met het oog op conflictsituaties in de christelijke gemeente. Binnen de Protestantse Kerk in Nederland is onder meer te denken aan de classicale colleges voor de visitatie, voor het opzicht en voor de behandeling van bezwaren en geschillen. Soms is het nodig dat er ingegrepen wordt en weet een classicaal orgaan zich geroepen om tuchtmaatregelen toe te passen op ambtsdragers, hetzij de predikant, hetzij andere leden van de kerkenraad.

Onevenredige druk

Dergelijke maatregelen zijn er niet of nauwelijks vanuit classicaal verband met het oog op niet-ambtsdragers. In toenemende mate lijkt er echter sprake te zijn van situaties waarin individuele gemeenteleden een onevenredige druk leggen op ambtsdragers. Dit gebeurt vanwege zaken die in de ogen van deze gemeenteleden niet goed of niet goed genoeg door de kerkenraad of individuele ambtsdragers worden opgepakt. Het kan gaan om pastorale begeleiding, kerkordelijke aangelegenheden, een opvallende eigenheid van de predikant of kleine liturgische veranderingen. De indruk bestaat dat juist in gemeenten die zich verbonden weten met de Gereformeerde Bond, relatief vaker verhoudingen op scherp komen te staan. Niet zelden leidt het tot terugkerende vragen en klachten, hetzij schriftelijk hetzij mondeling.

De kerkenraad is keer op keer geroepen om uitleg te geven, zich te verantwoorden en/of desbetreffende gemeenteleden te bezoeken om over specifieke zaken door te spreken. Dit legt beslag op de beperkte tijd van de ambtsdrager en kost veel negatieve energie. Veelal is het ook ingewikkeld en kwetsbaar, mede vanwege het ambtsgeheim waaraan de ambtsdrager te allen tijde gehouden is.

In veel gevallen zal er voor de houding van het gemeentelid ergens een aanleiding zijn geweest, en in geen geval mag de suggestie gewekt worden dat ambtsdragers en/of kerkenraden zonder fouten hun roeping vervullen.

Incasseringsvermogen

Echter, juist om machtsdenken en impulsief optreden door een enkeling te voorkomen, kennen we in onze kerkelijke structuur de broederkring van de kerkenraad waarin ambtsdragers gezámenlijk verantwoordelijkheid dragen voor het gevoerde beleid. Met alle gebrek zoeken ambtsdragers voor Gods aangezicht het goede voor de gemeente, biddend en bij een open Bijbel.

Aangrijpend is het om dan te zien gebeuren dat ambtsdragers dreigen op te branden vanwege een eindeloze stroom van klachten en suggestieve uitingen van individuele gemeenteleden. Hierdoor wordt de vreugde van de uitoefening van het ambt ernstig verstoord. Veelal betreft het slechts een enkeling in de gemeente, terwijl veel zaken in de gemeente zegenrijk mogen functioneren. Soms smeult er onrust in een kleine groep. De enkeling of kleine groep kan echter wel zorgen voor onrust en toenemend wantrouwen jegens het functioneren van de kerkenraad.

Het vraagt van ambtsdragers een grote mate van incasseringsvermogen, waarbij alleen een leven van en een putten uit de lankmoedigheid van de Heere en het geduld van onze Heiland werkelijk kan geven dat het ambt blijvend kan worden vervuld.

Ook is de ambtsdrager gebaat bij praktische tools voor de gespreksvoering, door bijvoorbeeld te vragen: Zullen we uw vraag samen eens bespreken bij een open Bijbel? Zullen we samen eens ontdekken of wat u wilt onze gemeente als geheel dient? En kunt u verwoorden welk verlangen er achter uw kritische opstelling schuilgaat?

Bescheidenheid en ootmoed

Nodig lijkt het in onze dagen om op te roepen tot bescheidenheid en ootmoed. Laat er in de christelijke gemeente een groeiend besef zijn dat ieder op de eigen plek voor God verantwoording schuldig is. Wanneer een individueel gemeentelid meent zaken aanhangig te moeten maken bij de kerkenraad, is het zaak dat hij de kwestie toevertrouwt aan de verantwoordelijke ambtsdragers. Laat vervolgens de verantwoordelijkheden dan ook liggen waar ze zijn. Wees uiterst voorzichtig met het gebruik van Whats-App, email of de zogenoemde ‘wandelgangen’ wanneer gevoelige zaken aan de orde worden gesteld. Doe dat uitsluitend in een directe ontmoeting, waar nodig met een derde erbij. Wees er diep van doordrongen dat de levende God Zelf Zijn gemeente bewaart en wil regeren door hen die Hij in het ambt geroepen en gesteld heeft. Laat u bovenal leiden door Hem ‘Die toen Hij leed, niet dreigde, maar het overgaf aan Hem Die rechtvaardig oordeelt’ (1 Petr.2:23b).

Tot voordeel

Laat niemand dit pleidooi opvatten als een oproep om onrecht met de spreekwoordelijke mantel der liefde te bedekken. Maar laat ieder wel gehoor geven aan wat de Heilige Geest spreekt: ‘God is geen God van wanorde, maar van vrede.’ (1 Kor.11:33a) ‘Jaag de vrede na...’ (Hebr.12:14a)

Wie als ambtsdrager beseft dat hij rekenschap moet geven over de zielen die aan zijn zorg zijn toevertrouwd, zal alleen biddend zijn ambt kunnen uitoefenen. Wie als gemeentelid beseft dat hij geroepen is tot gehoorzaamheid, opdat ambtsdragers hun dienst met vreugde en niet al zuchtend zullen doen (zie kader), zal zich meermaals bedenken voordat hij te grote woorden gebruikt. Alleen zo zal de onderlinge omgang tot eeuwig voordeel zijn.

Niet zuchtend

‘Geliefde christenen (...), wees uw voorgangers gehoorzaam, want zij waken voor uw zielen waarvan zij rekenschap moeten geven, opdat ze dat met vreugde zullen doen en niet zuchtende, want dat is niet tot uw voordeel.’

Deze woorden zijn afkomstig uit het bevestigingsformulier voor dienaren van het Goddelijk Woord, maar evenzeer zijn ze toepasbaar op het ambt van ouderling en diaken.

De opwekking klinkt tot leden van Christus’ gemeente en hebben betrekking op onze houding tegenover hen die geroepen zijn om in het ambt te dienen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen