Van Gouda naar Apeldoorn

Jean-Luc Fahner (17) uit Oegstgeest, Marthe Heemskerk (17) uit Rijnsburg, Reinier de Koeijer (18) Waddinxveen en Tom van Straalen (18) uit Den Haag hebben elk hun eigen overwegingen om te kiezen voor een theologiestudie aan de christelijke gereformeerde Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA). Maar één motief hebben ze gemeen: ze willen zich meer verdiepen in de gereformeerde traditie waarin ze zelf zijn grootgebracht.

Motieven

De drie jongens zijn lid van gemeenten in de Protestantse Kerk die verwant zijn aan de Gereformeerde Bond, Marthe is christelijk gereformeerd. ‘Ik ben opgegroeid in de vrijgemaakte kerk. We zijn als gezin christelijk gereformeerd geworden, omdat mijn ouders het niet eens waren met de koers van de kerk’, vertelt ze.

Ze vinden het zelf ook wel bijzonder dat in totaal zeven klasgenoten kozen voor een studie aan de TUA. Tegelijk zorgde dat voor twijfel: kies ik hiervoor, omdat anderen het doen? Tom: ‘Nadat ik naar een meeloopdag in Apeldoorn was geweest, vertelde ik dat aan mijn godsdienstdocent. Blijkbaar heeft hij het daar in de lerarenkamer over gehad, want vervolgens begon een andere leerkracht er vol vreugde over. Later ging ik mij afvragen: waarom wil ik dit? Wat zijn mijn motieven? Word ik beïnvloed door het enthousiasme van mensen om mij heen of is dit echt de weg die ik moet gaan?’

Zendeling

Voor Jean-Luc was het altijd al helder dat hij na de middelbare school voor theologie zou kiezen. ‘Als kind wilde ik zendeling worden. Ik ben er altijd van overtuigd geweest dat dit een roeping van God was. Mijn opa, dr. Chr. Fahner, heeft als zendeling in Papua gewerkt. Hij is overleden in 2003, ik ben geboren in 2007. Ik heb hem dus nooit gekend, maar toch mis ik hem op een bepaalde manier. Er zijn veel onderwerpen waarover ik graag met hem zou hebben willen praten.’

Op de basisschool was Reinier, zoon van ds. R.W. de Koeijer, ervan overtuigd dat hij later ook predikant zou worden. ‘Dat idee verdween in de tweede klas van de middelbare school. Toen werd ik wat minder serieus, zal ik maar zeggen. Ik dacht toen eerder aan een studie klassieke talen of misschien taal en cultuur. Halverwege de vijfde klas veranderde dat. Ik ging me meer met het geloof en de Bijbel bezighouden. Het verlangen om in Gods Koninkrijk te gaan werken kwam terug. Daardoor kwam de studie theologie bij mij in beeld. Nadat ik een dag op de TUA had meegelopen, was ik er nog niet helemaal uit. Wat me over de streep heeft getrokken, is dat er op zondag regelmatig werd gebeden voor nieuwe studenten theologie.’

Tom vertelt dat hij als kind actief bezig was met de Bijbel. ‘Mijn tante heeft het er nog weleens over dat ik als klein kind graag bijbelverhalen aan mijn oma vertelde. Zij zag mij wel theoloog worden. Zelf had ik nooit gedacht dat ik theologie zou gaan studeren.

Op de middelbare school ervoer ik juist een grote afstand tot kerk en geloof. Dat veranderde in de vijfde klas. Toen ging ik nadenken over kwesties die in onze gemeente speelden en de bijbelse onderbouwing daarvan. Op catechisatie stelde ik daar vragen over. Het geloof en de kerk zijn nu een belangrijk deel van mijn leven. De zaken van God zijn mijn passie. Omdat ik Apeldoorn wel ver vond, heb ik ook nog overwogen om geschiedenis te gaan studeren. Maar daar kon ik geen vrede over krijgen. Het was alsof ik dan mijn roeping zou verloochenen. In mijn gemeente kennen we dat trouwens niet: regelmatig gebed voor theologiestudenten. Alleen op de roepingenzondag, de derde zondag na Pasen.’

Marthe had nooit echt een persoonlijke band met de kerk en het geloof. ‘Al speelde ik als kind wel domineetje.’ In het voorjaar van 2023 veranderde dat. ‘Ik kan me de datum en de preek nog herinneren. Toen ging het Evangelie echt voor mij open. Sindsdien is mijn geloof gegroeid, maar ik ervaar ook dat ik nog maar zo weinig weet. De afgelopen drie jaar dacht ik dat ik psychologie zou gaan studeren. Daar ging ik aan twijfelen, omdat ik ontdekte dat ik graag zoveel mogelijk mensen wil vertellen over Christus en over wat Hij voor ons gedaan heeft. Wat bij mij echt binnenkwam, is dat de dominee op een zondag bad voor meer theologiestudenten. Jongens én meisjes, zei hij.’

Een sollicitatiegesprek voor een vakantiebaan gaf voor haar de doorslag. ‘Tijdens dat gesprek hadden we het over mijn studie en over Wie Jezus is en wat geloven inhoudt. Zo loopt dat soms. De mevrouw met wie ik dat gesprek had, zelf ongelovig, zei dat ze op de eerste rij in de kerk zou zitten als ik eenmaal afgestudeerd zou zijn. Naderhand dacht ik: mensen bij Jezus brengen, dat is het enige wat ik wil doen.’

Eigen traditie

Het orthodoxe karakter van de TUA was voor hen alle vier een belangrijke reden om voor de TUA te kiezen. De Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in het Belgische Leuven was ook een optie. De bachelor van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in Groningen lag min of meer buiten hun blikveld.

Tom: ‘Ik ben ook op de open dag van de ETF geweest. De leer is vast prima, maar duidelijk breder georiënteerd. Het lijkt me goed om me eerst meer te verdiepen in mijn eigen traditie.’

Marthe: ‘Het maakt uit waar je theologie gaat studeren, ook voor je eigen vorming. Ik wil niet gaan twijfelen aan de opstanding van Christus.’

Jean-Luc: ‘Theologie is niet alleen een zaak van het hart, er is ook een geestelijke dimensie. Ik denk dat de TUA wat dat betreft een veilige omgeving is.’ Reinier: ‘Ik heb overwogen om naar de open dag van de PThU te gaan, maar heb dat toch niet gedaan. Tijdens de meeloopdag sprak het geestelijke klimaat op de TUA mij direct aan.’

Geen concreet beeld

De vier aankomende eerstejaarsstudenten theologie hebben nog geen concreet beeld van waar deze opleiding hen zal brengen. Geen van hen ervaart op dit moment een duidelijke roeping tot het ambt van predikant. Tom staat er het meest voor open. ‘Het trekt me wel aan om docent te worden. Maar het zou ook best kunnen dat ik predikant word. Dat is een optie. Of misschien evangelist, in Nederland.’ Jean-Luc, die als kind dacht dat hij zendeling zou worden, formuleert zijn verlangen nu als ‘Christus prediken’. In welke vorm dat zal zijn, is voor hem niet helder. ‘Ik zie mezelf niet gelijk als predikant, eerder als evangelist, of als zendeling in Nederland. Er is zoveel mogelijk, ook online. Het belangrijkste voor mij is, denk ik, proberen met veel mensen contact te leggen en met hen te spreken.’

Voor Marthe ligt het open waar haar studie haar zal brengen. ‘Ik denk dat ik ook nog wel wat wil doen met psychologie. Maar ik wil me graag eerst verdiepen in de traditie waar ik zelf uit kom, om het Evangelie beter te begrijpen en steviger in mijn schoenen te staan. Door mijn vakantiebaan kom ik veel met ouderen in contact. Dat vind ik interessant. Misschien is docent worden ook wel wat voor mij. Ik word in ieder geval vanwege mijn visie op vrouw en ambt geen predikant.’ Reinier, die als kind dacht dat hij dominee zou worden, ziet dat nu anders. ‘Ik neig nu meer naar een taak als zendeling. Ergens in het buitenland werken, dat trekt me wel. Maar ik sluit ook niet uit dat ik uiteindelijk toch predikant word.’

Scherper preken

Dat kerken in Nederland krimpen en steeds minder mensen zichzelf christen noemen, is iets wat hen bezighoudt, maar niet wanhopig maakt. Reinier: ‘Het is niet bijbels om de hoop te verliezen. Christus houdt Zijn kerk vast.’

Jean-Luc: ‘De tijd waarin wij leven, roept nieuwe vragen op. Hoe kun je mensen over het Evangelie vertellen als ze bijvoorbeeld niet vertrouwd zijn met woorden als rechtvaardigheid en vergeving?’

Reinier: ‘Veel mensen verlangen naar een leven na dit leven, ook als ze zichzelf niet-gelovig noemen. Als iemand overlijdt, wordt er vaak gezegd dat hij een sterretje is geworden. Misschien is dat een punt waarop je kunt aanhaken bij mensen die seculier leven en denken.’

Marthe: ‘Moet er niet iets veranderen aan de manier waarop er gepreekt wordt? Ik denk weleens, als ik in de kerk zit, zou iemand die niets van God en de Bijbel weet er iets van begrijpen? Of er iets aantrekkelijks in zien?’

Ze hebben alle vier behoefte aan een zekere radicaliteit. Jean-Luc: ‘Christenen zijn niet beter dan anderen. Voor ieder mens geldt dat hij een zondaar is en dat hij Jezus nodig heeft. Wat mij betreft zouden preken wel scherper mogen zijn. De kern van het Evangelie is dat we allemaal afhankelijk zijn van het verzoeningswerk van Christus. En dat we in Hem moeten blijven. Ik denk dat dat element in preken weleens ontbreekt, dat het meer over het doen van goede daden gaat dan over Christus.’

Tom: ‘Ik vind het ingewikkeld dat christelijke waarden in deze tijd vaak negatief worden neergezet. Dat bijvoorbeeld mensen die op basis van de Bijbel dingen afwijzen, van haatzaaien worden beschuldigd. Het homohuwelijk is daar een goed voorbeeld van. Het is moeilijk om in onze samenleving uit te leggen dat de Bijbel bepaalde dingen verbiedt uit liefde. Veel christenen durven zich uit angst voor dergelijke reacties niet duidelijk uit te spreken. Ik denk dat het belangrijk is om de waarheid te blijven verkondigen, maar dan wel op goede, bijbelse gronden. Onder andere dat hoop ik te leren op de TUA.’

Sinds ongeveer 2,5 jaar wordt er in hervormde gemeenten frequent gebeden of de Heere ons nieuwe werkers in Zijn wijngaard wil geven. In de erkenning van Hem Die in de weg van het gebed Zijn kerk zegenen wil, staat dit vraaggesprek. In dankbaarheid hierover noemen we het aantal studenten dat zich aan diverse faculteiten inschreef voor een studie theologie. Opdat we niet vergeten te danken, opdat we het in de nood van de vele vacante gemeenten van de Heere blijven verwachten.

Meer nieuwe eerstejaars

In totaal hebben zich bijna 50 nieuwe voltijdstudenten ingeschreven voor de bachelor bij de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA). Dat is veel meer dan de afgelopen jaren. Volgens prof. dr. M.J. Kater, rector van de TUA, gaat het gewoonlijk om 18 tot 20 eerstejaars. Hij is benieuwd naar de achtergrond van deze toeloop. ‘Het zou wel heel bijzonder zijn als er onder een jongere generatie juist weer meer oog komt voor het waardevolle van een studie theologie, ook als je geen predikant wordt.’

Ook de faculteit Religie en Theologie van de Vrije Universiteit signaleert een ‘beduidende toename’ in aanmeldingen in vergelijking met vorig jaar (20-25 procent), al zijn de cijfers nog niet zeker. Interim-decaan prof. dr. F.A. van der Duijn Schouten: ‘Als we uitgaan van studenten die collegegeld hebben betaald, rekenen we op 75 eerstejaars bachelors. Als we uitgaan van het aantal studenten dat zich heeft aangemeld, dan kan dit oplopen tot 105. We zijn hier dankbaar voor en tevreden mee.’

De Theologische Universiteit Utrecht (TUU) van de Nederlandse Gereformeerde Kerken verwacht ongeveer 20 eerstejaars, geeft J.W. Boven MSc, voorzitter van het college van bestuur, aan. ‘Dat is iets meer dan vorig jaar, wat past in de trend van lichte groei.’

Omdat het feit dat de beoordeling van de nieuwe bachelor nog niet is afgerond, schrijft de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) voor het komende collegejaar geen nieuwe studenten in. ‘We rekenen op eerste instroom per september 2025’, aldus mr. drs. D.J. de Boer, ambtelijk secretaris van het college van bestuur. Voor de gezamenlijke bacheloropleiding die de PThU samen met de VU aanbood, worden vanaf nu geen nieuwe studenten ingeschreven. Aan de Faculteit Religie, Cultuur en Maatschappij van de Rijksuniversiteit Groningen starten 22 nieuwe studenten bij religiewetenschappen en 12 bij theologie, schat onderwijscoördinator drs. H.T. van Putten in. Binnen theologie kunnen studenten kiezen voor een PThU-traject. Vorig jaar ging het om 21 en 10 studenten. Voor de bachelor aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven (ETF) hebben zich tot nu toe 40 nieuwe eerstejaars ingeschreven, meldt rector prof. dr. A. de Kock desgevraagd. Omdat het nieuwe academiejaar in Vlaanderen in de laatste week van september start, is het cijfer nog niet definitief.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen