BOEKBESPREKING

Donald M. Mackay e.a.: Christentum ineinem mechanistischen Universum; Uitgave R. Broekhaus, Wuppertal; 70 pagina's. Prof. dr. J. Lever: Waar blijven we? Uitgave J. H. Kok n.v., Kampen; 64 pagina's; ƒ 5, 90. Prof. dr. H. M. Morris: De evolutietheorie, een theorie op haar retour; Uitgave De Vuurbaak, Groningen; 157 pagina's; ƒ 8, 90.
We willen volstaan met deze drie boeken aan te kondigen omdat we binnenkort, in een aantal artikelen over de evolutie en wat daarmee samenhangt, op deze boekjes breder hopen in te gaan.
In het eerstgenoemde boekje wordt een heldere en onzes inziens juiste benadering gegeven van de verhouding tussen geloof en wetenschap. Daarbij komt belangrijk materiaal uit de geschiedenis van de natuurwetenschappen aan de orde.
Het tweede boekje bevat de radiolezingen die prof. dr. J. Lever in 1968 voor de N.C.R.V.-microfoon heeft gehouden. Zoals bekend aanvaardt hij de evolutie en integreert hij zijn opvattingen in deze in het christelijk denken. In dit boekje wordt geredeneerd vanuit bepaalde wetenschappelijke vooronderstellingen waarmee dan op een onzes inziens bedenkelijke wijze de Openbaring, zoals die in het Woord Gods tot ons komt, tegemoet wordt getreden.
In het derde boekje is een overtuigd anti-evolutionist aan het woord. Hij ontwikkelt ten aanzien van de evolutie enkele belangrijke gedachten die door aanhangers van de evolutieleer moeilijk genegeerd kunnen worden. Anderzijds is hij niet aan het gevaar ontkomen om de Schrift te gaan gebruiken als natuurwetenschappelijk handboek. In dit licht bezien zijn bepaalde gedeelten uit dit boek aanvechtbaar, al zijn we dankbaar voor het vele goede wat dit boek geeft.

Jaap Zijlstra: Land in zicht; Uitgave J. H. Kok n.v., Kampen, 53 pagina's; ƒ 4, 95.
Dit boekje bevat een verzameling gedichten, in totaal 42. Ze hebben meestal een min of meer bijbels of christelijk motief. Zo staan er gedichten in deze bundel over Kerst, Pasen en Pinksteren, over Pniël, het Avondmaal en de wonderbare visvangst.
Een dichter heeft zo zijn eigen kijk op de dingen. Dat blijkt ook uit deze bundel. Sommige verzen zijn mooi. Andere zijn mijns inziens net iets te gewild, zoals bijvoorbeeld een gedicht over de Harlekijn (de dominee in toga) en het gedicht dat de titel draagt Psalm van u, een parodie op de welvaart in de bewoordingen van Psalm 23.

J. R. de Witt: Jus Divinum; The Westminster Assembly and the Divine Right of Church Govenmient; Uitgave J. H. Kok n.v.. Kampen, 261 pagina's; ƒ 14, 75.
Op 23 mei van dit jaar heeft dr. J. R. de Witt dit in het Engels geschreven proefschrift verdedigd aan de Theolgische Hogeschool te Kampen. Promotor was prof. dr. C. van der Woude.
Aan de hand van de notulen van de Westminster Assembly (1643—1649) heeft dr. De Witt onderzocht hoe op deze synode geoordeeld werd over de functie van de Schrift ten aanzien van de kerkorde. Daaruit bleek duidelijk hoe de Presbyterianen enerzijds te strijden hadden tegen de Erastianen, die de regering van de kerk wilden leggen in handen van de wereldlijke overheid, en tegen de Independenten, met wie bij voorbeeld verschil van inzicht bestond over de bevoegdheden van kerkelijke vergaderingen en de verhouding tussen de plaatselijke kerken. De synode heeft uitgesproken dat de regering van de kerk op goddelijk recht berust zodat voor elke kerkorde het Woord normatief moet zijn en de uitgangspunten voor kerkordelijke bepalingen direct aan het Woord ontleend moeten worden.
Op boeiende wijze heeft dr. De Witt een kijkje gegeven achter de schermen van deze synode. Daarbij komt ook duidelijk naar voren hoe de strijd naar twee kanten ook vaak geleid heeft tot voorzichtige formuleringen, vooral wanneer het de verhouding van kerk en staat betrof.
We menen dat dit boek een waardevolle bijdrage geeft voor de bezinning over het kerkrecht. Ieder die daarin geïnteresseerd is of er direct mee te maken heeft, bevelen we dit werk dan ook gaarne aan.
Uit de stellingen van dr. De Witt willen we twee onzes inziens interessante punten lichten. In de eerste plaats stelt de promovendus dat de scheiding van kerk en staat in de moderne samenleving wel een practische noodzaak kan zijn, maar niet tot ideaal verheven mag worden. En verder merkt hij op dat het gebruik van gezangen in de christelijke eredienst historisch gezien de tendens in zich heeft om de psalmen te vervangen zodat dit tot grote behoedzaamheid leiden moet.

D. C. Wilson: Dokter Mary Verghese; Boekencentrum N.V., 's-Gravenhage; 269 pagina's; ƒ 12, 90.
In dit boek wordt het leven geschetst van de Indiase arts Mary Veghese, die kort na het beëindigen van haar medicijnenstudie door een auto ongeval werd verlamd. Door haar geloofsovertuiging — ze is lid van de oud Syrische christelijke kerk — vond ze de kracht om ondanks haar invaliditeit zich toch in dienst te stellen van de lijdende mens. Ze heeft zich ingezet voor de leprapatiënten. Moeilijke hand- en gezichtsoperaties verrichtte ze vanuit haar rolstoel. Ook wijdde ze zich aan de revalidatie van deze patiënten. Ieder die deze levensgeschiedenis leest zal ongetwijfeld getroffen worden door de wijze waarop deze Indiase arts haar leven dienstbaar heeft gemaakt. We wensen dit boek dan ook in vele handen.

Liebje Kuyhnan-Hoekendijk: Dwarslagen in de Christenheid; Uitgave Bosch en Keuning N.V., Baarn; 108 pagina's; ƒ 6, 25.
De schrijfster, dochter van de pinkster zendeling Karel Hoekendijk, thans echtgenote van de Hervormde predikant Kuylman, heeft in haar leven met diverse stromingen in de christenheid kennis gemaakt. In dit boekje typeert ze vier stromingen, door haar dwarslagen genoemd, te weten de meer of minder direct aan de pinksterkringen gelieerde stromingen, de stroming waarin het medemenselijke alle nadruk krijgt, de liturgische bewegingen, en de op de leer, de belijdenis gerichte dwarslaag, waartoe o.a. de Gereformeerde Gezindte wordt gerekend. Prof. H. Berkhof zegt in een voorwoord dat hij graag een even indringende tekening had gezien van het bevindelijke type en het vrijzinnige type. Misschien is deze opmerking tegelijk een aanwijzing voor het manco van dit boekje in de typering van de laatstgenoemde dwarslaag. Want hoewel vooropgesteld moet worden dat de schrijfster de diverse dwarslagen vaak treffend typeert en ook in hoge mate gestreefd heeft naar objectiviteit, al is dit niet altijd gelukt, we menen dat de op de leer en de belijdenis gerichte stromingen in de kerk toch onvolledig getypeerd zijn wanneer daar niet tevens bij gezegd wordt dat de beleving van de leer, de bevinding dus, in deze kring sterke aandacht heeft. Maar misschien heeft de schrijfster in dezen te weinig duidelijk laten uitkomen wie ze hier in concreto op het oog heeft gehad. Soms krijg je de indruk dat het de kerkelijk gereformeerden zijn, soms ook dat het de orthodoxie in de Herv. Kerk betreft. Een wat duidelijker nuancering zou in de beschrijving van de gereformeerde gezindte niet overbodig zijn geweest. Verder moet hier nog worden opgemerkt dat de beschrijving van dwarslaag vier soms ook karicaturen bevat. Het verhaal over de dominee die een ouderling er over onderhield dat hij had zitten slapen onder de dienst en ten antwoord kreeg: „Beste jongen, dat moet je je niet aantrekken — zouden we elke zondag zitten slapen, als we je niet volkomen vertrouwen? " is een aardige anecdote maar doet de vraag rijzen of dit inderdaad gebeurd is. Of ook de opmerking over deze dwarslaag: „Het geeft niet waaraan je trouw bent, als je maar trouw bent" is een karicatuur.
In het slot van het boekje pleit de schrijfster voor genuanceerdheid in de beoordeling der diverse dwarslagen. De diverse stromingen hebben niet elk voor zich de waarheid voor zichzelf alleen. Ze pleit dan ook voor een legitieme pluriformiteit, wat niet wegneemt dat ze ook aandringt op karaktervastheid. Dus niet een soort vervaging, zo in de trant van: het is niet zo belangrijk wat je gelooft, maar begrip voor de wezenlijke elementen bij de ander. Ook hier hebben we overigens de indruk dat dwarslaag vier in deze beschrijving niet functioneert, terwijl Berkhof ook in zijn voorwoord dwarslaag vier buiten beschouwing laat als hij zegt dat de doorsnee-nederlandse protestant juist een confrontatie met de eerste 3 typen ten zeerste nodig heeft.
Als je jezelf dan toch het meest met dwarslaag vier verwant weet, ondanks de onvolkomen typering van de schrijfster, dan zal het niet verwonderen dat we zeggen dat legitieme pluriformiteit onzes inziens alleen mogelijk is binnen het kader van het belijden der kerk. Of dat van b.v. dwarslaag 2 geldt is zeer de vraag.
We zouden daarom willen zeggen, lees dit boekje. Het is helder en boeiend geschreven. Het prikkelt tot nadenken maar ook tot tegenspraak.

Bo Reicke en Leonhard Rost: Bijbels Historisch Woordenboek II; Uitgave Het Spectrum, Utrecht; Aula Reeks; 584 pagina's; ƒ 7, —.
Al eerder hebben we van dit bijbels historisch woordenboek het eerste deel aangekondigd en besproken. Thans is het tweede deel van de in totaal zes delen verschenen. Het bevat een beschrijving van tal van begrippen, plaatsen en namen uit de bijbel of uit die takken van wetenschap die op één of andere wijze met de bijbel te maken hebben, zoals de archeologie en de geschiedenis. Een nuttige vraagbaak, die we van harte aanbevelen.
H.                                                                                J. v. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen