Halleluja. Zing mee

In bijbelse zin staat muziek vaak voor snarenspel, een woord dat alles te maken heeft met ‘psalm’. Nu wordt helaas niet iedereen meer door de psalmen geraakt, maar dat muziek (in welke vorm dan ook) iets doet, is wel duidelijk.

Muziek is ook een wezenlijk onderdeel van de eredienst. Ik vind het dan ook mooi dat ds. Droger, christelijk gereformeerd predikant te Vlaardingen én organist, zijn gedachten hierover aan het papier heeft toevertrouwd. Het eenvoudig geschreven boekje, dat onderdeel uitmaakt van de Artiosreeks, leest vlot weg en geeft een waardevol overzicht wat betreft muziek in de Bijbel.

Niet waardenvrij

Het is een goede keuze van de auteur om te beginnen bij de eerste klanken in de Bijbel en om te eindigen met de muziek in de hemel. De eerste hoofdstukken geven een mooi overzicht. Het begint bij de schepping (terugblik vanuit Job, het zingen van de morgensterren), het voert ons van de tent van Jubal (fluit- en harpspel), langs het volk van Israël, naar herder en koning David, langs de muziek in de tempeldienst en de psalmen, tot aan de muziek zoals die in de evangeliën en in de nieuwtestamentische gemeente tot ons komt.

Dat muziek in bijbelse tijd al niet waardenvrij was, blijkt uit het onderscheid dat hij maakt tussen klanken tot eer van God (de lofzang na de doortocht door de Rode Zee) en zondige klanken (muziek in het dal van Dura, waar geknield moest worden voor koning Nebukadnezar). De psalmen daarentegen, voluit bijbelse klanken, zijn tot eer van God gedicht.

Geestelijke liederen

Hoewel collega Droger ook andere liederen waardeert – en dat is terecht wanneer ze op de Schrift zijn geënt – spreekt hij ten volle Calvijn na dat we in de psalmen een bijzonder liedboek hebben gekregen: ‘Ik ben gewoon dit boek te noemen een ontleding van al de delen van de ziel, omdat er geen aandoening in de mens is die hier niet als in een spiegel voorgesteld wordt.’

Daarbij laat hij zijn licht schijnen over Kolossenzen 3:16. Zijns inziens en het is moedig dat hij zich daarover uitspreekt, benoemt Paulus met ‘lofzangen en geestelijke liederen’ geen opschriften van de psalmen van David, maar doelde hij op nieuw gecomponeerde lofliederen op God of op Christus. Met die liederen kun je expliciet zingen over het heilswerk van Christus. Deze mening deel ik.

Hoofdstuk 3 bepaalt ons bij de stemmen uit de kerkgeschiedenis. Daarbij is het natuurlijk altijd een keuze welke stem je laat horen. Uitgaande van onze traditie vind ik die keus gerechtvaardigd: van Augustinus naar Gregorius de Grote (ontstaan gregoriaans), van Thomas van Aquino naar Luther (ook de andere reformatoren), van de Reformatie naar de Nadere Reformatie (waarbij hij ook het aan de Nadere Reformatie verwante Puritanisme meeneemt, duidelijk waar zijn interesse ligt), van de twintigste naar de 21e eeuw.

Al met al biedt hij een helder overzicht. Samen te vatten met: in de erediensten werd er veel gezongen, ook thuis (huisgodsdienst) had het lied een plek. Terecht uit hij zijn zorgen wanneer hij constateert dat in de gezinnen niet of nauwelijks meer gezongen wordt.

Uitgangspunten

In hoofdstuk 4 – zelf noemt hij het het moeilijkste hoofdstuk – schetst hij contouren van een bijbelse visie op muziek. Uiteindelijk komt hij tot drie uitgangspunten: onze omgang met muziek zal tot eer van God moeten zijn, het zal geworteld moeten zijn in een waar geloof, het zal aan bepaalde bijbelse eisen moeten voldoen. Wat dat laatste betreft is

Filippenzen 4:8-9 voor hem leidend: het moet waar zijn, eerbaar, rechtvaardig, rein, lieflijk, welluidend, een hoge moraal hebben en prijzenswaardig zijn. Hoewel het een keuze is voor deze tekst te kiezen, vind ik het een mooie fundering. Wat mij betreft had hij die bijbelse contouren niet praktisch uit hoeven te werken naar een beoordeling. Met het woord ‘contouren’ is namelijk al gezegd dat het allemaal niet zo helder ligt.

Smaak

Die beoordeling volgt wel: in de hoofdstukken 5 en 6, waar het gaat over de invloed van muziek op het geloofsleven en op het dagelijkse leven. Het klinkt me soms wat te goedkoop in de oren. Ik bedoel daar vooral mee te zeggen – overigens erkent de schrijver dat ook – dat de beoordeling van muziek altijd een subjectieve component (smaak) in zich heeft. Door het te veel door te trekken naar het dagelijkse leven, krijgt het naar mijn mening een té moralistische spits. Met een klein paragraafje over bijvoorbeeld popmuziek, zo ook over gospelmuziek, is lang niet alles gezegd. De bespreking ervan kan, denk ik, niet volstaan met een paar losse opmerkingen.

Overigens waardeer ik zijn eerlijkheid wanneer hij over gospelmuziek schrijft dat hij ‘er niet onverdeeld gelukkig mee is’. Naar zijn mening valt er heel wat af als we de Bijbel ernaast leggen (waarbij over Sela dan gezegd wordt dat het ergens wel de toets van de Schrift kan doorstaan). Nu begrijp ik dat wel, maar zoals gezegd, beweeg je je dan op het subjectieve vlak. Contouren zijn contouren. Het is te waarderen dat hij er handen en voeten aan wil geven, maar het was sterker geweest wanneer hij dat niet in beoordelende maar in beschrijvende zin had gedaan.

Tot eer van God

Prachtig dat de Bijbel weer het laatste woord heeft, vooral het boek Openbaring. Eerlijk schrijft ds. Droger over hemel en hel. In de hel zal geen muziek zijn (enkel tandengeknars), de hemel zal er vol van zijn. Het loopt op de bruiloft uit. Dan blijft er inderdaad maar één woord over (heerlijk om daar het boek mee af te sluiten): ‘Halleluja’!

Een gevoelige snaar wil ik van harte ter lezing aanbevelen. Zing mee. Laat je raken door de prachtige gave van muziek. Snaren zijn gevoelig (raken zomaar ontstemd), maar als de Heere aan de knoppen van ons leven draait en de snaren op spanning brengt, zal het klinken tot eer van Zijn Naam.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen