Momenten van verbinding

Dingen die je in Nederland min of meer als bekend mag veronderstellen, behoeven in Israël soms uitvoerige toelichting. Dat betreft ook existentiële zaken. Neem de eerste ontmoeting met de huurbaas van ons appartement. Na het nodige gesteggel over de hoogte van de huishuur vuurt hij opeens een persoonlijke vraag op mij af: ‘Zeg, vertel me eens. Hoe kan het zijn dat jij als ‘priest’ (geestelijke) een vrouw en kinderen hebt?’

Als je houdt van directe vragen ben je in Israël aan het goede adres. Wat betreft directheid steken Israëli zelfs Nederlanders naar de kroon. Vragen naar het gewenste kinderaantal, de hoogte van je salaris of het prijskaartje van je nieuwe mountainbike; het mag in Israël allemaal...

Cliché

Terug naar mijn huurbaas. Zijn vraag illustreert dat theologen voor veel Israëli synoniem staan voor rooms-katholieke priesters. Deze gedachte wordt versterkt door het hoge zichtbaarheidsgehalte van ‘Rome’ in Israël. Nonnen, priesters, kerken en kloosters, je komt ze overal tegen in het Heilige Land.

De rooms-katholieke dominantie is ook merkbaar als je het hebt over een belangrijk onderdeel van mijn werk in Israël: het deelnemen aan de interreligieuze dialoog met het jodendom. Zeker sinds de encycliek Nostra Eatate (1965) is de participatie van katholieke geestelijken in de Joods-christelijke dialoog in Israël sterk toegenomen.

Persoonlijk heb ik het als een verrijking ervaren om samen te werken met rooms-katholieke collega’s. Nogal wat clichébeelden vielen in duigen. Zo vond ik het treffend dat katholieke collega’s tijdens ontmoetingen met Joodse partners Gods Woord niet zelden hoger leken te waarderen dan menig protestantse collega.

Bijbelstudies

Over protestanten gesproken; typisch protestants – om maar een cliché te gebruiken – is het bestuderen van de Bijbel. Het bijwonen en organiseren van bijbelstudies vormde een belangrijk onderdeel van mijn werk. Met grote dankbaarheid kijk ik terug op de vele tientallen bijbelstudiesessies. Het waren bijeenkomsten waarin God letterlijk aan het Woord kwam. Als het gaat om religiositeit is Israël een ingewikkeld land. Iedereen voelt aan dat je het jodendom niet zomaar kunt diskwalificeren als afgoderij. Rondom een geopende Bijbel ontstonden dan ook opvallend vaak momenten van verbinding en herkenning. Vooral orthodoxe Joden en orthodoxe protestanten vormden een goede mix.

Verschillen zijn er echter ook. De scheidslijn werd vooral openbaar tijdens studiesessies over het Nieuwe Testament. Het was prachtig om te zien hoe je Joden ‘verliefd’ zag worden op Jezus. Het duurde vaak maar even voordat ze Hem ‘eigenden’ als een van hen. Groot struikelblok voor veel Joodse deelnemers vormde echter keer op keer de godheid van Jezus.

Overigens kwamen sommige Joodse participanten ook weer verrassend belijdend uit de hoek. Zo gaven twee vrouwen aan dat ze deelnamen aan de bijbelstudies omdat ze merkten dat voor christelijke vrienden ‘Jezus de weg was tot God’. Ze waren daar jaloers op en wilden het zelf ook ervaren. Op zo’n moment is Gods belofte dat Zijn Woord, ook tijdens bijbelstudies, doet wat Hem behaagt, bemoedigend.

Ontmoetingen

De Nederlandse protestantse presentie in Jeruzalem is bescheiden. Niet zelden werd mij gevraagd: ‘Zeg Albert, waar is eigenlijk jullie kantoor hier in Jeruzalem?’ Op zo’n vraag gaf ik slechts een half antwoord: ‘Mijn thuisadres is tegelijkertijd het kantooradres van het Centrum voor Israëlstudies.’ Niet iedereen hoeft te weten dat ik het kantoorwerk in Jeruzalem verrichtte achter mijn bureau in onze slaapkamer... Ik kan best een beetje jaloers worden op protestantse collega’s uit andere landen. Anglicanen en lutheranen uit tal van Europese landen hebben allemaal wel ergens in Jeruzalem een prachtig pand of een imposant instituut. Dan zijn we als Nederlanders wel erg bescheiden.

Ik besef dat ook in Jeruzalem hout en steen de wederkomst van Christus niet zullen overleven en we daarom beter in mensen dan in gebouwen kunnen investeren. Toch zou een Nederlands instituut nog helemaal niet zo gek zijn. Al is het alleen al om de tientallen groepen Nederlandse christenen die Israël bezoeken, een plek te kunnen bieden van verbinding, viering en vorming.

Dit vindt nu vaak plaats in bijvoorbeeld een zaaltje van een hotel. Het enthousiasme van de Nederlandse broeders en zusters ‘on tour’, hun inhoudsvolle vragen vormden voor mij een belangrijke stimulans om door te gaan met het werk. Want, zoveel werd me tijdens deze ontmoetingen wel duidelijk, een gezonde, evenwichtige verbondenheid met Israël is onder Nederlandse christenen geen gegeven.

Joodse bijbeluitleg

Om te kunnen delen met de achterban – een belangrijk onderdeel van het werk – moet je uiteraard ook worden gevoed. Dat gebeurde niet alleen tijdens de genoemde bijbelstudies, maar bijvoorbeeld ook tijdens een studietraject dat ik volgde aan een rabbijnenopleiding in Jeruzalem.

In totaal heb ik zo’n vijftien vakken gevolgd aan het Schechter Instituut in Jeruzalem. Het merendeel van de vakken ging over Joodse bijbeluitleg en het Joodse religieuze leven in de tijd van Jezus. Niet alleen de colleges, maar ook de ontmoetingen met studenten waren inzichtgevend. Geregeld leidde het zelfs tot mooie gesprekken.

Ik denk bijvoorbeeld aan een college over Jesaja 11: 1-10. De docent vroeg aan ons studenten wat deze verzen ons duidelijk maken over de hoofdpersoon van de perikoop. Een van de studenten reageerde: ‘Het lijkt wel te gaan over een persoon die zowel goddelijke als menselijke eigenschappen heeft.’ Na het bewuste college zocht de student mij op. ‘Jij begrijpt, denk ik, wel waarom ik zojuist dat antwoord gaf?’

De Verkenners

Ten slotte, wanneer je in Israël woont, moet je natuurlijk ook de kans te baat nemen om het land te verkennen. Op dat terrein hebben we niet stil gezeten. Ik durf wel te zeggen dat we het land vaker hebben doorkruist dan Abraham, maar dan met de auto... Israël blijft een bijzonder land. De afwisselende landschappen, de prachtige natuur en natuurlijk de vele plekken die herinneren aan de Bijbel. Het behoeft daarom geen betoog dat we erg blij waren dat drie Israëlstichtingen gezamenlijk fiat gaven aan een idee om vele tientallen bijbelse plaatsen (en Joodse feesten) vast te leggen op video. Dit project leidde ertoe dat we het land nogmaals van noord tot zuid doorkruisten. Ditmaal in gezelschap van een cameraploeg. De video’s worden gepubliceerd onder de noemer De Verkenners en zijn vrij te bekijken via deverkenners. info. Het is bemoedigend om te merken en te horen dat ze in een behoefte voorzien. Tientallen scholen verwerken het materiaal zelfs in hun lesprogramma. Hopelijk leidt het ertoe dat nog meer (jonge) mensen zich betrokken weten op Israël, het Joodse volk en vooral ook op de God van Israël.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen