Godsdienstvrijheid

Met godsdienstvrijheid is het in grote delen van de wereld triest gesteld. In het afgelopen jaar werden ruim 4100 christenen vermoord, zo meldt het Nederlands Dagblad (20 januari).

Nederlands Dagblad

Nigeria is het meest gewelddadige land op de ranglijst christenvervolging van Open Doors. Maar sinds 1 januari is er een land dat een geestelijke moordaanslag pleegt op alle geloven: China. Alleen, echt protest vanuit Europa klinkt er niet. Kerken en kerkleiders weten zich geen raad meer in het China van 2024. Vooral niet nu de nieuwe Patriottische Onderwijswet begin dit jaar van kracht is geworden. Zo vergaand als die wet ingrijpt in het denken van de Chinese jongeren, is sinds de tijd van Mao niet meer voorgekomen. Het omschrijven is niet nodig, de wet zegt het zelf duidelijk genoeg: ‘Alle vormen en niveaus van schoolopleidingen zullen patriottisch onderwijs bevatten gedurende het hele traject van de opleiding, met goede ideologische en politieke theorieprogramma’s. Alles moet worden vormgegeven volgens de richtlijnen van de Communistische Partij.’

Deze wet, die specifiek christelijk, islamitisch of ook boeddhistisch onderwijs vrijwel onmogelijk maakt, komt boven op de nieuwe godsdienstwetgeving die in september al van kracht werd. Die wet stelt strenge eisen aan religieuze leiders en voorgangers, die de gelovigen vóór alles ‘Xi Jinpings ideologie van het socialisme met Chinese kernmerken voor het nieuwe tijdperk’ moeten voorhouden. (...) Inmiddels hebben we te maken met ‘een wereldwijde crisis van godsdienstvervolging’, stelt het Britse Hogerhuislid David Alton in een essay. Alton is als fel voor

In de Europese Unie is het beeld grotendeels hetzelfde. De Europese Commissie zegt wel godsdienstvrijheid hoog in het vaandel te hebben, maar in de praktijk bungelt die ergens onder aan het lijstje. Dat bleek wel bij de touwtrekkerij die het de afgelopen jaren kostte om een nieuwe speciaal gezant voor godsdienstvrijheid benoemd te krijgen. De huidige gezant, de gerenommeerde Belgische oud-diplomaat Frans van Daele, stelde na zes maanden al dat de verdediging van de godsdienstvrijheid ‘in Europa op twee belangrijke obstakels stuit: onverschilligheid en onwetendheid’. Voor deze doorgewinterde en uiterst bedachtzame diplomaat zijn dat stevige woorden over een aantal van de belangrijkste organen van de EU.

Je kunt je afvragen of godsdienstvrijheid nog serieus genomen wordt. Niemand lijkt er raad mee te weten. In het ene land wordt godsdienstvrijheid op alle mogelijke manieren beperkt en in het andere land wordt vrijheid van meningsuiting tot het uiterste opgerekt, zodat het mogelijk is om godsdienstige boeken te verbranden. Als dat toegestaan is, dan wint de vrijheid van meningsuiting het van godsdienstvrijheid. Als je de koran mag verbranden, dan ook bijbels en de Thora en de talmoed en alles wat heilig is. Dan zijn we terug bij 9 november 1938: Kristallnacht.

Trouw

Om dergelijke verbrandingen te verbieden is geen aparte wet nodig, want de godsdienstvrijheid laat dat gewoon niet toe. Trouw wijdt er een commentaar aan in de krant van 20 januari.

Boeken verbranden mag in Nederland. Dat in dit land één man de kinderachtige neiging heeft om korans in vuur te laten opgaan, betekent niet automatisch dat deze vrijheid aan banden moet worden gelegd, hoe kwetsend dit ook kan zijn voor moslims. De roep om een wettelijk verbod op het verbranden of verscheuren van de Koran is weer opgelaaid, na een nieuwe provocatie van Pegida-voorman Edwin Wagensveld. De man probeerde afgelopen weekend op een plein in Arnhem het heilige boek in brand te steken, wat uitmondde in een handgemeen met demonstranten. (...)

Het is treurig dat iemand de overtuiging heeft de moslimgemeenschap zo diep mogelijk te moeten kwetsen. En het is begrijpelijk dat vanuit die hoek wordt gewezen naar Denemarken. Dat land kent sinds kort een wettelijk verbod op het ongepast behandelen van bepaalde religieuze geschriften. Er staat een maximumstraf van twee jaar cel op.

De invoering van zo’n wet lijkt de kortste weg naar de bescherming van het geloof. Maar de praktijk is, zoals wel vaker, weerbarstiger. Er bestaat ook zoiets als de vrijheid van meningsuiting, een grondrecht waar met dezelfde zorgvuldigheid mee moet worden omgesprongen.

In Denemarken is de situatie alarmerender. Daar vonden geregeld koranverbrandingen plaats, met binnenlandse en internationale spanningen tot gevolg. In Zweden werd als gevolg van zulke verbrandingen zelfs het dreigingsniveau voor terrorisme opgeschroefd. In Nederland gaan de zeeën gelukkig niet zo hoog. Een wet zou hier vooral bedoeld zijn om één man in bedwang te houden, een man die gedijt bij aandacht en ophef, die bij een verbod op een verbranding andere manieren zal vinden om de moslimgemeenschap maximaal te kwetsen. Met een nieuwe wet is het probleem-Wagensveld niet opgelost.

Burgemeesters hebben mogelijkheden om het verbranden of verscheuren van een koran binnen hun gemeentegrenzen te verbieden, mochten er op voorhand serieuze signalen zijn dat de openbare orde in het geding is. Het is niet zaligmakend. Een betoging vanwege de inhoud afgelasten mag niet, het kan alleen als de politie oordeelt dat de veiligheid in het geding is. Het is dus laveren tussen verschillende grondrechten, met het risico dat gelovigen worden gekwetst. Dat is ongewenst, zelfs verwerpelijk, maar nog geen reden om dit met een speciale wet, een paardenmiddel, te bevechten.

Trouw vindt dat de vrijheid van meningsuiting onverkort gehandhaafd moet blijven. Het moet alleen verboden worden als de openbare orde dit vereist. Wat betekent hier nog godsdienstvrijheid als iemand anders jouw geloof in het openbaar veracht?

Reformatorisch Dagblad

Het Reformatorisch Dagblad schrijft hierover in een commentaar (16 januari).

Het is triest dat de beweging (Pegida, AP), hoewel het demonstratierecht ruimte genoeg biedt om op allerlei manieren uiting te geven aan opvattingen, koos voor een boekverbranding. Dat raakt gelovigen, of het nu moslims zijn, Joden of christenen, in hun diepste wezen. Het is in feite niet anders dan haatzaaien en daarom op geen enkele manier te rechtvaardigen.

Nederlands Dagblad (2)

Het Nederlands Dagblad reageerde al eerder (1 augustus) op het verbranden van korans.

Het verbranden van een koran is geen meningsuiting of religiekritiek; het is een oorlogsverklaring aan ieder voor wie de koran een heilig boek is. Wat die heiligheid betekent, is van buiten de islam nauwelijks invoelbaar. Ook joden en christenen hebben weliswaar hun Heilige Schriften - maar hun eerbied en liefde daarvoor zijn veeleer inhoudelijk dan stoffelijk van aard.

De bijbel als boek heeft voor christenen een andere gevoelswaarde dan de koran voor moslims. Wordt daarmee gesuggereerd dat christenen met bijbelverbrandingen makkelijker zouden omgaan? Als christenen hebben we eerbied voor de inhoud maar minder eerbied voor het boek, meent het ND. Maar wie het boek, bijvoorbeeld de bijbel, verbrandt, richt zich natuurlijk tegen de inhoud en niet tegen een bundel papier. Wie de bijbel verbrandt, verbrandt alles waar Jood en christen voor staan. En wie de koran verbrandt, verbrandt de islam. Zo simpel is het. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft er onlangs op gewezen dat de staten die partij zijn bij het EHRM, de plicht hebben om de religieuze vrede, dat wil zeggen de vreedzame omgang tussen religieuze en niet-religieuze groeperingen, te bewaren. Er is dus werk aan de winkel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen