Opvoeding is gezinstaak

W ie in Nederland op zoek gaat naar een christelijke school, komt een grote diversiteit aan invulling van het begrip christelijk tegen. Van reformatorisch onderwijs aan de ene kant, tot de school die nog wel christelijk heet, maar in de praktijk niet of nauwelijks meer aandacht geeft aan de christelijke grondslag.

Rol van de kerk

Niet elke regio is voorzien van een christelijke school. Waar kun je terecht als de christelijke school niet (meer) dichtbij is, maar je als ouders wel het verlangen hebt om bijbels onderwijs vorm te geven? Wie ondersteunt deze ouders in hun geloofsopvoeding? Daarnaast kun je ook een andere vraag stellen: als er wel een christelijke school in de buurt is, laten we als ouders dan de geloofsopvoeding niet te makkelijk over aan de school? In gesprek over de ontwikkelingen op het gebied van (geloofs)onderwijs, kwamen wij tot enkele gedachten over de rol van de kerk bij de geloofsopvoeding.

Jawoord

Het kloppend hart van geloofsonderwijs ligt binnen het gezin. Dat gezin heeft in het christelijke perspectief twee betekenissen: het kleine gezin als de familie waarbinnen een kind wordt geboren en opgroeit, én het grotere gezin, de christelijke gemeente, waar het kind door de doop gemarkeerd wordt als lid. De gemeente heeft de plicht en verantwoordelijkheid om ouders te ondersteunen in hun geloofsopvoeding. Scott McKnight en Todd Hunter schrijven in hun boek It takes a church to baptize (2018) dat het een gehele familie en gehele geloofsgemeenschap vraagt om een kind vanuit de doop op te voeden. De dopeling hoort ondersteund te worden door een geloofs-omgeving. Mooi is dat het kind er dan niet alleen voor staat, maar één kraaltje is in de verbondsketting van de gemeente.

De gemeente is medeverantwoordelijk voor het gelovig beantwoorden van de doop door het kind. Het hele ‘huis’ doet mee, zo horen we in de Bijbel. Dat is: de hele huisgemeente, de kerkelijke gemeente. In sommige kerkelijke gemeenten geeft de gemeente dan ook haar jawoord bij de zogenaamde vierde doopvraag. Zo is het gezin in feite ‘een kerkje in de kerk’.

Toerusting en jeugdwerk

De kerk als het grotere gezin speelt een belangrijke, misschien wel de belangrijkste rol in de geloofsvorming van een kind. Vanouds is de kerk een trainingsplaats van geloofsleren voor de jeugd. Denk aan het ontstaan van de vele catechismi, waarbij het kind antwoord geeft. Voor geloofsopvoeding en geloofsonderwijs mogen we dus wat verwachten van dit grotere gezin.

Het begint natuurlijk thuis. Er zijn vaders en moeders nodig die al vanaf het moment dat de zwangerschap bekend is, bidden om Gods liefde over én gehoorzaamheid aan Jezus voor het kind. Ook zijn er vaders en moeders nodig die vanaf de allereerste dag hun kind meenemen in een op God betrokken opvoeding, ouders die zichtbaar opleven onder het Woord tijdens de erediensten en bemoedigd worden door de kerkelijke gemeenschap.

Er is een bewogen gemeente nodig die om deze ouders heen staat en hen ondersteunt. De gemeente kan dat doen door toerusting en jeugdwerk aan te bieden en door ouders te bemoedigen.

Steeds complexer

In ons werk spreken we opvoeders die toegerust willen worden in het vormgeven van geloofsopvoeding. Het gezinsleven is druk en ouders ervaren dat ze veel ballen in de lucht moeten houden. Het gevolg is dat ouders zich schuldig voelen, omdat ze meer zouden willen doen aan geloofsopvoeding. Daarnaast zijn er ook ouders die de geloofsopvoeding qua inhoud steeds complexer vinden. Hoe geef je bijvoorbeeld woorden aan bepaalde geloofsovertuigingen, vooral rondom thema’s als seksualiteit, diversiteit, de waarde van het menselijke leven of mediawijsheid?

Ouders die een christelijke school in de nabije omgeving hebben, krijgen van de school vaak nog enige ondersteuning. Gezinnen waar geen christelijke school in de buurt is, krijgen dat veel minder. Gevoed worden vanuit de kerk is dan extra nodig, omdat kinderen daar leren hoe zij zich tot deze wereld verhouden. In de gemeente leren zij hoe ze vanuit de Bijbel als gezaghebbende norm kunnen leven als ‘kinderen van het licht’ (Ef.5:8). In onze seculariserende context, waar het christelijk onderwijs in de breedte steeds minder vorm krijgt, wordt de geloofsopvoedende rol van de christelijke gemeente steeds belangrijker.

Taak

Samenvattend zeggen we dat het besef mag toenemen dat de geloofsopvoeding in de christelijke gemeente een gezamenlijk gedragen taak hoort te zijn, waarbij – indien mogelijk – ieder lid van de gemeente zijn verantwoordelijkheid neemt. Het begint met het gebed voor ‘onze’ jeugd.

Dit artikel is tot stand gekomen door een gesprek over het onderwijs in de gemeente tussen vertegenwoordigers van de HGJB en de GB.

Geloofsopvoeders en hun taken

Geloofsopvoeding is een gezinstaak, zowel van het kleine als van het grote gezin. Binnen de gemeente zijn mensen nodig die deze taak vormgeven, mannen en vrouwen die hun talenten inzetten ten dienste van de kinderen, tieners, jongeren én hun opvoeders. Denk hierbij aan:

- Ouders die een opvoedkring starten aan de hand van bijvoorbeeld de lijn Voorleven van de HGJB, waarin handvatten gegeven worden voor het vormgeven van geloofsopvoeding.

- Docenten en leerkrachten die hun pedagogische en didactische kwaliteiten gebruiken om catecheten en mentoren op weg te helpen met praktische handvatten.

- Een jeugdambtsdrager die bij zijn verkiezing ook een toerustingscursus aangeboden krijgt, om zo grip te krijgen op zijn taak en daar visie op te vormen.

- Kerkenraadsleden en gemeenteleden die de mogelijkheid krijgen om theologische vorming te volgen en het geleerde vervolgens kunnen inzetten als catecheet of mentor.

- Mensen die bij het directe jeugdwerk betrokken raken en die inzien dat dit jeugdwerk niet alleen gaat om de inhoud, maar ook zeker om de relatie.

- Oudere gemeenteleden die een kind uit de gemeente ‘adopteren’, met de opdracht om dit specifieke kind vast te houden en mee te nemen in hun voorbede. Dit kan bijvoorbeeld door de namen van de kinderen van de jeugdclubs en de jongeren van de catechese te verdelen onder oudere gemeenteleden, zodat zij gedurende een of enkele winterseizoen(en) specifiek voor deze kinderen en jongeren bidden. Een andere manier is om de naam van dopelingen te verbinden aan gemeenteleden, die als ‘extra opa of oma’ voor dit kind bidden, en op doopdagen daar extra aandacht voor hebben met een kaart of een bezoekje.

- Jongvolwassenen die regelmatig contact leggen met een jongere en met hem of haar een wandeling maken. Dit actieve jeugdpastoraat kan bijvoorbeeld vanaf het twaalfde tot het twintigste levensjaar.

- De predikant die de gehele gemeente betrekt bij de doop van een kind en haar ervan bewust maakt dat zij medeverantwoordelijk is voor de geloofsopvoeding van dit kind.

- De predikant die in de gemeente actief de geloofsopvoeding aandacht geeft, bijvoorbeeld in voorbede en prediking, en catechese ziet als een van zijn kerntaken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen