Voor God tellen alle talen

Voor dit pinksternummer zijn we te gast bij algemeen directeur Marinus Lamper (44) van Wycliffe Bijbelvertalers Nederland. We spreken met hem over zijn passie voor het Bijbelvertaalwerk en de stand van zaken met betrekking tot de beschikbaarheid van de Bijbel in de eigen taal wereldwijd.

Bemoedigend

‘Het vertalen van de Bijbel is zo ongeveer de meest basale bezigheid waar je je als christen mee kunt bezighouden’, aldus Lamper, die in 2016 aantrad als hoofd uitzendingen en sinds 2023 directeur is bij Wycliffe Nederland. ‘Ik heb een reformatorische achtergrond en daarmee het belang van de Bijbel als basis voor het leven van huis uit meegekregen. Toen ik in de thuisfrontcommissie kwam van een vriend die Bijbelvertaalwerk ging doen, raakte ik nog meer overtuigd van het belang van de vertaling van de Bijbel.’

Tot zijn eigen verbazing werd Lamper (historicus en destijds werkzaam in het bedrijfsleven) aangenomen bij Wycliffe. ‘Ik kon het nauwelijks geloven dat ik hier mocht werken. Ik ben er nog steeds heel dankbaar voor. Je ziet hier zoveel van Gods werk wereldwijd en dat is enorm bemoedigend. Ook gesprekken met mensen die naar het buitenland willen voor vertaalwerk en vertellen hoe ze tot geloof zijn gekomen, raken me. Zo hoorde ik eens van iemand die tot geloof kwam door een Bijbel bij oma op zolder.’

Visie van goddelijk formaat

Sinds 1970 is Wycliffe Bijbelvertalers ook vanuit Nederland actief en betrokken bij ruim tachtig projecten. Het was de internationale Wycliffebeweging die in 1999 het besluit nam om een isie van ‘goddelijk formaat’ te omarmen: het hebben van een vertaalproject in 2025 in elke taal waar dit nog nodig was. Lamper: ‘Dit kan alleen als God meer doet dan we kunnen vragen, bedenken of dromen. En dat deed Hij. Het is de laatste 25 jaar hard gegaan met het beschikbaar komen van vertalingen. Vooral in Afrika groeit het christendom snel en wanneer er een kerk ontstaat, komt er ook behoefte aan Bijbelvertalingen. In Ethiopië bijvoorbeeld wordt vandaag gewerkt aan vertalingen in elke taal die het land rijk is.’

‘In 1999 hadden we wereldwijd nog 3000 talen te gaan, nu nog minder dan 800. In ruim 4000 talen is er een vertaling beschikbaar en in vele honderden talen is het vertaalwerk in een beginnend of gevorderd stadium. We richten ons als Wycliffe graag op minderheidstalen; voor God tellen immers alle talen.’

Lamper benadrukt dat het christelijk geloof geen westerse godsdienst is. ‘Het zwaartepunt lag bij het ontstaan en ligt ook nu niet (meer) in het westen, maar in het zuiden. Al in de eerste eeuw was er vermoedelijk een Ethiopische vertaling, en een van de oudste gemeentes ontstond ook in Ethiopië.’

Kwaliteit telt

Ook vertaalprojecten bij Wycliffe zijn principieel geen westerse, maar lokale projecten. ‘Gelukkig maken sprekers van de lokale taal zelf een vertaling in de taal van hun eigen hart. Het kan überhaupt moeilijk zijn om bijvoorbeeld abstracte concepten als genade en schuld goed te vertalen in talen met een kleine woordenschat. Of gedeeltes te vertalen die gaan over offers, als in de traditionele religie van een volk geofferd wordt aan kwade machten. Wycliffemedewerkers komen echt ‘langszij’. Het is niet de bedoeling dat wij lokale gelovigen vertellen hoe ze hun eigen vertaling moeten maken’, zo licht de Wycliffedirecteur toe.

De veldwerkers van Wycliffe die langszij komen, zijn doorgaans adviseurs en consulenten die lokale teams bijstaan op het gebied van alfabetisering, taalkunde, theologie en het toepassen van de Bijbel in het dagelijks leven. Lamper beklemtoont dat gedegen kwaliteitscontroles onderdeel zijn van elk project. ‘Als er vanuit het Frans naar een Afrikaanse taal wordt vertaald, wordt er ook altijd terugvertaald naar het Frans. Dat heen en weer vertalen is al een goede check. Ook kennis van de grondtalen bij adviseurs en consulenten speelt een cruciale rol in het vertaalproces. Daarnaast wordt de vertaling in de taalgroep getest om te kijken of deze aansluit bij de gemeenschap waarvoor ze is bedoeld. Het is de bedoeling dat de vertaling zo natuurlijk mogelijk is. In het hele proces en in de culturele en theologische keuzes die daarbij worden gemaakt, is er een belangrijke rol voor de lokale kerk en de lokale gemeenschap.’

Een en ander neemt niet weg dat er kaders zijn vanuit de Wycliffe-organisatie waarbinnen de projecten uitgevoerd worden. Lamper: ‘We bewegen ons binnen de orthodoxie van de geloofsbelijdenis van de wereldwijde kerk. We vertalen de Bijbel immers omdat die naar Jezus Christus leidt. Hoe precies in een Afrikaanse context vertaald wordt dat Jezus het Brood des Levens is, is van ondergeschikte orde.’

Weerstand ondervinden de Wycliffe-veldwerkers bij hun werk ook, met name in de laatste fase van een project als de kopij naar de drukker gaat. ‘Regelmatig zijn er dan allerlei onverklaarbare tegenslagen of vertragingen. De geestelijke wereld waarmee het christelijk geloof in aanvaring komt, wordt dan soms heel tastbaar. Maar waar het Evangelie botst op andere (vaak oude) religies, gebeuren ook wonderen. De verhalen uit het boek Handelingen voltrekken zich vandaag nog steeds.’

Headlines

Lamper merkt op dat de voortgang van het Bijbelvertaalwerk nogal eens in verband gebracht wordt met de (spoedige) wederkomst van Jezus. Zelf is hij daar wat terughoudend in. ‘Jezus zegt dat niemand weet van die dag en dat uur. Wat betekent het dat het Evangelie op de hele aarde bekend zal worden? Betekent dat dat de Bijbel in elke taal vertaald zal zijn? Laten wij vandaag maar gewoon bij onze opdracht blijven om het Evangelie te verkondingen, ieder op zijn eigen manier. De snelle voortgang van het Bijbelvertaalwerk is wel een indicatie van hoe het er met de wereldgeschiedenis voorstaat. We zien hierin de werkelijkheid achter de wereld van de NOS en de BBC. Het werpt ook de vraag op waar we ons leven aan willen wijden, welke roeping we hebben en hoe we kunnen bijdragen aan het Koninkrijk van God, ieder op zijn eigen plaats en manier. Ik verwijs voor een mooi voorbeeld hiervan graag naar het artikel dat deze maand in het magazine Vrouw tot Vrouw is te lezen, over Nana uit West-Afrika die haar mogelijke carrière als advocaat opgaf voor een rol in het Bijbelvertaalwerk.’

Het Bijbelvertaalwerk gaat voor Wycliffe overigens niet alleen over toekomstig of geestelijk heil. Het heeft ook veel zegenrijke effecten voor het hier en nu, het leven van alledag. ‘Wanneer een taal op schrift gesteld is, doet dat ook iets met de identiteit van de sprekers van die taal. Want als je taal bestaat, besta je zelf ook. En als je schriftelijk kunt communiceren, heeft dat een grote maatschappelijke impact, want dan kun je ook allerlei andere zaken delen, zoals hygiënevoorschriften. De zegen van Bijbelvertaalwerk is dus verstrekkend. Als mensen de Bijbel in hun eigen taal ontvangen, veranderen levens soms op een bijzondere manier. Dat gunnen we iedereen.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen