ALS MAN EN VROUW

God is in Zichzelf gemeenschap, eeuwige en wederkerige liefde van de Vader tot de Zoon en tot de Heilige Geest. In weerspiegeling hiervan kan de mens nooit floreren in een isolement. Als antwoordelijk wezen is de mens aangelegd op de Ander en de ander. We staan als mensen in allerlei relaties, soms kortstondig, dan weer langdurig, soms oppervlakkig, dan weer diepgaand. Het huwelijk van man en vrouw is vanuit de schepping de grondvorm van deze relationaliteit. Overigens doet de man-vrouwverhouding zich op vruchtbare en spanningsvolle wijze voor op alle terreinen waarop mensen zich bewegen. Het blijkt steeds weer heilzaam wanneer een eenzijdige mannenwereld of dito vrouwenwereld doorbroken wordt door participatie vanuit de andere sekse.

VISIE OP SEKSUALITEIT

De seksualiteit is een belangrijk facet van het mens-zijn. Het gaat in goede seksualiteit om het spreken van de taal van de liefde binnen de werkelijkheid van de liefde. In de christelijke bezinning hierop doen zich twee gevaren voor: enerzijds verdringing, anderzijds verzelfstandiging of verabsolutering. In de Vroege Kerk en de Middeleeuwen zien we vaak verdringing optreden: huwelijk en seksualiteit worden niet op hun volle waarde geschat. De echte ‘heiligen’ of ‘geestelijken’ onthouden zich ervan. De lichamelijke gemeenschap binnen het huwelijk lijkt vooral getolereerd te worden als een noodzakelijk kwaad om kinderen voort te kunnen brengen. Zij wordt onvoldoende gehonoreerd als uiting van liefdevolle verbondenheid tussen man en vrouw.

De Reformatie treedt hier corrigerend op. Door bijbelse herbronning komt seksualiteit weer in het vizier als goede scheppingsgave. Dat betekent niet dat de Reformatie een naïeve houding ten opzichte van seksualiteit inneemt. Ze is zich daarvoor te zeer ervan bewust dat de zondige mens Gods goede gaven niet juist weet te hanteren. Vandaag de dag moet de kerk ervoor waken niet mee te gaan in een culturele ontwikkeling die seksualiteit verabsoluteert. Alsof je pas voluit mens kunt zijn wanneer je seksueel aan je trekken komt. Gevolg van deze visie is dat seks liefdeloos wordt, een egotrip die op lustbevrediging is gericht, en waarbij de partner louter als middel wordt gebruikt ten behoeve van zichzelf.

BIJBELSE WEG

De Bijbel wijst ons een weg te midden van de huidige verwarring op seksueel terrein, die wel als ‘chaos rond eros’ is getypeerd. In de eerste plaats is het heilzaam menselijke relaties van seksuele aard te ijken aan bijbelse kernwoorden zoals ‘liefde’, ‘trouw’ en ‘verbond’. Daarmee is echter niet alles gezegd. Zulke woorden gaan namelijk gauw een eigen leven leiden wanneer ze worden losgemaakt van het hele verhaal van Gods weg met de mensen. Wanneer de hele Bijbel gezaghebbend blijft meespreken in onze bezinning, is er geen ruimte voor alternatieve seksuele relaties naast het huwelijk. We moeten ons blijvend bezinnen op een verantwoorde houding ten opzichte van bijvoorbeeld samenwonen zonder huwelijk en homoseksuele relaties. Jezus is daarbij ons grote Voorbeeld en onze Leermeester. Hij is duidelijk ten aanzien van de normen, compromisloos tegenover de zonde, maar nooit liefdeloos ten opzichte van zondaren. Hij kwam niet om het gebrokene af te wijzen, maar om het op te zoeken en te helen. In onze standpuntbepalingen moet de gestalte van Jezus herkenbaar zijn en Zijn bewogenheid doorstralen.

UNICITEIT

In de christelijke gemeente betrekken we de wacht bij de uniciteit van het huwelijk. Het huwelijk staat allereerst in de lichtkring van de schepping. God is hoogst persoonlijk de Auteur van het huwelijk. In Genesis 2:24 wordt vanuit het paradijs de lijn doorgetrokken door heel de geschiedenis van de mensheid heen. Ook het huwelijk is echter zoals heel het menselijk bestaan hier en nu, overschaduwd door de zonde. In Genesis 3:12 liggen de kiemen voor een eerste echtscheiding al opgesloten. De breuk tussen God en mens leidt tot een breuk tussen man en vrouw. De verbondenheid wijkt en de verwijten komen op, in feite door zondig egocentrisme.

Adam wil zijn eigen hachje redden en zijn eigen straatje schoonvegen. Genesis 3:16 weerspiegelt de pijn en moeite ten gevolge van de zondeval. In het Oude Testament zien we veel misstanden onder Gods toelating (let op: feiten zijn ook in de Bijbel nog geen normen!).

ONGEHUWD

Het huwelijk in Christus is transparant tot op de verzoening (Ef.5:21-33). De natuurlijke liefde tussen man en vrouw (eroos en filia, seksuele aantrekkingskracht en maatjes zijn) wordt vernieuwd en verdiept door de agapè, de gevende en dienende liefde die we van Christus ontvangen en door de Geest met vallen en opstaan leren navolgen. In het woestijnzand van het leven mag gebouwd worden aan het huwelijk ‘naar het voorbeeld op de berg getoond’, zoals dat eens gebeurde met de tabernakel (Ex.26:30).

Het huwelijk staat verder in het perspectief van de voltooiing. In 1 Korinthe 7 laat de apostel zien dat de verwachting van Christus’ wederkomst alle verhoudingen in het leven stempelt. Prof.dr. J. van Bruggen schreef eens: ‘Wat moet in het gesloten huis van Eros, dat hoeft niet zo nodig in de wachtkamer van Christus.’ Daarmee is gezegd dat ongehuwden geen mensen zijn die hun bestemming hebben gemist. Bij alle persoonlijke en pastorale vragen die hier liggen, moet in elk geval duidelijk zijn dat ook de ongehuwde deelt in de zegen van het ‘man en vrouw schiep Hij hen.’ Niet tot een trouwdag komen betekent per se niet dat je ongelukkig en gemankeerd door het leven moet gaan. De zusters Maria en Martha met hun broer Lazarus, de apostel Paulus en ook Jezus zelf zijn voorbeelden van het tegendeel.

GEBROKENHEID

Ongewild alleen blijven of vroegtijdig weduwe of weduwnaar worden zijn overigens wel symptomen van de gebrokenheid van ons leven op aarde. Ongelukkige huwelijken die meer dan eens op echtscheiding uitlopen, zijn dat des te meer. Zwaar is de levensweg voor hen die moeite hebben zich te identificeren met hun eigen man of vrouw-zijn (genderproblematiek) of die zichzelf als homoseksueel ervaren. Goedkope ‘oplossingen’ fungeren als dooddoeners en laten de betrokken broeders en zusters in de kou staan. Waar het juist zo mooi is dat mensen als relationele wezens zijn geschapen, laat de ingrijpende relatieproblematiek in de levens van velen schrijnend aan het licht komen dat de schepping steunt en kreunt als in barensnood, in de verwachting van de geboorte van een nieuwe hemel en aarde waarop gerechtigheid wonen zal (Rom.8:21,22).

VOORBEHOUD

Seksualiteit is goed, maar niet alles en ook niet onmisbaar. Seksualiteit kan gerelativeerd worden met het oog op de concentratie op Gods koninkrijk. Er geldt bovendien in het huwelijk een voorbehoud vanuit de christelijke toekomstverwachting. Het huwelijk is goed voor de tijd, maar gaat niet mee in de eeuwigheid. Echtgenoten zijn bondgenoten, maar ook reisgenoten. Het schema van het huwelijk blijft een reisschema. Soms valt in het huwelijk al vroeg de beleving van de seksualiteit weg door fysieke of psychische oorzaken en bij het ouder worden raakt dit element van het samenzijn als man en vrouw meer en meer op de achtergrond, hoewel de tederheid blijft als het goed is. Het verwelken van seksuele beleving hoeft niets af te doen aan de innige verbondenheid van de huwelijkspartners die elkaar trouw helpen en bijstaan in alle dingen die tot het tijdelijke én eeuwige leven behoren.

Ten slotte nog dit: op het terrein van seksualiteit en relaties staan wij allen in onszelf schuldig (bijvoorbeeld aan liefdeloosheid, onachtzaamheid, onreinheid). Het is van het grootste belang eerlijk te zijn tegenover God en elkaar en samen van het wonder van vergeving te mogen leven. Dan vernieuwt de Geest ook dit aspect van ons leven van dag tot dag naar het beeld van Christus.

Dr. J. Hoek uit Veenendaal is emeritus hoogleraar gereformeerde spiritualiteit.

Volgende keer: de omgang met elkaar in de christelijke gemeente.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen