Verwachtingen van anderen

Wij zijn vrij om te gaan en te staan (al is dat in deze tijd van het coronavirus tijdelijk anders). Er is vrijheid van denken en meningsuiting, hoewel dat laatste tot een eigen problematiek kan leiden. In bepaalde zin is het waar wat onze premier, Mark Rutte, eens zei: we wonen in een ‘onwijs gaaf land’.

Verwachtingen

We leven in een vrij land. Maar hoe vrij voelen we ons in onze cultuur? Voelen we ons zo vrij als een vogel in de lucht, elke dag weer? Heerlijk onbezorgd naar ons werk, bezig zijn op school (opnieuw: dit gaat uit van het reguliere leven, zoals we dat momenteel vanwege de coronacrisis niet kennen), of thuis. Of zijn er dingen die als een last op ons drukken, die ons een constant gevoel van onvrijheid geven? Het kan zijn dat we ons ‘geleefd voelen’, omdat we zoveel ballen in de lucht moeten zien te houden. Een baan die onze aandacht opeist, misschien een jong gezin, misschien zorg voor mensen, een taak in de kerk, enz. Hoe ervaren we ons leven? Hebben we het gevoel dat we aan bepaalde verwachtingen moeten voldoen vanuit de eisen die onze omgeving aan ons stelt, vanuit de cultuur waarin we leven? Levert dat een kramp op? In de trant van: mijn leven is geslaagd als het er zo en zo uitziet, een goede baan waarin we uiteraard carrière maken, een mooi huis, een dure auto, een fijn gezin – maar help, zo is mijn leven (nog) niet? Hoe leren we een jongere generatie in onze cultuur te leven als een vrij mens?

Speelruimte

We kunnen ons onvrij voelen als we ons leven, onze identiteit, onze zelfwaarde laten bepalen door anderen. We kunnen ons onvrij voelen als we de druk ervaren om maar mee te doen, omdat we er anders niet bij horen en denken de boot te missen. Dat is de paradox: enerzijds is in onze cultuur iedereen vrij om te zijn wie hij of zij is – je mag jezelf zijn – maar anderzijds kan het gevoel ontstaan dat je zus en zo moet zijn en mee moet doen met wat zich aandient en wat je aandacht opeist. Bij voorbeeld, zijn we vrij om onze eigen keuzes te maken als het gaat om hoe we omgaan met sociale media of ervaren we hierin ook onvrijheid? Zijn we vrij om onze eigen keuzes te maken als het gaat om het consumeren van spullen of hebben we het gevoel dat we mee moeten met de laatste trends? Welke speelruimte ervaren en nemen wij hierin?

Geborgen

Belangrijk in het christelijk geloof is dat onze zelfwaarde niet wordt bepaald door hoe anderen naar ons kijken en ons beoordelen. Bepalend is hoe God ons ziet. In Galaten 6:5 lezen we: ‘Want ieder zal zijn eigen pak dragen’. Vanuit de context, zoals we die vinden in Galaten 5:26b, ‘Laten wij (…) elkaar niet (…) benijden’, wil dat zeggen dat wat we kunnen en presteren, niet moeten afmeten aan anderen maar alleen vergelijken met onszelf, dus met onze eigen ontwikkelingsgang (vergelijk ook Gal.6:4a: ‘Maar laat ieder zijn eigen werk beproeven’).

We hoeven niet onzeker te zijn over wie we zijn. Onze zelfwaarde wordt niet bepaald door wat we presteren en tot welke groep we behoren, maar door wie we, door het geloof, mogen zijn in Christus. Dat geeft rust en vrijheid. Wij hoeven niet onrustig om ons heen te kijken, onrustig of wel we voldoen aan een bepaald ideaalbeeld, onrustig of wel mee kunnen komen. We zijn geborgen in Christus. Dat is de weg, in Hem vinden we onze robuuste vrijheid.

Verslavingen

Dat brengt me bij een tweede, fundamenteel accent. Ook op een andere manier kunnen we onvrijheid ervaren in onze cultuur. Want die ‘vrijheid, blijheid’, ongebonden vrijheid, maakt niet blij. In Deuteronomium 6:20 wordt gevraagd: ‘Wanneer uw zoon u morgen vraagt: Wat zijn dat voor getuigenissen, verordeningen en bepalingen die de Heere, onze God u geboden heeft?’ Vervolgens wordt er verwezen naar de bevrijding uit Egypte. Juist het doen van de geboden waarborgt onze vrijheid.

Om opnieuw uit de Galatenbrief te citeren, in Galaten 5:13 lezen we de prachtige woorden: ‘Want u bent tot vrijheid geroepen, broeders. Alleen niet tot die vrijheid die aanleiding geeft tot het vlees.’ Want hoe worden we dan vrij? Niet als we onze eigen begeerten volgen (Gal.5:17) maar als we ons laten leiden door de Geest (Gal.5:18). Als we van Christus zijn en het vlees met zijn hartstochten en begeerten gekruisigd hebben (Gal.5:24). De ongeremde vrijheid die we in onze cultuur zien op tal van terreinen, ik denk bij voorbeeld aan dat van de seksualiteit, maakt en houdt ons slaven. Maar – opnieuw – als we in Christus zijn, als we zijn gestorven aan onszelf, aan wat we vanuit onszelf, ons eigen vlees willen, dan komen we pas werkelijk tot vrijheid.

Ook hier klinkt, net als bij het eerste accent de vraag, voelen we ons vrij? Of weten we ons gebonden aan zonden, aan dingen die we eigenlijk niet willen, verslavingen misschien? Worstelen we ergens mee? We mogen weten dat Christus is gekomen om ons daarvan te verlossen, om de macht van het kwaad finaal te breken. Als volgeling van Jezus willen we ons uitstrekken naar die vrijheid. En dan kunnen we ertegen aanlopen dat er juist in die oeverloze vrijheid van onze cultuur daar soms weinig begrip meer voor is. Dat je je onvrij voelt als jij nog wel wilt uitgaan van en leven volgens de hooggestemde geboden van de Heere, onze God.

Nieuwe identiteit

Op de vraag ‘Hoe leren we een jongere generatie in onze cultuur te leven als een vrij mens?’ verwijs ik naar de vrijheid die gevonden wordt in Jezus Christus alleen, onze Heere en Verlosser. Vrijheid in onze cultuur betekent ‘jezelf kunnen zijn’; vanuit het christelijk geloof is hetzelfde antwoord te geven. Alleen met een andere invulling, want hoe worden we onszelf? Als je jezelf verliest in Christus. Paulus schrijft in Galaten 2:20: ‘Ik ben met Christus gekruisigd; en niet meer ik leef, maar Christus leeft in mij.’ Dat is zijn nieuwe identiteit. Als we zo in het leven staan, zijn we vrij. Dan mogen we zijn wie we zijn door Christus. Dan doen we natuurlijk nog steeds onze uiterste best – en daar is niets mis mee, integendeel – maar dat is dan ook genoeg.

Dan zijn we niet bang dat we in vergelijking met anderen tekort komen of tekort schieten, want we zijn door God gekend. En dan voelen we ons ook niet gevangen door keuzestress over de vraag wat het goede leven is en daardoor hopeloos onvrij, want de weg van Jezus Christus, leven volgens de wil van God (Gal.4:14b) wijst ons onfeilbaar de weg door het leven. Wie in Christus is, wie verlangt voortdurend met Hem verbonden te zijn, wie het van Hem in alles verwacht, leeft zo vrij als een vogel in de lucht (Matt. 5:26). Die weet van de tinteling, het geheimenis van die vrijheid, die diep in mij is verinnerlijkt door de Geest van God, hoe het leven ook verloopt, ook als het moeilijk is. We zijn geroepen tot die vrijheid!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen