Eenzaam verdriet

Enkele voorbeelden van levend verlies, zijn: een vrouw met alzheimer is onbereikbaar voor haar echtgenoot, omdat zij in ‘een andere wereld’ verblijft; de man met heftige psychiatrische problematiek kan regelmatig niet bereikt worden door zijn familie en vrienden, waardoor zijn zoon een ‘echte’ vader mist; een kind dat na de scheiding van zijn ouders met zijn moeder meegaat, is onbereikbaar voor de opa van zijn vaders kant, omdat moeder niets meer met die schoonfamilie te maken wil hebben; een zoon die zijn geluk in de wereld ging zoeken en alle banden met thuis doorsneed, is onbereikbaar voor zijn ouders; de man die onder invloed van zijn vrouw zich losgemaakt heeft van zijn familie en nu onbereikbaar is voor hen. Deze trieste rij is nog aan te vullen met meer voorbeelden van mensen die onbereikbaar zijn voor hun geliefden.

Brusjes

Er is ook sprake van levend verlies als het ‘normale’ gezinsleven niet haalbaar is vanwege de beperkte mogelijkheden van een gezinslid. Het leven van ouders en ‘brusjes’ (broers en zussen) van kinderen met een ernstige handicap, wordt mede gekleurd door die beperking. Terwijl andere kinderen hun weg door het leven vinden, is er pijn en rouw in het hart van de ouders, omdat hun hulpbehoevende kind nooit zal... Brusjes komen vaak aandacht tekort. Al jong hebben zij met de gebrokenheid van het leven te maken. Het gezin van een volwassene met een beperking heeft weer eigen specifieke rouwpunten. De draaglast kan niet evenredig verdeeld worden, wat gevoelens van schaamte en schuld met zich mee kan brengen. Ook dat is een voorbeeld van levend verlies.

Bloedend hart

Levend verlies heeft een grote impact op de rouwende, in het bijzonder bij levend verlies vanwege onbereikbaarheid. Het verdriet en de rouw in dit verlies is slopend en afmattend. Er is liefde voor de ander, je hart gaat uit naar die ander, maar je kunt hem niet bereiken... De liefde en de hunkering blijven aanwezig, maar ze worden niet beantwoord.

Je stuit op onbegrip in je omgeving. Veelal begrijpt men niet dat je vanwege de onbereikbaarheid een bloedend hart hebt en dat die wond niet dichtgaat. Tegen beter weten in blijf je namelijk toch hopen dat de kloof ooit wordt overbrugd. En steeds weer ervaar je de teleurstelling. Zolang de ander om wie je rouwt, nog in leven is, geneest de wond niet. Steeds springt hij weer open. Dat gebeurt bijvoorbeeld als je in je omgeving mensen ziet die door een relatie met elkaar verbonden zijn.

Depressie

De steeds terugkerende gevoelens van verlies en verdriet zijn onvermijdbaar. Ze putten de rouwende uit, waardoor deze op den duur een moedeloze waas over zich heen krijgt. Ten onrechte wordt dit vaak gezien als depressie en probeert men dit medicamenteus op te lossen. Tevergeefs.

Hoe nauwer de band met de onbereikbare, hoe pijnlijker de onbereikbaarheid en hoe dieper en intenser de rouw vanwege het levend verlies. Als het je partner betreft, loop je niet alleen tegen de kloof aan, maar ben je tevens je maatje kwijt met wie je alles kon delen. Je komt in feite alleen te staan, terwijl de ander er nog is. Je raakt in rouw vanwege het verlies, dat elke keer zo schrijnend aanwezig is.

Ontlading

Anders dan bij rouw vanwege overlijden of verlies (van dingen of dromen), kun je bij rouw vanwege levend verlies de verschillende rouwtaken, zoals Manu Keirse ze beschrijft (zie deel 1a van deze serie), niet afronden. Integendeel, ze stapelen zich op. Daardoor neemt de rouw na verloop van tijd in zwaarte toe. Dat leidt tot chronische vermoeidheid en uitputting.

Emotionele ontlading is en blijft hard nodig, maar op welke schouder wil je je verdriet uithuilen als het je onbereikbare partner betreft? Je kunt wel even uitwaaien aan zee, maar de dierbare, aan wie je gehecht bent, reist in je gedachten met je mee. Ook leuke dingen hebben altijd een rouwrandje.

Inbunkering

Goedbedoelde adviezen, zo van: ‘je moet afstand nemen’, of: ‘je moet hem loslaten’, zijn moeilijk en pijnlijk, want ze brengen negatieve emoties teweeg. Je geliefde loslaten voelt snel als ‘verraad’. Je hoofd weet dat het zo niet is, maar je hart spreekt andere taal. Wat moet je dan doen met al die gevoelens en emoties, die bijna niet onder woorden te brengen zijn? De omgeving verwacht een sociaal wenselijke reactie, waarin het moeilijke amper doorklinkt. Veel rouwenden passen daarom de tactiek van ‘inbunkering’ toe. Je houdt al die moeilijke dingen maar binnen in je en bergt ze figuurlijk op achter een stevige wand. Zo kun je tegemoetkomen aan de wensen van je omgeving. Maar is dit het werkelijke contact, waar je zo naar snakt? Deze vorm van ‘inbunkering’ heeft als bijkomend gevolg dat je hele gevoelsleven gedempt wordt. Je raakt de mogelijkheid kwijt om intens te genieten. Je sleept jezelf voort en weigert vooruit te denken. Waar anderen plannen maken voor de lange termijn, verdwijnen jouw gedachten in het moeras van de nabije toekomst.

Pestkring

Voor rouw door overlijden zijn er allerlei gegevens en gebruiken die omstanders duidelijk maken wat er aan de hand is, zoals een datum, rouwbrieven en vaak bepaalde kleding. Maar deze elementen ontbreken bij levend verlies. Hierdoor is levend verlies lastig traceerbaar en voor omstanders moeilijk herkenbaar. Het verlies glipt als het ware tussen de vingers door. Leven met levend verlies heeft vaak nog een extra belastende kant: vanwege de situatie van je geliefde komen er allerlei extra regeltaken op jouw bordje. Ook dat kan lichamelijk en emotioneel veel vergen. Jij zit met de rouw en je omgeving merkt het amper of niet op.

In tijd van rouw is een netwerk heel belangrijk. Rouwen kun je immers niet alleen. Heel schrijnend en pijnlijk is het als de omgeving, met name de christelijke gemeente, het juist dan laat afweten. Helaas is dat nogal eens de realiteit als er sprake is van levend verlies. Veel mensen uit de omgeving haken vroeg of laat af, omdat ze bezet zijn met eigen bezigheden. Voor jou blijft de rouw echter actueel. De rouwende kan zo gemakkelijk terechtkomen in een ‘pestkring’ (term van M. Keirse), omdat men – om welke reden dan ook – met een grote boog om hem heen loopt. Zoiets verergert zijn rouw en eenzaamheid.

Steun

Luisteren is zo belangrijk. Dat hoeft niet per se veel tijd te kosten, oprechtheid en intensiteit wegen zwaarder. De opmerking ‘ik heb te weinig kennis van zaken’ is geen excuus. Nabijheid is belangrijker dan geleerdheid. Blijf open staan voor degene met verdriet. De rouwende is gebaat bij contact dat ertoe doet. Iemand die (uit eigen ervaring) iets van een moeilijke situatie snapt, die begripvol is en blijft, is van grote waarde. Hij kan steun bieden als het voor de rouwende weer even te veel wordt. Hoe? Door er voor hem te zijn, door voor hem te bidden of de Heere hem wil dragen, nu hijzelf zoveel te dragen heeft. Door in liefde te wijzen op Hem, Die eens alle tranen van de ogen zal afwissen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen