Boekbesprekingen

Jacques Ellul is een auteur die vooral bekend geworden is door zijn publicaties over de technologische ontwikkelingen in de vorige eeuw. Hij maakte zich daar grote zorgen over, omdat de technologie volgens hem steeds meer een zelfregulerend systeem werd, waar niemand meer greep op had. De boeken waarin hij die zorg uitwerkte, verschenen vooral in de jaren zeventig. In 1948 verscheen een vroeg werk onder de titel Présence au monde moderne. In 1951 verscheen daarvan een Nederlandse vertaling van Roel Houwink onder de titel Staan in de wereld van nu. Inmiddels is die vertaling alleen nog antiquarisch verkrijgbaar. Omdat het boek voor vandaag nog steeds een verrassende actualiteit heeft, besloot journalist Frank Mulder een nieuwe vertaling te maken, die nu door KokBoekencentrum is uitgegeven. Het origineel is eigenlijk een uitwerking van vier lezingen, die elk een hoofdstuk in het boek vormen. Meer dan in zijn latere werken is Ellul hier heel expliciet over zijn christelijk geloof als uitgangspunt voor zijn analyse van de tijd. In de tijd dat hij lid was van de synode van de Église Réformée in Frankrijk, verzette hij zich tegen het voornemen van projectontwikkelaars om de kust van Bordeaux compleet om te vormen tot een stedelijke omgeving. Hij leefde dus uit wat hij beleed. Zijn geloofsoriëntatie doet wel wat denken aan Bonhoeffer, omdat hij wars is van dogmatieken en algemene ethische regels. Staan in de wereld als christen betekent voor hem op elk moment en op elke plaats opnieuw ontdekken hoe je je daarin moet opstellen. Toch levert dat niet de nuance op die veel latere techniekfilosofen kenmerkt. Alle technologie wordt al snel over één kam geschoren. ‘De’ techniek maakt alles kapot, staat er ergens met zoveel woorden. Dat doet natuurlijk geen recht aan het onderscheid tussen heel verschillende technieken.

Wel heel scherp heeft hij gezien dat de techniek de zinvraag wegdrukt. We weten niet eens meer waarom we techniek gebruiken, want het is er en dus gebruiken we het. Hoeveel mensen bellen niet met hun mobiel, omdat die nu eenmaal in hun zak zit en niet omdat ze echt iets te melden hebben. Dat voorbeeld was er in 1948 nog lang niet en toch voorzag Ellul dit verdwijnen van de zinvraag. Het middel is doel geworden, in de woorden van Ellul. Ook het steeds meer vervlochten raken van technologieën is iets waarover hij schrijft in een tijd waarin dat nog lang niet zo sterk aan de orde was als nu. Kortom, dit is een boek uit een vervlogen tijd maar nog steeds voluit actueel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen