In zicht

Tijdens de eerste middag van de vierdaagse studieweek die de Gereformeerde Bond vorige week belegde voor theologiestudenten, werd ook dit jaar ingezoomd op onze hervormd-gereformeerde geschiedenis. Ds. A.J. Mensink sprak over de overdenking van het heil in het leven van onze oud-voorzitter dr. A. van Brummelen (1928-1999). Enkele passages.

Dat ds. Van Brummelen promoveerde op het praktischtheologisch onderwijs van J.J. van Oosterzee, was geen toevalligheid. In de tweede helft van de negentiende eeuw, de eeuw van het theologische modernisme, was Van Oosterzee een van de orthodoxe kopstukken. Wij zouden hem een gereformeerd apologeet noemen. Als prediker en als hoogleraar Praktische theologie heeft hij een aanzienlijke invloed gehad. Het was ook het tijdperk waarin de ethische theologie opkwam. In de ethische theologie, waarvan Gunning de zuiverste vertegenwoordiger was, werd gepoogd het gereformeerde op een eigentijdse, adequate manier te verbinden aan de tijd en de cultuur van dat moment. Er kwam aandacht voor de menselijke aspecten in het werk van God, hoe het heil ingaat in de cultuur, in het concrete leven, en hoe de mens daarin zelf betrokken wordt, vooral als het om zijn persoonlijkheid gaat. Het werk van God héft onze individualiteit, ons karakter, onze context niet op, maar néémt het op. Als God in ons werkt, vervagen wij niet (een veel voorkomend woord bij Van Brummelen), lossen wij niet op, zweven wij niet – wij wórden dan juist iemand. De persoonlijke vorming en levenspraktijk van een christen, en zeker die van predikanten, had Van Brummelens grote voorliefde – vandaar dat hij meer dan eens een meditatie of een openingswoord hield over een tekst uit de pastorale brieven. Zoek nog eens wat op van wat hij schreef over de roeping tot het ambt, de theologiestudie, het pastorieleven. Daar heb je wat aan, nog steeds! (...)

Dat brengt me bij een van de rode draden in zijn theologische erfenis: een diepe, diepe argwaan voor alles wat riekt naar het doperse. Het doperse denken is een gevaar voor kerk en geestelijk leven – en de ethische richting heeft dat gevaar wellicht scherper doorzien dan de gereformeerde. Waar het natuurlijke en het geestelijke van elkaar worden losgemaakt, en vooral daar waar het geestelijke het ware is, daar raken wij het spoor bijster. Bijvoorbeeld in een denken waarin de geschiedenis en de traditie er niet meer toe doen.

Of, zoals Van Brummelen ook bij sommige theologiestudenten en predikanten zag, dat iemand die bekeerd is of ultragereformeerd wil zijn, een onnatuurlijke persoon wordt. Die ineens niet meer gewoon kan praten of zelfs lopen. Een theologie waarin het natuurlijke, het aardse, het historische niet meer van betekenis is, wordt een zwevende, zweverige theologie – Van Brummelen noemde dat een vlucht. Spiritualisering is een vlucht. ‘Vervluchtiging’ is dan ook een woord dat je vaak in zijn geschriften aantreft. (...)

Van Brummelen was zijn tijd ver vooruit met zijn pleidooi voor meditatie. Net als vader en zoon à Brakel pleitte hij voor orde, discipline, voor de gezette tijden van Schriftlezing, overdenking en gebed. Vermijd de twee klippen die ook een christen bedreigen: zelfzucht en zelfvlucht. Oefen je daarentegen in zelftucht. Maak met een potlood aantekeningen van je overdenkingen, zowel bij de Schriftmeditatie als bij de overpeinzing van het leven. En laat je vooral aan de voeten van Christus brengen. Laat je door Woord en Geest aansporen tot het geloof in al Gods beloften, tot een gehoorzaamheid aan al Zijn geboden. En zo tot een leven in een liefdevolle, blijmoedige vreze des Heeren.

Én: besef dat er groei is. De Heilige Geest heft de historie niet op, onze levenshistorie. Hij werkt door de tijd heen. Met eerbied gesproken: Hij gééft ons de tijd – en zó leren we onze dagen tellen. Van Brummelen waarschuwt ons daarmee. Hoewel het goed is om in anderen geloofsvoorbeelden te hebben, waak ervoor dat je precies wilt zijn als zij. De Heilige Geest maakt geen kopieën – bovendien vraagt de groei en rijping van het geloof tijd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen