Ruimte?

Hoe gaat het met de positie van de reformatorische vrouw? Over deze vraag is Christine Stam in gesprek met het Nederlands Dagblad (03-03-25). Ze zou willen dat de vrouwelijke stem meer gehoord wordt in de gereformeerde gezindte. ‘Paulus heeft het over vrouwen die met hem meestrijden voor het Evangelie. Dat gaat wel verder dan fruitmanden bezorgen.’

‘Als vrouwen naar de ledenvergadering zouden mogen komen, zou dat helpen voor de verbinding in de gemeente.’ Dat zei een vrouwelijk gemeentelid toen Christine Stam te gast was als spreker bij de vrouwen van haar eigen Gereformeerde Gemeente. ‘Wie is het daar mee eens?’ vroeg ze aan de zaal. ‘Alle 130 vrouwen staken hun hand op.’ In de gereformeerde gezindte worden vrouwen onderdrukt, zo is de beeldvorming. Onderdrukking vindt Christine Stam, schrijver en spreker, een te groot woord. ‘Ik denk dat veel vrouwen heel gelukkig zijn en zich best kunnen ontplooien.’ Maar ze vindt wel dat de vrouwelijke stem in de reformatorische wereld meer gehoord moet worden. (...)

‘Als er theologische dingen spelen in de kerken, wordt aan mannen om hun mening gevraagd. Waarom niet aan een vrouw?’ Ze is ervan overtuigd dat de mannelijke en de vrouwelijke stem elkaar aanvullen, en dat vrouwen dus meer gehoord moeten worden. ‘Ik geloof heel erg in de dans van het mannelijke en het vrouwelijke.’

‘Mannen willen graag lijnen uitzetten, kaders vormen. Ze willen muren bouwen om de reformatorische wereld te beschermen. Vrouwen zijn meer geworteld in de praktijk van het leven. Ze zeggen vaak: ik kan wel een mooi ideaal hebben, maar als het in mijn gezin niet werkt, moet ik daar iets mee.’ (...)

In de kerken gaan veranderingen nog erg traag. Vrouwen mogen geen ambt dragen, niet aanwezig zijn op ledenvergaderingen en ze hebben geen stemrecht. Stam verwacht niet dat dit op korte termijn verandert. Ook al zijn veel vrouwen daar wel aan toe, zoals ze merkte tijdens haar lezing. Zelf zou ze graag willen dat vrouwen een grotere rol krijgen in het pastoraat en dat er met hen gepraat wordt door de kerkenraad bij het nemen van beslissingen.

‘Paulus heeft het over vrouwen die met hem gestreden hebben voor het evangelie. Hij zegt dat de vrouwen geestesgaven hadden, dat ze baden en profeteerden in de gemeente. Dat gaat echt wel wat verder dan fruitmanden bezorgen.’ (...)

Het is duidelijk dat in de gereformeerde wereld sprake is van een grote ongelijktijdigheid. In het ene kerkgenootschap staan vrouwelijke predikanten op de kansel, terwijl in een andere kerk vrouwen de gemeenteavonden niet mogen bezoeken en in de kerk geen stemrecht hebben. Toch beroepen ze zich allemaal op de Bijbel. Waar de meningen zo uiteenlopen, kun je je afvragen of een beroep op de Bijbel nog zinvol is.

Het ND (06-09-24) had hierover een interview met hoogleraar Hans Burger (Nederlandse Gereformeerde Kerken). Tien jaar werkte hij aan een boek over hermeneutiek: Jesus Christ, Hermeneutics and Scripture. In die tien jaar zijn in de kerk de discussies niet van de lucht: over schepping en evolutie, homoseksualiteit, vrouwen in het ambt en meer.

Hoe kijkt u naar deze discussies?

‘Het gaat me in dit boek niet om deze discussies. Maar het lijkt soms alsof er maar twee opties zijn als het gaat over het interpreteren van de Bijbel. Er zijn mensen die zeggen: in de Bijbel vind ik zekere kennis over God. Ze ontlenen daar hun zekerheid aan, het is hun fundament. En dan kunnen ze soms hele stellige uitspraken doen. Soms voel je bij hen ook iets van angst: stel nu dat alles gaat schuiven, wat blijft er dan nog over van mijn geloof?’

‘Aan de andere kant zijn er mensen die daarop afgeknapt zijn en die zeggen, het is allemaal niet zo zeker. Die gaan dan meer een relativistische kant op, en dan blijven weinig geloofswaarheden overeind.’ Burger vindt dit een ‘onvruchtbaar dilemma’, en wil daarom op zoek naar een derde weg. ‘Ik wil een rijker verhaal vertellen over Bijbellezen. Vergeet eerst die discussies. God wil de Bijbel gebruiken om ons aan Christus gelijk te maken en ons door de Geest te leiden. Als je ziet hoe God ons vasthoudt, komt er daarna ook ruimte om dit soort discussies te voeren zonder relativisme.’ (...)

Als de Bijbel je enige fundament is, dan kan er ook een domino-effect ontstaan. Als één Bijbelse waarheid valt, valt alles. Dus als de evolutieleer waar is, is Jezus ook niet opgestaan. Dat effect is er zolang je gelooft: de Bijbel is het fundament van mijn leven. Eventuele onzekerheid wordt weggeduwd.’

Heeft onzekerheid ons iets te bieden?

‘Het maakt uit waar je onzeker over bent: over God, of over allerlei onderwerpen. Onzekerheid hoort bij het leven. Sommige dingen zijn gewoon onzeker. Het is belangrijk om daar eerlijk over te zijn.’ (...)

Er zullen ook mensen zijn die zeggen: we moeten dan juist steviger benoemen dat de Bijbel de enige weg naar de waarheid is.

‘Dat kan twee dingen betekenen. Het kan zijn dat je iets gaat overschreeuwen, uit een bepaalde onzekerheid. Maar als je bedoelt, we moeten het verhaal over de Bijbel beter vertellen, dan ben ik het er helemaal mee eens. Dat is juist wat ik wil. Wij hebben God nodig om Bijbel te kunnen lezen, en God gebruikt de Bijbel om ons bij Jezus te brengen en in Hem te laten delen.

Hoe weten we dan wat waar is?

‘Je stelt nu een vraag die gaat over: hoe kom ik aan kennis over God? Het christelijke leven gaat niet alleen over kennis. Natuurlijk is de Bijbel een bron van kennis, maar je moet meer zeggen. De Bijbel heeft een plek binnen een leven in relatie met God, zijn liefde raakt je, en je leest samen met een christelijke gemeenschap.’

Ziet u de Bijbel als een bron van zekerheid?

‘Gód is een bron van zekerheid. En Hij gebruikt de Bijbel daarvoor. Maar je kunt niet zeggen dat de Bijbel op zich een bron van zekerheid is. We moeten het ook niet hebben over het gezag van de Schrift, maar over het gezag van God, dat Hij uitoefent door de Bijbel.

Ik vraag dat omdat ik denk dat er veel mensen in de kerk zijn, die het gevoel hebben dat de wereld snel verandert en dat er ook in de kerk snel bakens worden verzet. Zij zoeken juist hun zekerheid in de Bijbel.

‘Dat is precies waarvan ik denk: dat werkt dus niet. Er is heel veel in verandering. Daar kun je relativistisch van worden, maar als je dat niet wil, is de vraag: waar zoek je je houvast dan? Dan zeg ik: zoek het niet in de Bijbel, maar in God die via de Bijbel naar je toekomt.’(...)

In de hermeneutiek van Burger krijgt de gelovige mens een sterke positie. De gelovige mens is een serieuze gesprekspartner van God. De christen mag ruimte claimen voor zijn eigen visie, want we moeten ‘van de Bijbel geen afgod maken’. De christen heeft de gezindheid van Christus ontvangen en is dus meer dan een leerling van Christus, die de Meester dikwijls niet begrijpt. Ik vraag mij af of de christen ooit meer wordt dan een gerechtvaardigde zondaar, die op de manier van Psalm 119 zoekend zijn weg gaat.

De situatie waarover Stam haar zorgen uitspreekt, lijkt me niet Bijbels – de vrouw wordt uitgeschakeld – maar biedt de hermeneutiek van Burger ons de oplossing?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen