Samen jong in Afrika

In november vorig jaar was ik aanwezig bij een jeugdwerkconferentie in Oeganda. Met deelnemers uit Oeganda, Kenia, Rwanda, Congo, Zuid-Soedan, Malawi, Zimbabwe en Zuid-Afrika dachten we na over de positie van jongeren in de gemeente en hoe je hen kunt helpen groeien in leiderschap. Daar raakte ik onder de indruk van de Afrikaanse kerk die, ondanks de vaak moeilijke omstandigheden, heel vitaal is. Jongeren spelen hierin vaak een grote rol. Veel van de kernwaarden van Samen Jong zijn ook belangrijk voor de kerken in Afrika. Maar hoe brengen zij die in de praktijk? Tegen welke uitdagingen lopen zij aan? En wat kunnen wij van hen leren?’

1. Verantwoordelijkheid geven

“Vandaag dansen we als oudsten in de kerk en zeggen we tegen de jeugd: morgen is het jullie kans. Maar als we zo denken en handelen, zullen we dansen in hun afwezigheid.” – Kerkleider uit Malawi

Vrijwel alle landen op de conferentie geven aan dat hun jongeren veel verantwoordelijkheden krijgen. Twee pastors uit Oeganda vertelden hoe zij zelf als jongeren door hun kerkleiders jarenlang gecoacht zijn, zodat ze als leiders de kerk konden dienen. En hoe ze op hun beurt ook weer een paar jongeren onder hun hoede hebben genomen, om met hen een paar jaar op te trekken (over relationeel jeugdwerk gesproken!). Maar jongeren worden niet alleen begeleid tot ‘leiders’; in Oeganda zijn zij in alle facetten van het kerk-zijn de dragende factor. Het zijn de jongeren die de kerkdiensten organiseren, pastorale bezoeken doen, het diaconale werk van de gemeente dragen en op (missionaire) outreaches gaan. De ouderen in de gemeenten doen bewust een stap achteruit om jongeren ruimte te geven. De pastors uit Oeganda deelden ook dat het soms zoeken is welke jongeren ze op bepaalde verantwoordelijkheden kunnen voorbereiden. Ze gaan geregeld met elkaar in gebed en bidden God dan om ‘F.A.T. Youth’, jongeren die gelovig (faithful), beschikbaar (available) en te vertrouwen zijn (trustworthy).

“De jeugd is de kerk van morgen én van vandaag, maar niet van gisteren. Daarom hebben ze oudere gemeenteleden nodig om hen te coachen.” – Pastor uit Zimbabwe

2. Hart hebben voor jongeren

“Wees oprecht tegen de jongeren en vraag wat ze willen. En vraag hen op welke manier ze willen dat je met ze communiceert.” – Jeugdleider uit Kenia

Alle deelnemers op de conferentie hebben een groot hart voor jongeren! Een van de pastors vertelde dat ze als ouderen weten wat de jeugd bezighoudt en dat de jongeren merken dat ze altijd bij hen kunnen aankloppen. Hij gebruikte een symboliek van twee handen zijdelings tegen elkaar. Dat wil zeggen: we zijn gelijk! Zo ervaren de jongeren het ook in de kerk in Oeganda.

Net zoals in Nederland hebben ook Afrikaanse jongeren vragen rondom identiteit (wie ben ik?), relaties (wat is mijn plek?) en doel (welk verschil maak ik?). Een illustratie hiervan zagen we tijdens de dagelijkse ‘walk&talk’. We spraken een goedlachse jongen, Ben-Oni, die iets aan het repareren was. Een van de deelnemers nam de tijd om met hem in gesprek te gaan. Door de oprechte interesse deelde hij wat er in zijn hart leefde. Hij vertelde dat hij net als veel andere jongeren een lach op zijn gezicht heeft, maar dat hij zich van binnen heel anders voelt. Dat het leven in Oeganda moeilijk is, maar dat hij zijn best doet om hard te werken en zijn leven op te bouwen. Daar heeft hij profijt van als hij ouder wordt en minder kracht heeft. Deze jongere heeft een duidelijk doel voor ogen en de deelnemers bemoedigden hem: dat iets van die oude man die hij hoopte te worden, nu al in hem zichtbaar was.

3. De boodschap van Jezus serieus nemen

“We moeten de jeugd helpen om te denken als Jezus.” – Pastor uit Rwanda

Er zijn de nodige accentverschillen als het gaat om geloofsbeleving en theologie wanneer je Nederland vergelijkt met de Afrikaanse context. Men heeft meestal een vrij letterlijke en radicale lezing van de Bijbel en een sterk besef dat je leven in Gods hand ligt (soms tegen het determinisme aan). Zo geven de deelnemers vooraf aan ernaar uit te kijken elkaar te ontmoeten ‘als God het wil’.

Een mooi voorbeeld van Jezus’ boodschap serieus nemen, zien we terug bij de deelnemers uit Oost-Congo. Er zijn daar veel gewapende conflicten, vaak tussen mensen van verschillende stammen. Ondanks deze conflicten getuigen de deelnemers dat we allemaal mogen delen in het werk van Christus. Ze beseffen dat Hij onze vrede is (Efeze 2:14). In april was er in Oost-Congo een conferentie over vrede met mensen van meer dan 20 verschillende stammen. Op de conferentie zijn grenzen tussen mensen doorbroken, is pijn gedeeld, samen gehuild, gevraagd om vergeving en vrede van Christus ontvangen om met anderen te delen.

“Wij zijn niet tevreden met louter rituelen of tradities; wij verlangen naar de levende aanwezigheid van Jezus Christus om onze gemeenschappen te transformeren en om blijvende vernieuwing te brengen.” – Kerkleider Zuid-Soedan

4. Warme gemeenschap zijn

“Jeugdwerk is een oproep tot gemeenschap. God roept jongeren op om lid te worden van Zijn gemeente. Om deel te nemen aan de pelgrimstocht naar de Vader en inzichten te delen over de betekenis en waarde van het leven.” – Jeugdafdeling Kenia

Afrikaanse jongeren groeien op in een omgeving waarin de familie en de (kerk)gemeenschap erg belangrijk zijn. En die warmte is ook voelbaar in de kerk. Men weet zich vaak betrokken op elkaars kinderen. Daarnaast is gastvrijheid een belangrijke waarde.

Een ander kenmerk van de Afrikaanse kerk is de omgang met tijd. Wanneer wij bij de GZB mensen uit Afrika op bezoek hebben, staan ze versteld van de strakke planning en hoe afgepast wij met tijd omgaan. Zo is het vaak ook in onze gemeenten. Maar warmte is juist ‘traag’. Een van de waardevolste dingen die wij de jeugd kunnen geven, is onze tijd. Als we dat doen, zal de ‘temperatuur’ van onze gemeente verder oplopen!

5. Prioriteit geven aan jonge generaties

Een mooi voorbeeld van jonge generaties de prioriteit geven, zien we in Kenia. De deelnemers uit dit land waren al op een eerdere conferentie aanwezig en zijn ervan overtuigd geraakt dat de jeugd, met zijn gaven en talenten, een centrale plek in de gemeente moet hebben. Om deze visie te laten landen in de lokale kerken zijn er youth patrons aangesteld; mensen met een groot hart voor jongeren die deze visie op de jeugd delen en anderen hierin kunnen begeleiden. Zij zijn regionaal aangesteld en vervullen een mentorfunctie richting de lokale kerken. Tegelijkertijd behartigen zij weer de belangen van de jongeren die ze spreken op regionaal en landelijk niveau. Zo is het prioriteren van jonge generaties in Kenia ingebed in een vernieuwde structuur van de landelijke kerk.

6. Beste buren zijn

“De jongeren gaan wekelijks naar Eldoret, naar de kinderen die op straat leven. Ze geven hen eten en helpen hen met onderwijs. Maar dit is ook moeilijk, de kinderen verwachten soms meer dan onze jeugd kan geven. Dat ze bijvoorbeeld naar school kunnen, maar daar hebben we geen middelen voor.” – Jeugdleider Kenia

In de Afrikaanse context zijn de noden van de ‘buren’ vaak zichtbaar op iedere hoek. Bijna iedereen heeft wel te maken met armoede, ziekte en onrecht. Veel kerken hebben oog voor de noden van gemeenteleden en mensen in hun omgeving. Aansluitend bij de eerste kernwaarde (verantwoordelijkheid geven) spelen jongeren hierin vaak een grote rol. Een pastor uit Oeganda gaf hier een mooi voorbeeld van. Hij vertelde hoe hij met regelmaat met de jeugd uit zijn gemeente naar een vluchtelingenkamp gaat waar de omstandigheden ronduit vreselijk zijn. Er is een groot gebrek aan levensmiddelen en mensen sterven van de honger. Ze delen eten uit en zoeken de mensen op om naar hen te luisteren en voor hen te bidden. Voor de vluchtelingen is het erg waardevol en bemoedigend dat deze jongeren naar hen omzien.

7. Het van God verwachten

Vanuit de kerk in Afrika ontvangen we ook nieuwe inzichten (kernwaarden?) waar we in de westerse context minder oog voor hebben. Een van de inzichten is: verwacht het van God. Veel werkplannen die gemaakt zijn op de conferentie, hebben als eerste stap ‘gebed’. Deze stap is voor de deelnemers fundamenteel voordat men op andere acties overgaat. Twee weken na de conferentie wordt er vanuit Zuid-Soedan gedeeld dat ze een periode van 40 dagen vasten en bidden hebben ingelast. Ze willen een start maken met de terugkeer en de wederopbouw van Zuid-Soedan, vanuit de verwachting van God.

Er is een sterk besef van Gods betrokkenheid op ons leven en dat we ook in ons jeugdwerk afhankelijk zijn van Gods leiding en zegen.

Conclusie

Het is mooi om alle kernwaarden van Samen Jong terug te zien in de Afrikaanse kerken. Laten we elkaar blijven aanscherpen en bemoedigen, in afhankelijkheid van onze God, om zo kerk te zijn met álle generaties, in Nederland en wereldwijd!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen