Gods compassie

Vrijheid is volgens de Bijbel geen situatie waarbij je zelf maximaal bepaalt wat je doet (autonomie). Vrijheid is een reis, een innerlijke reis van een mens tot God. Vandaag het startpunt van de reis: Gods compassie. Hij ziet naar mensen om.

In aansluiting bij het jaarthema verkennen we de komende weken enkele momenten van deze reis. Centraal staat het bijbelboek Exodus.

Heftig begin

Als je als bijbellezer na Genesis de bladzijde omslaat en verder leest in Exodus, bekruipt je een gevoel van verbazing. De ene Jakobsfamilie is uitgegroeid tot een compleet volk. Ook is de paradijselijke Nijldelta veranderd in een oord van tirannie en dreiging. Het meest in het oog springt echter het optreden van God. Aan het slot van Genesis zegt de stervende Jozef tegen zijn broers dat God ‘zeker naar jullie om zal zien’ (Gen.50:24).

De vraag aan het begin van Exodus is juist: Waar is God? Wat merk je van Zijn liefdevolle omzien als je honderden jaren zucht en kreunt onder slavernij? Vertwijfeld klinkt zelfs de vraag of het volk de ‘God van hun vaderen’ nog wel kent (Ex.3:13)? Juist dit heftige begin maakt Exodus zeer actueel. Ook in onze crisistijd is de vraag niet ver weg: Waar is God? Wat merk ik van Zijn liefdevolle zorg? Kent God mij en ken ik Hem? Dit bijbelgedeelte geeft geen pasklare theoretische antwoorden. Wel krijgen we een uitnodiging om mee op reis te gaan.

Zintuiglijk betrokken

Als Mozes als schaapherder rondstruint bij het Sinaïgebergte, gebeurt de ‘meest beslissende ontmoeting in de Joodse geschiedenis’ (Jonathan Sacks). God roept Mozes. En in het gesprek laat God Zich in het hart kijken. God blijkt niet onbewogen op verre afstand van Zijn volk te zijn. Integendeel. ‘Ik heb duidelijk de onderdrukking van Mijn volk gezien en heb hun geschreeuw om hulp gehoord. Voorzeker, Ik ken hun leed.’ (Ex.3:7) Opvallend is de zintuigelijke taal. God ‘ziet’ het lijden met Zijn ogen en ‘hoort’ het met Zijn oren en ‘kent’ het met Zijn hart. Elke slaaf die burn-out raakt, elke zweepslag op een rug, elk kind dat wegzakt in het donkere water van de Nijl – het raakt niet alleen de ziel van ons mensen, God wordt er evenzeer hartstochtelijk door geraakt.

Een vraag bij deze zintuigelijke taal is of God Zelf lijdt aan het lijden in deze wereld. Dietrich Bonhoeffer dacht hier in de Tweede Wereldoorlog diepgaand over na. Vanuit zijn gevangeniscel schrijft hij in juli 1944: ‘God lijdt aan deze wereld’ en ‘alleen een lijdende God kan helpen’ en christen ben je door ‘levend in deze wereld te delen in Gods lijden’. Het zijn adembenemende zinnen om te lezen. Tot op de dag van vandaag zijn ze invloedrijk in de kerk en troostrijk voor gelovigen.

Wel is de vraag of de relatie tussen God en het lijden er volgens Exodus niet net anders uitziet. Ja, God wordt hartstochtelijk geraakt door onze pijn en moeiten. Toch voert zwakte niet de boventoon. God is geen zwakke maar een grote en machtige God. Zijn compassie is juist beginpunt van een overweldigende bevrijdingsactie.

God daalt neer

Vervolgens lezen we dan ook dat God een beweging maakt, vanuit de hoogte de diepte in. ‘Ik ben neergekomen om het volk te redden.’ (Ex.3:8) Ik moet hierbij denken aan wat een vader van een gezinshuis me eens vertelde. ‘Wij zijn een gezinshuis gestart, omdat het redden van een kind het mooiste is wat je kunt doen. Ergens anders zou het te zeer beschadigd raken, soms zelfs voor het leven. Hoe mooi is het om een kwetsbaar kind in huis te nemen, in je armen te sluiten, tegen je hart aan te drukken.’ Dat doet God met Israël, Zijn eerstgeboren kind (Ex.4:22). God haalt het weg uit het huis van de slavernij, sluit het in de armen, drukt het tegen Zijn hart en geeft het liefde en vrijheid.

Christus en de Geest

Eeuwen later schrijft de apostel Paulus een brief aan de christenheid. De Exodusthema’s vormen het grondpatroon. Elk mens is uiteindelijk slaaf. Ook ik. Bijzonder is evenwel dat Gods compassie oneindig ver reikt. God raakt ook ons aan. Hij wil mij losmaken van mezelf, mijn ego, mijn zonden, mijn driften, mijn angsten, van destructieve invloeden van de tijdgeest, van de macht van de dood. Daartoe daalt Christus in ons leven neer. Dankzij de Geest mag ik in plaats van slaaf kind worden (Gal.4:6). Geloven is zingen: ‘Abba, Vader, U alleen, U behoor ik toe.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen