Gods verspilling

‘ Waar was ik toen ik er nog niet was?’, vroeg een van onze dochters toen ze zes was. En wij als ouders antwoordden zoiets als: ‘Toen jij er nog niet was, was er al Iemand Die jou kende, Die wilde dat jij er zou zijn, Die blij was met jou voordat wij jou kenden. Je was er al in Gods gedachten!’

Oervloed

Waar was de wereld toen ze er nog niet was? Ze was er al in Gods gedachten en het was Zijn verlangen dat ze er zou komen. Op de eerste bladzijden van de Bijbel proef je Gods vreugde als het huis van de schepping opgetrokken wordt in het bestek van één week.

De Hebreeuwse tekst van Genesis 1 begint met de letter beth (B), die de vorm heeft van een huis: een vloer, een dak een muur, aan één kant open. In Genesis 1 vertelt de Schrift hoe God de hemel en de aarde maakt als een schitterend huis. Hij begrenst de duistere oervloed en geeft al het nieuwe een eigen plek. De eeuwige God, Die buiten de tijd en boven al het bestaande is, schept iets nieuws buiten Zichzelf door te spreken. Dat maakt ons stil verbaasd en vol ontzag.

1. Geschenk van tijd

In het werk van Zijn handen legt God het ritme van de week. Het is telkens weer avond en telkens wordt het weer morgen. Zes dagen lang schept Hij en op de zevende dag rust Hij. De mens, die op de zesde dag verschijnt, ontvangt de rustdag als zijn eerste nieuwe dag. Daarom kreeg Israël de opdracht te rusten. Rust betekent ‘tijd nemen voor de verwondering over al wat er is’: de Schepper, de medemens en de schepping; om vreugde te vinden in het bestaan – ook de zintuiglijkheid en aardsheid daarin. De rustdag beschermt mens en schepping tegen werkdrift, de jacht naar groeiende productiecijfers en de haast om al het mogelijke uit het leven te halen.

Rust is uit de tijd

Vaak is gezegd dat de mens de kroon op de schepping is. Het moet ons nederig maken dat mensen de laatsten zijn die op Gods aarde verschijnen. Alles wat er is, was er al voordat wij er waren. Niet de mens, maar de sabbat is de kroon op de schepping.

Met de rustdag komt de eeuwigheid in de tijd, de vreugde, het vieren, ja, juist van het aardse leven. Het Joodse volk verwelkomt de sabbat als koningin, als bruid. De sabbat is als een bruiloft, waar lang naartoe is gewerkt. Wanneer de dag van het feest aanbreekt, is het werk gedaan. Dan komt de tijd van vieren, van verbondenheid en aards geluk.

Het ritme van de week en de rustdag is een belangrijke ordening van het leven. Voor de christelijke gemeente is dat de betekenis van de zondag: zij begint de week met wat God gedaan hééft in Christus. Als wij aan het werk gaan, is het belangrijkste al gedaan! Wij zouden vandaag – zeker vergeleken met een paar generaties voor ons – enorm veel tijd en rust moeten hebben. Maar het tegendeel lijkt het geval. Er is veel haast in onze 24 uurseconomie. De druk om te presteren en het verlangen om te consumeren is enorm toegenomen. Het houdt me veel bezig waarom zoveel mensen burn-out raken, soms al op jonge leeftijd. Heeft dat te maken met al die ‘verborgen eisen’ in onze cultuur, zoals de eis om gelukkig te zijn, in beeld te zijn of om iets goeds van je leven te maken?

De rust is uit de tijd. Als er nog een rustdag is, raakt die volgestouwd met dingen waar je doordeweeks niet meer aan toekomt. Door de rustdag ernstig te nemen als een dag om te ontvangen, onze ziel te voeden, ons te verwonderen over de Schepper en Zijn schepping, gaan we de strijd aan met machten van deze tijd die ons binden. Hoe hecht blijkt Gods scheppingsorde verweven te zijn met onze levensstijl en ons geestelijk leven!

2. Geschapen voor verbondenheid

Genesis 1 zegt dat mensen geschapen zijn naar (letterlijk in) Gods beeld en gelijkenis. Wat betekent dat? In God Zelf is er een vreugdevolle verbondenheid van Schepper, Woord en Geest. Mensen, geschapen naar Zijn beeld, zijn bestemd voor verbondenheid, voor een liefdevolle relatie met hun Maker, met medemensen en met de aarde. Dat krijgt bijzonder gewicht in het huwelijk, de meest intieme en hechte band tussen mensen op aarde. Adam krijgt in Eva een ‘tegenover’, een spiegel waarin hij zichzelf herkent en aanvaardt.

God bindt hen samen in een verbond van trouw en intimiteit, een ordening die God in Zijn schepping heeft gelegd.

Over die ordening is in onze samenleving veel te doen. ‘Mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen’: dat is geen vanzelfsprekendheid meer. Die eenvoud is gebroken en uiteengevallen in een ingewikkeld patroon van genderissues. Mensen zijn op zoek naar zelfherkenning en alternatieve vormen van verbintenis en samenleving.

Wij mogen de orde van het huwelijk, die God in Zijn schepping heeft gegeven, niet minachten. Maar we mogen de ‘breuk in de eenvoud’, de realiteit van anders-zijn, ook niet minachten. Menselijke relaties bloeien door liefde en trouw, zegt de Schrift, maar de spiegel is gebroken: onzekerheid over identiteit, eenzaamheid, angst en zelfverwijt treffen liefdesverhoudingen.

De apostel Paulus schrijft over het herstel van Gods beeld in Christus, de ware spiegel waarin we het geheim van onze identiteit vinden (Rom.8:29; 1 Kor.15: 49; 2 Kor.3:18). Dat is de belofte voor ieder die door een vast geloof aan Christus is verbonden: Hem te aanschouwen en veranderd te worden naar Zijn beeld.

3. Gods medearbeider

Vanaf het begin van de nieuwe tijd (vanaf de zeventiende eeuw) hebben natuuronderzoekers geprobeerd de geheimen van materie en leven te ontraadselen. De bioloog Swammerdam was verrukt toen hij een van de eerste microscopen gebruikte bij de bestudering van insecten. Hij schreef daarover: ‘De almachtige vinger Gods in de anatomie van een luis.’ Watson en Crick, twee moleculair biologen, werden beroemd door de ontdekking van de samenstelling van de dubbele DNA-strengen, de dragers van het leven, verborgen in de cel.

Dr. Cees Dekker uit Delft en zijn collega’s beginnen een groot onderzoek naar het ontstaan van leven uit levenloze materie. Als zij dan maar de ‘almachtige vinger Gods in het ontstaan van de wereld en van alle leven’ blijven erkennen.

Want man en vrouw krijgen een bijzondere taak in het goede huis van de schepping. De ecologie (van het Griekse woord voor huis, oikos) zit er al vroeg in. Als medewerker van God, onderzoeker, onderhouder en beheerder heeft hij zelfbewustzijn, taal en inventiviteit van zijn Schepper gekregen.

Hebzucht

Hoe lezen we dan die ongemakkelijke woorden ‘heersen’ en ‘onderwerpen’ in Genesis 1:26-28? Het heersersmotief is het christendom vaak verweten, onder andere door Karen Armstrong in haar boek De heilige natuur. De Bijbel zou voet geven aan het ongebreideld exploiteren van de schepping en het onderwerpen van de wilde natuur rechtvaardigen. Dat verwijt berust op een eenzijdige bijbeluitleg die past in de ‘verlichte’ tijd van de 18e en 19e eeuw, waarin de mens de maat van alle dingen werd en alles naar zijn hand zette. Maar het is waar: ook christenen zijn vaak vergeten dat de lucht, de bodem en het water met alle schatten niet van mensen zijn, maar dat de aarde en al wat zij bevat van de Heere is (Ps.24).

Genesis 3 vertelt hoe de verbondenheid van de mens en zijn Schepper ernstig ontwricht is geraakt, en daardoor ook de band tussen de mens en de aarde. De spanning tussen het zo efficiënt mogelijk gebruiken van landbouw- en weidegrond voor de voedselproductie, en het behoud van de schepping in al haar diversiteit, is hoog opgelopen. De spanning tussen het verlangen naar welvaart en het behoud van een betrouwbaar klimaat is bijna dagelijks in het nieuws. De hele schepping lijdt onder de heerszucht en hebzucht van haar beheerder.

Schraapzucht

In Romeinen 8 schrijft de apostel Paulus dat de Geest met de schepping zucht en dat de gemeente de Geest ontvangen heeft als voorschot op Gods toekomstige heerschappij. In onze oude wereld moet schaarste de prijzen opdrijven en het verlangen aanwakkeren om te bezitten. Dat houdt de economie aan de gang. Maar in Gods Koninkrijk heerst de wet van overvloed en vrijgevigheid. Tegenover de goddeloosheid van schraapzucht en hebzucht is de christen geroepen een teken daarvan te zijn, door nederigheid, tevredenheid met wat voorhanden is, en vrijgevigheid. Want alles is er door Christus en wij door Hem.

Dierentuin

Laat alles wat adem heeft de Heere loven. De hele schepping met alles wat erin leeft, is er om de onstuimigheid van haar bestaan te vieren voor het aangezicht van Degene Die haar tot leven riep. Waarom deze lof? Niet omdat iemand er beter van zou worden. Niets is zo onproductief als lof. Er is geen enkele reden dan in God Zelf.

Een onmetelijke variëteit van levende wezens ademt Gods lof. Wie in Burgers Ocean, de dierentuin in Arnhem, de uitbundige onderwaterwereld vol prachtige en bizarre vormen en kleuren bekijkt, ziet een grandioze verspilling. Die ‘verspilling’ is Gods vreugde.

Gaat de huidige schepping verheerlijkt mee de herschepping in? Met andere woorden: heeft het zin wat we doen? In deze serie bekijken we de zorg voor de schepping vanuit vijf invalshoeken.

1. God de Schepper

2. Schepping en zonde

3. Schepping en herschepping

4. Voorzienigheid en verantwoordelijkheid

5. Concrete vragen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen