Boekbesprekingen

Over de relatie tussen gereformeerd en evangelisch is de voorbije decennia het nodige geschreven. In Veranderen van kerk kiest ds. Gertjan Oosterhuis, nu predikant in de Nederlandse gereformeerde kerk van Langerak, een eigen invalshoek. Op grond van onderzoek en ervaringsverhalen volgt hij in een land dat snel seculariseert de toenemende uitstroom van vrijgemaakt-gereformeerden naar evangelische gemeenten. Hij focust op wat dit doet met degenen die overstapten én die achterbleven. Zijn oog voor achterblijvers geeft dit boekje iets eigens. De conclusie is dat veel ledenverlies voorkomen had kunnen worden, en daarmee de teloorgang van plaatselijke kerken, als mensen tijdig met elkaar in gesprek gegaan waren, gehoord en gezien waren. Loyaliteit is een sleutelwoord: waar mensen in de vorige eeuw loyaal moesten zijn aan hun kerkverband en de vrijgemaakte kerkcultuur, willen mensen vandaag als eerste loyaal zijn aan zichzelf, aan hun geloofsleven en dat van hun gezinsleden. Oosterhuis pleit voor herwaardering aan de eigen, lokale gemeente.

Naar mijn mening kijkt de auteur wel erg gedragswetenschappelijk naar zijn thema, als hij de spanning benoemt tussen ‘ruimte voor het individu en binding aan de groep’. Ik kijk liever bijbels-theologisch naar de gemeente, naar de kerk. Theologisch ziet hij dat te laat ontdekt is dat er tussen gereformeerd en charismatisch een spiritueel verschil zit. Hij benoemt dat de gereformeerd-vrijgemaakte kerken in een behoefte aan participatie en authenticiteit liturgische vernieuwingen doorvoerden: preekstoelen zijn vervangen door een podium, organisten door muziekgroepen, en een grote groep mensen draagt bij aan de viering. Dit is voor Oosterhuis een geslaagd voorbeeld van onderlinge beïnvloeding.

Liever had ik gezien dat de auteur als gereformeerd theoloog de rijkdom van zijn eigen traditie ontvouwd had, omdat het gereformeerde de bevinding insluit. Over een eredienst kun je beslist niet zo spreken: ‘Wanneer boven de hele liturgie van a tot z is gereguleerd, dan heb je eerder het idee dat je aan een ingestudeerd toneelstuk meedoet dan aan een ontmoeting met de levende God.’ Ook is de stelling van Oosterhuis aanvechtbaar dat de gereformeerde en evangelische tradities ontstaan zijn ‘als reactie op een volkskerk waarvan mensen wel in naam of op papier lid waren maar waarin weinig te merken was van toewijding aan Christus en waarin de Bijbel nauwelijks gelezen werd’. Al haperde ik door citaten als deze behoorlijk in de acceptatie van deze studie, er is ondertussen ook het nodige uit te leren, over pijn door kerkelijke breuken, over verlangen en inzet om dit te voorkomen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen