Behoefte aan verbinding

Een verband tussen eenzaamheid en de vluchtigheid van de hedendaagse appcultuur is snel gelegd. Deze manier van contact onderhouden is symptoom van een maatschappij waarin haast en onrust de boventoon voeren. Velen komen daar echter niet in mee en belanden in eenzaamheid.

Stijgende lijn

Enkele cijfers. Op de site van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport valt te lezen dat maar liefst 49 procent van de volwassenen zich eenzaam voelt. Dit cijfer vertoont een stijgende lijn. Eenzaamheid doet zich onder jongeren vaker bij meisjes dan bij jongens voor. Op latere leeftijd houden de cijfers voor mannen en vrouwen elkaar meer in evenwicht, waarbij mensen op oudere leeftijd hoger scoren als het om eenzaamheid gaat. Laagopgeleiden hebben er meer last van dan mensen met een hoge opleiding. Ook zien we dat er zich in stedelijke gebieden meer eenzaamheid voordoet dan in meer landelijke regio’s. Er is de laatste jaren groeiende aandacht voor dit grote maatschappelijke probleem. De vele websites die zich bezighouden met eenzaamheid, zijn er uiting van. Ook de jaarlijkse (onlangs opnieuw gehouden) Week tegen Eenzaamheid past in dat beeld. Verspreid over heel het land werden van 28 september tot en met 4 oktober honderden activiteiten georganiseerd om mensen elkaar te laten ontmoeten. Het centrale woord tijdens deze week is ‘verbinding’.

Druk maar eenzaam

Het woord ‘verbinding’ wordt vanuit de sociale wetenschappen gezien als kernwoord bij eenzaamheid. Eenzaamheid is ‘je niet verbonden voelen’. Je ervaart het gemis van een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt met andere mensen minder contacten dan je wenst. Eenzaamheid kan gepaard gaan met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst, zinloosheid en lichamelijke of psychische klachten.

Benadrukt moet worden dat eenzaamheid een zeer persoonlijke ervaring is. Het ervaren van eenzaamheid is met veel verschillende factoren verbonden. Belangrijk is ook de vaststelling dat eenzaam zijn niet altijd samenvalt met alleen zijn. Een jonge vrouw met een druk gezin kan zich toch eenzaam voelen, omdat ze in de vele contacten die zij heeft geen of te weinig emotionele binding ervaart. Een oude alleengaande met weinig sociale contacten hoeft zich niet eenzaam te voelen als hij in de contacten die er zijn, zich verbonden weet.

Schaamte

In dat licht is een opmerking als: ‘Jij eenzaam? Maar je hebt toch zoveel mensen om je heen?’, een verkeerde. Daarmee is de persoon die aangesproken wordt, niet geholpen. Hij wordt eerder achteruitgezet. Hier raken we aan een complex aspect van eenzaamheid: het hangt vaak samen met schaamte. Mensen komen er niet gemakkelijk voor uit dat ze eenzaam zijn. Velen verbergen het. Dat maakt het extra ingewikkeld om eenzaamheid te doorbreken, zowel voor hen die eenzaam zijn als voor mensen in hun omgeving. Komt eenzaamheid ook in de christelijke gemeente voor? Laten we maar eerlijk zijn: waarschijnlijk vaker dan we voor waar willen houden. Terwijl juist in de gemeente – als plaats waar mensen voor Gods aangezicht samenleven – ervaren verbondenheid met anderen werkelijkheid zou moeten zijn. Ik wijs op de schepping. Al in het paradijs, toen de band met de Heere nog onbedorven was, zei God: ‘Het is niet goed dat de mens alleen is.’ (Gen.2:18) Daar bedoelde Hij uiteraard allereerst de unieke relatie tussen een man en een vrouw mee. Toch gaat het breder. Het is ons mensen ingeschapen om behoefte te hebben aan waardevolle verbinding met mensen om ons heen.

Eenzaam met Jezus

Het erkennen van het goed recht van verlangen naar verbondenheid, kan mensen in eenzaamheid al lucht geven. Ook is het waardevol om dingen niet tegen elkaar uit te spelen. We moeten de verbondenheid met de Heere niet verwarren met de verbondenheid aan mensen. Vaak ligt hier bij christenen die eenzaamheid ervaren, een vraag: ‘Hoe kan het dat ik me zo leeg voel, terwijl ik geloof? Als ik de Heere Jezus ken, is dat toch het rijkste?’ Dat laatste is zeker waar, maar dat neemt niet de diepe pijn van menselijke eenzaamheid weg. De band met de Heere Jezus is zonder twijfel een troost wanneer we de band met anderen missen. Toch blijft dat laatste staan en laat het zich diep gevoelen.

Hoe met eenzaamheid om te gaan in de gemeente? Allereerst: erkennen dat het zich voordoet. Die erkenning zal voor de kerkenraad en andere leidinggevenden in de gemeente vorm moeten krijgen in het kennisnemen van wat eenzaamheid inhoudt. Dit artikel vormt daartoe een aanzet. Vanuit sociologische gegevens valt veel te leren over wat eenzaamheid is en welke delen van de bevolking er vooral mee te kampen hebben. Dit zal vragen oproepen als: Hoe ligt dat in onze gemeente? En: Wat betekent de vaststelling dat eenzaamheid zeer persoonlijk is en zeer persoonlijk wordt ervaren? In ieder geval moeten we niet denken dat als we eens in de twee maanden een middag voor ouderen organiseren, we ons structureel bezighouden met eenzaamheid.

Maatwerk

Jezelf in de christelijke gemeente verhouden tot eenzaamheid is maatwerk. Dat vraagt om het loskomen van algemeenheden. Het is goed om in de zondagse dienst als voorganger te bidden voor de eenzamen. De Heere zal er Zijn weg mee gaan. Toch is de kans groot dat mensen met eenzaamheid er zich niet meteen door gedragen weten. Het woord ‘eenzaamheid’ is te groot. Mensen herkennen zichzelf er vaak niet in. Meer woorden geven in het gebed aan wat eenzaamheid is, hoe het ervaren wordt en daarin differentiëren, is een beter pad. Dat geldt ook voor het bezoekwerk. Laten zij die daarin bezig zijn, met oplettendheid te werk gaan. Proef ik in dit contact eenzaamheid? Hoe uit die zich? Hoe kan ik, met open vragen, zo gericht mogelijk hierover spreken met dit gemeentelid? Hoe kan ik met hem of haar op een niet-veroordelende manier woorden geven aan de eenzaamheid? Hoe kunnen we samen zoeken naar aanknopingspunten voor een weg uit de eenzaamheid?

Onderweg

Paulus spreekt in Romeinen 8 over de schepping die zucht. Wat wordt eenzaamheid door veel mensen inderdaad ervaren als een diep zuchten. In Gods goede schepping is wandelen met de Heere én wandelen met de naaste Zijn bedoeling. Maar beide zijn door de zondeval diep geraakt. Laat de christelijke gemeente een teken van hoop zijn in een wereld van eenzaamheid. Wie zich gevonden weet door Christus, wordt gevuld met verlangen om hen te vinden die eenzaam zijn. En hen, op welke wijze dan ook, te laten delen in de gemeenschap van allen die onderweg zijn naar de grote dag van Christus. Dan zal er geen rouw, jammerklacht of moeite meer zijn. En geen eenzaamheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen