Boekbesprekingen

In de bundel Een vogel is er thuis treffen we 225 liederen aan van de hand van de Apeldoornse dichter Ria Borkent. We mogen de Heere God dankbaar zijn dat Hij ook in deze tijd mensen die uit de Bron leven, de gave geeft om eigentijdse liederen te schrijven die staan in de lijn van de klassieke kerkliedtraditie. Met haar liederen wil de dichter een bijdrage leveren aan de horizontale geloofsoverdracht én dat alles tot eer van God.

Als we de inhoudsopgave bekijken, vinden we 25 psalmen en cantica. Deze zijn in het bijzonder bedoeld voor kinderen. Daarna liederen over bijbelse figuren, liederen voor de getijden van de dag (morgenmiddag-avond). De verschillende aspecten van de kerkdienst krijgen van de dichter een lied. Op de hoogte van de heilsfeiten reikt ze ons vele nieuwe liederen aan waar we in de gang van het kerkelijk jaar dankbaar gebruik van kunnen maken.

Treffend zijn de liederen over bijbelse thema’s die de actualiteit raken. De liederen rond vrede en gerechtigheid, schepping en klimaat zijn de moeite waard om te (be)proeven. Ik noem het lied geschreven na de Russische inval in Oekraïne, lied 205:1 (te zingen op de melodie van Psalm 119):

Hoe kan er in de wereld vrede zijn

wanneer gerechtigheid en recht niet tellen,

wanneer soldaten sneuvelen in pijn

en burgers schuilen in verborgen kelders.

Als de agressor aast op meer terrein

en kracht en afweer niet meer kunnen helpen.

Hoe goed is het ook je hart uit te kunnen zingen inzake sociale en ecologische gerechtigheid. De dichter vertolkt op eenvoudige, directe en aangrijpende wijze wat er meer en meer is gaan leven in de harten van jong en oud(er). Ze legt ons woorden op de lippen. De bundel sluit af met liederen over Leven en Levensgrens. Wat het laatste thema betreft noem ik haar vertaling van het slotkoor van de Johannes Passion ( J.S. Bach): ‘Laat, Heer, Uw engel bij me zijn’ (lied 225).

Overzien we de bundel, dan zeggen we dat we in Borkents dichterschap veel ontvangen hebben. Zonder veel omhaal van woorden te gebruiken weet de dichter aan te zetten tot nadenken. In een interview spreekt ze de wens uit dat haar bundel in de gemeente ‘aanvullend’ zal zijn. Die wens wil ik onderstrepen.

Dan besef ik terdege dat het gebruik onder ons heel verschillend zal zijn, zeker als het gaat over gebruik in de eredienst. Wie kerkelijk denkt, zingt zondags de liederen die de kerk ons aanreikt. Hier alleen psalmen..., daar psalmen, lofzangen en geestelijke liederen. Andere bundels zijn dan voor de jeugdclubs en de kringen. Misschien kan onze synode ook deze bundel vrijgeven. Het is een bundel van verantwoorde kwaliteit, zowel in muziek als in woorden.

In genoemd interview breekt de dichter een lans voor verstaanbaarheid van de psalmen. Taal moet toegankelijk zijn. Ze wil dat ze ook door jongeren gezongen blijven worden, dat ze niet afhaken voor ze iets van de psalmen verstaan hebben. Dat zien we helaas maar al te vaak. Elke verhindering moet weggenomen worden.

Componisten als Peter Sneep, Willem Vogel, Dirk Zwart en Arjen Uitbeijerse schreven bij veel van Borkents teksten nieuwe melodieën. Dat vergroot helaas niet direct de toegankelijkheid. We hebben vaak wat tijd nodig om zo’n nieuwe en dus onbekende melodie te kunnen zingen. Maar oefening baart kunst. Organisten hebben hier zeker een opvoedkundige taak. Bij ieder lied is de melodie afgedrukt. Achter in de bundel zijn toelichtingen bij de liederen te vinden, evenals een paar nuttige registers.

Tot slot de titel van de bundel, Een vogel is er thuis. We worden herinnerd aan Psalm 84 (lied 18). ‘Een zwaluw voedt haar jongen op / bij U onder de pannen...’ (...) ‘Liever bij U aan de drempel / dan binnen te zijn in een duistere tent’.

Noordmans schreef eens: ‘Het dogma mag slapen in de kerk, als het maar wakker wordt wanneer het mis dreigt te gaan.’ Bij het doornemen van de bundel bleef het dogma mijns inziens slapen... ik bleef wakker!

Ds. A. Baas, Nunspeet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen