In zicht

Op 25 maart promoveerde T.E. (Tineke) Boele-Noort (29), lid van de hervormde Sint-Jansgemeente in Gouda, op de studie Zicht op tucht. In haar inleiding op de promotieplechtigheid stelde ze dat tucht er in de kerk helemaal bij hoort.

In de achterliggende zes jaren deed ik onderzoek naar tucht in de kerk én bezocht ik wekelijks de zondagse erediensten in deze Sint Janskerk. Van de Goudse glazen vergezelden twee me in deze periode in het bijzonder. Het eerste glas toont de figuur van de apostel Petrus. In het koor van de kerk heeft hij een plekje vlak naast Jezus gekregen. Zijn ogen zijn verwachtingsvol gericht op de Messias, en met zijn beide handen omklemt hij twee lijvige, koperkleurige sleutels. Petrus als beeld van de kerk, vastberaden staand op een stevige ondergrond, begiftigd met de ‘sleutelmacht’ om de poorten van het hemelrijk te sluiten en te openen.

En dan het tweede glas. We zien hier Jezus, geknield, schrijvend in het zand, met naast hem een vrouw die op heterdaad betrapt is op overspel. De bekende geschiedenis uit Johannes 8, waarin Jezus zó anders oordeelt dan de mensen hadden verwacht. Jezus die de verlossende woorden spreekt: ‘Ga heen en zondig niet meer’; Hij veroordeelt de zonde maar heeft de mens intens lief.

Tucht in de kerk. Het is een thema dat ongemak oproept, zo heb ik gemerkt tijdens mijn onderzoek. Enerzijds hoort het helemaal bij de identiteit van het gereformeerd-zijn; anderzijds kampt het met een hardnekkig negatief imago en grote handelingsverlegenheid. En dat is niet zo vreemd: de voorbeelden waarin tuchttoepassing positief uitpakte en verzoening teweegbracht, lijken in het niet te vallen bij de gevallen waarin tucht tot vervreemding en relatiebreuk leidde. De zogeheten ‘sleutelmacht’, waarmee Petrus zo prominent en vastberaden werd afgebeeld door Dirck Crabeth, weegt predikanten vandaag de dag zwaar.

Het beluisteren van hun ervaringsverhalen vormde het zwaartepunt van mijn onderzoek naar tucht in de kerk. Verhalen waarin men een weg zocht tussen barmhartigheid en gerechtigheid, heiligheid en gebrokenheid, hoop en frustratie, kerkorde en maatwerk. Waarin het afzien van tucht soms evenveel moed vergde als het toepassen ervan. En dit alles in een kerkelijk landschap dat tot op het bot verdeeld is en daarmee zo vaak afbreuk deed aan de overtuigingskracht en reikwijdte van de tucht.

De ervaringsverhalen lieten zien dat tucht zoveel méér is dan het uitvoeren van een kerkrechtelijk protocol: om werkelijk recht te doen moet je oog hebben voor uniciteit en individualiteit van mensenlevens, moet je besef hebben van de context waarbinnen dingen gebeurden of voortduurden; moet je reëel zijn over je eigen beperkte blikveld en beoordelingsvermogen; moet je reflecteren op je motieven, vooronderstellingen en overtuigingen. In het toepassen van tucht neem je jezelf als mens en als ambtsdrager mee. (...)

In het slotgedeelte van mijn studie heb ik geprobeerd enkele aanzetten te geven om die notie van maatwerk op vruchtbare wijze te verbinden met het werken volgens een kerkorde. Om zo een zuivere, zorgvuldige procedurele rechtsgang te bevorderen die werkelijk dienstbaar is aan de opbouw van de gemeente van Christus. Want ondanks alle haken en ogen is mijn overtuiging: tucht hoort er helemaal bij in de kerk. Ik durf zelfs te zeggen: het is een zegen voor de kerk, ze heeft er iets onmisbaars mee in handen gekregen. Want tucht wil zeggen dat onrecht bestreden wordt en kwaad een halt wordt toegeroepen. Dat de kerk een plaats wil zijn waar iets zichtbaar wordt van Gods goede bedoeling voor en met mensen; waar waarheid en vrede worden nagejaagd. Ik kom terug bij de Goudse glazen waarmee ik begon. Het beeld van Jezus, Die zó onverwachts, zó totaal anders oordeelde dan mensen verwachtten. En Petrus, de man die vaak maar wat zei en vaak maar wat deed maar hier precíés op de goede plek staat: dicht bij de verrezen Christus, zijn ogen op Hem gericht. Met die grote sleutels in zijn hand.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen