Herleving door gebed

In de vele publicaties over Thomas Chalmers’ leven en werk wordt meestal weinig aandacht besteed aan zijn bijdrage aan de vernieuwing van de kerk. Een bijdrage van Iain H. Murray, een van de oprichters van de Banner of Truth (uitgever van puriteinse werken), houdt zich wel specifiek met dit thema bezig. Hij besteedt daarin ook aandacht aan het verschijnsel opwekking als middel om door de krachtige werking van Gods Geest de kerk nieuw leven in te blazen.

Charisma

De toerusting van studenten die tot geloof gekomen zijn, is voor Chalmers (1780-1847) van vitaal belang in het vernieuwingsproces van de kerk. Hij hamert er steeds op dat een goede theologische vorming zonder geestelijk charisma geen effect heeft op geestelijke verandering in de kerk. Zo schrijft hij in 1842, als symptomen van vernieuwing al enkele jaren zichtbaar zijn: ‘Ik ben mij ervan bewust dat talent slechts ondergeschikt is aan vroomheid, dat gaven slechts ondergeschikt zijn aan genade bij een dienaar van het Evangelie. Predikers zijn mannen van geloof en gebed, die de geestelijke fellowship-bijeenkomsten voorzitten en de instrumenten zijn geweest van grote en veelbelovende opwekkingen in verschillende delen van Schotland.’

Preekwijze

Het verlangen naar een opwekking stempelt Chalmers’ werk in Gods Koninkrijk: ‘O, dat dezelfde God Die Zijn machtige Geest uitzond om drieduizend mensen te bekeren door het uitspreken van één preek, mij zo zou bewapenen met argumenten, en zo krachtdadig op de harten zou drukken van een volk dat in die tijd gewillig en gehoorzaam is geworden van Zijn macht, en de maanden zouden getuige kunnen zijn van de toetreding van vele zielen en dochters tot gerechtigheid.’

In de Hooglanden beginnen in de achttiende eeuw opwekkingen die zich uitbreiden in de eeuw die volgt. In de jaren dertig van de negentiende eeuw vinden revivals plaats in de Laaglanden. Door gezamenlijk gebed en verandering van preekwijze wordt in sommige plaatsen de weg hiertoe bereid. De nadruk komt te liggen op de aanbieding van het Evangelie.

In 1839 bereiken de opwekkingen een hoogtepunt in Kilsyth en Dundee. Vooral de prediking van William Burns (1815-1868) is voor velen tot zegen. Deze onvermoeide evangelist reist door het gehele land om de boodschap van het kruis te verkondigen.

Daad van ontslag

Verschillende jongemannen die voor een deel onder Chalmers hebben gestudeerd, stellen het thema opwekking centraal in hun denken. Zij voegen zich bij concerted times of prayer (gemeenschappelijke gebedstijden) om krachtig te smeken om een herleving van kerk en natie. Tot deze studentengroep behoren Horatius Bonar, Alexander Somerville, George Smeaton en James Hamilton, mannen die vooral na de Disruption, de grote afscheiding van 1843, een grote plaats innemen bij de ontwikkeling van de Free Church.

In 1842 wijst de House of Lords in Londen als hoogste rechtbank in het Verenigd Koninkrijk de Claim of Right van de General Assembly af. In deze claim bepleit de kerk haar vrije rechten in het beroepingswerk. Na de afwijzing is afscheiding van de staatskerk voor de evangelicalen de enige mogelijkheid om de kerk van het juk van de overheid te bevrijden. Zij vormen nu de meerderheid tegenover de Moderates, die het verlichtingsdenken propageren.

Op 18 mei 1843 verlaten enkele honderden predikanten en ouderlingen de St. Andrew’s Church in Edinburgh om in de Tanfield Hall in dezelfde stad samen te komen. Meer dan 450 predikanten tekenen de Deed of Demission (daad van ontslag). Ongeveer een derde deel van de kerkgangers sluit zich bij de nieuwe kerk aan.

Doorbraak

Iain Murray wijst erop dat de opwekkingen in 1839 en daarna de weg banen naar de Disruption. De nood in veel parishes (plaatselijke gemeenten) is groot, vooral vanwege de vaak dorre prediking van de Moderates, die er alles aan doen om hun macht in stand te houden. De afscheiding betekent in veel plaatsen een doorbraak, omdat de Free Church de mogelijkheid van een ongehinderde evangelische prediking openstelt.

De eerste synode van de Free Church, de General Assembly, staat onder voorzitterschap van Thomas Chalmers. De structurering van de nieuwe kerk vergt veel tijd en energie, maar gaat niet ten koste van de prioriteit: via nieuwe kerkelijke kanalen veel zielen bereiken met het Evangelie. In de praktijk is de Disruption een voortzetting van de jaren van opwekking. Op deze wijze wordt het Schotse Réveil kerkelijk gelegaliseerd.

De tweede General Assembly van de Free Church kan wel de ‘synode van de opwekking’ genoemd worden. Voorafgaande aan de eigenlijke vergaderingen, die op 16 mei 1844 beginnen, wordt overeengekomen dat primair aandacht gegeven zal worden aan de persoonlijke verhouding tot God in de breedte van de kerk. Daarom wordt besloten om 21 mei te bestemmen ‘voor verootmoediging en gebed’. C.J. Brown (1806-1884), predikant te Edinburgh, houdt bij deze gelegenheid een indrukwekkende preek over Habakuk 2:1.

Diep geraakt

Na de preek krijgt Chalmers het woord. Hij merkt onder andere op: ‘Ik ben bijna bang dat ik door enige zwakke woorden van mij de indruk kan verstoren van de prediker [die hiervoor had gesproken], of beter gezegd, laat ik zeggen, die de Geest van God, door middel van de prediker, in de harten van de aanwezigen kan hebben verwekt. O! Dat we beter zouden weten wat het betekent om ons hart in godsvrucht te oefenen, om niet alleen de verlangens en de werkzaamheden van de ziel in ernst te begrijpen, maar ook zo te ervaren door God nauwgezet te volgen! Zonder dat is al het onze slechts een ijdele vertoning van een Kerk, een lichaam zonder ziel, dan zijn onze preken slechts als een luidende en een klinkende cimbaal.’

Het wordt een onvergetelijke dag in de grote Tanfield Hall van de hoofdstad. Velen van de leden van de synode en de toeschouwers worden diep geraakt door de preek en de toespraken. Sommigen spreken zelfs van een opwekking. Harten en hoofden worden door de Geest van God bewogen en ‘geschud als een bos bomen door een machtige wind’.

Een bezoeker uit Ierland ziet toe hoe velen de plagen en zonden van hun eigen hart belijden en eenstemmig vanuit een verbroken hart uitroepen: wees ons zondaren genadig! ‘Nooit eerder zijn we van zo’n plechtig en verheven schouwspel getuige geweest.’

Herleving

Unaniem wordt op de avond van deze gedenkwaardige dag een motie aangenomen, waarin de gevoelens van de vergadering worden vertolkt. We lezen onder andere: ‘De General Assembly was diep onder de indruk, zoals in de ogen van God, van een besef van de zonden en tekortkomingen van de predikanten en ouderlingen van deze Kerk in hun heilige roeping, en herkende de stem van het Grote Hoofd van de Kerk in Zijn voorzienige handelingen met haar, en in de Geest die Hij over haar heeft uitgestort, waardoor het Hem behaagde een zekere mate van bezorgdheid op te wekken met betrekking tot de vroegere en huidige vruchten van de bediening, evenals verlangens en gebeden voor de heropleving van wezenlijke godsvrucht in deze kerk en dit land.’

Op deze wijze stelt de synode de noodzaak van herleving van kerk en land in het voorfront van haar beraadslagingen. Thomas Chalmers geeft tot aan zijn dood in 1847 sturing aan de Free Church, vooral door zijn inzet voor een nieuwe theologische universiteit (New College) in Edinburgh.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen