Yoga(1)

Wat is yoga? Is het een vorm van ontspanning, onschuldige oefeningetjes die je in de huiskamer doet of in groepsverband? Word je er een ander mens van? Is het goed voor je gezondheid? Of is het schadelijk? En voor je geestelijke gezondheid? Heeft yoga te maken met religie? Geeft yoga rust?

Wat het is

Yoga is, populair gezegd, een soort langzame gymnastiek, althans, zo wordt het wel eens gezegd, hoewel het met gymnastiek weinig heeft te maken. We kunnen ook zeggen: yoga is een soort ademhalingstechniek, maar ook dan hebben we te weinig gezegd. Yoga is een vorm van langzame oefeningen, lichaamsoefeningen, ademhalingsoefeningen, concentratie-oefeningen, waardoor de mens bevrijd zou kunnen worden van spanningen, zowel lichamelijke als geestelijke, om te komen tot een hoge vorm van ontspanning en geestelijke rust.

Er zijn vele yoga-houdingen die men kan beoefenen, waarbij het lichaam soms in de vreemdste houdingen wordt gewrongen. De meest bekende houding, hoewel lang niet de meest wezenlijke, is het op-het-hoofd-staan, maar het kan ook veel eenvoudiger: rustig 'mediteren' in 'kleermakerszit', langzaam in- en uitademen. Yogabeoefenaars kunnen urenlang hun oefeningen doen, waarbij het lijkt of ze alles om zich heen vergeten. Al mediterend zijn ze a.h.w. terecht gekomen in een andere wereld. Of: yoga gebeurt in groepsverband: langzame oefeningen, buigen, links, rechts, armen, benen, stil zijn, mediteren. Yoga kan beoefend worden op vele manieren.

Verspreiding

De yoga komt uit India, uit het Hindoeïsme. Yoga heeft echter in korte tijd (10 à 15 jaar) grote opgang gemaakt in West-Europa en Amerika. Men hoeft maar een boekwinkel binnen te gaan of men zal een heel rijtje boeken over yoga vinden. Jongeren en ouderen doen het, huisvrouwen, ingenieurs, bejaarden. Er zijn vele yoga-scholen, sommige met enkele honderden leerlingen, waar men yoga kan beoefenen onder een deskundige leraar.

Ongeveer 15 jaar geleden werd de europese vereniging voor yoga (UEY) opgericht, die jaarlijks een conferentie houdt. Doel is yoga-leraren toe te rusten en yoga in te passen in het westerse cultuur-en leefpatroon. Op de laatstgehouden conferentie, najaar 1985 in Zwitserland, waren bijna 600 deelnemers uit vrijwel alle delen van de wereld. Zetel van de UEY is in Parijs. In Nederland is o. a. de stichting Yoga en Vedanta (Vedanta is de filosofie die achter yoga zit) met vele plaatselijke afdelingen in bijna het gehele land.

Onschuldig?

Kan yoga door een christen beoefend worden of overschrijdt men dan de grenzen? Is er ook 'christelijke yoga' mogelijk, dat yoga rust kan geven die te maken heeft met de rust in Jezus Christus? Of dat christenen geholpen worden hun godsdienst beter te beleven? Door yoga wordt een hindoe een betere hindoe, een christen een betere christen, een moslim een betere moslim, lees ik in een brochure over yoga.

Laat ik eerst zeggen, dat we niet te wettisch moeten zijn. Ik denk, dat er niet veel kwaad in zit als iemand aan de hand van een eenvoudig boekje meent wat oefeningetjes te moeten doen in zijn slaapkamer. Hoewel ik me betere dingen kan voorstellen. Het kan ook zijn, dat yoga beoefend moet worden als een soort heilgymnastiek. Of laat ik het omdraaien: in de heilgymnastiek komen we een aantal oefeningen tegen die verwant zijn met yoga. Of: yoga om de ademhaling te verbeteren, op medisch voorschrift. Door yoga werden alle onderdelen van het lichaam geoefend, spieren, spijsvertering, bloedcirculatie, ademhaling, gewrichten, lees ik.

Laten we niet vergeten, dat we vele dingen op medisch gebied hebben overgenomen waar we allang aan gewend zijn geraakt, maar waar veel vraagtekens bij zijn te zetten. Wat slikken velen niet een chemische middeltjes. Hoeveel mensen leven niet op aspirine, slaappillen, pijnpoeders. Wat krijgen sommige mensen in een jaar tijds binnen aan chemische stoffen. Is dat allemaal verantwoord?

Religie

Toch zullen we het wat dieper moeten zien. Yoga is namelijk nauw verbonden met het Hindoeïsme. Westerse yoga-leraars zullen dat waarschijnlijk ontkennen en zeggen: je kunt het ook los van de religie beoefenen. Maar het is de vraag of dat waar is. 'Yoga is in essentie een vorm van religie', lees ik in een encyclopedie van het occultisme, 'ondanks de veranderingen in betekenis in de loop der eeuwen is het in wezen nog steeds een religieuze oefening'. En: 'Yoga is een praktische, zorgvuldig uitgedachte methode tot zelfontwikkeling om de hereniging van de individuele ziel met de Universele (Kosmische) Ziel tot stand te brengen'. Wat betekent dat? Nu, het Hindoeïsme leert, dat elk mens na zijn dood weer op aarde terugkeert in een ander leven. Zo gaat het vele levens door. Er is een bijna eindeloze kringloop van geboorte-dood-weer geboren worden enz., die voor elk mens geldt. Deel van het leven is, zegt het Hindoeïsme, zo te leven, dat je uit die kringloop wordt verlost. Yoga is daarbij een van de middelen om dat deel te bereiken.

Soorten

Er zijn vele soorten yoga, waarvan de ene vorm meer-uitgesproken is dan de andere. Er is bijvoorbeeld de mantra-yoga, die zich o.a. bezig houdt met toverformules en bezweringen. Ik denk niet dat die in het westen veel voorkomt. Er is de kundahne-yoga, die zich richt op de sexualiteit en de sexuele vermogens tracht te vermeerderen of te beheersen. Er is de dharma-yoga, die zich bezig houdt met de religieuze plichten van de Hindoe, de karma-yoga, waarin het gaat om het juiste ethische handelen. Er is de bhaktiyoga, waarin het gaat om toewijding aan de godheid, de raja-yoga (ook wel koninklijke yoga genoemd), die zich o.a. bezig houdt met het opwekken van krachten en uiterst gevaarlijk(!) kan zijn als hij niet beoefend wordt onder goede leiding van een ervaren yoga-leraar. Er is de siddha-yoga, die er op gericht is mystieke krachten op te wekken, die van nature in elk mens aanwezig zijn. Er is de hatha-yoga, die in West-Europa de meest populaire vorm is en hier het meest wordt beoefend.

Rust?

Ik ontvang nog wel eens brieven met vragen over yoga. Mensen krijgen yoga aangeraden door een kennis, soms door de dokter. Boven schreef ik al: wanneer yoga wordt voorgeschreven om zuiver medische redenen zullen we er niet zo gemakkelijk wat tegenin kunnen brengen. Hoewel ik er bij zeg er wel moeite mee te hebben. Waar liggen namelijk de grenzen? Wordt yoga soms niet te gemakkelijk aangeraden, alsof het een vorm van ontspanning zou zijn, niets op tegen? Yoga is hier en daar een modewoord geworden. Yoga tegen slapeloosheid, tegen hoofdpijn, tegen duizelingen, tegen stress, tegen overspannenheid. Als het om deze dingen gaat zou ik uiterst voorzichtig willen zijn en yoga beslist ontraden. Zou het het gewenste resultaat geven? Maakt het ook geen krachten los, die helemaal niet heilzaam zijn? Kunnen we zomaar vormen van het Hindoeïsme overnemen? Is dat voor een christen aanvaardbaar? Is er voor een christen niet een veel betere weg, namelijk een vast geloof in Christus, overgave aan Hem, het gebed, en dan moedig voortgaan? Ik denk, dat dat een weg is, die uitnemender is. (slot volgt)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen