Onze jongeren en Samen op Weg

De jongeren buiten beeld

Wat mij steeds opvalt in de discussie over Samen op Weg is, dat de jongeren totaal buiten beeld blijven. Waren de jongeren in de beginfase van deze discussie wél van de partij, ze zijn nu - naar mijn indruk - in geen velden of wegen meer te bekennen. Hoe zouden de jongeren over Samen op Weg denken?

Bij mijn weten is daar nooit een breed onderzoek naar gedaan.

Maar ik wéét wel wat de gedachten van de jongeren zijn... althans... ik spreek nu vanuit de jongerenkring in een bepaald deel van onze kerk: het interesseert ze niets! Dit is een puur feitelijke constatering, waar niemand echt verbaasd van zal opkijken. Want eigenlijk weten we dat best.

Wat voor vele 'gewone' volwassen gemeenteleden geldt, nl. dat heel de SOW-discussie als een zaak van afstand beleefd wordt, dat geldt in het bijzonder voor de jongeren. Heel de SOW-discussie gaat volledig langs hen heen. Het overgrote merendeel neemt er niet eens kennis van...

De 'hang' naar kleine groepen

Zijn de jongeren dan zo ongeïnteresseerd? Dat geldt inderdaad van veel van hen. Veel kerkelijke jongeren - jongeren die nóg 'kerkelijk' zijn - zitten hun tijd uit en wachten op een geschikt moment om op te stappen. Ongeïnteresseerdheid, onverschilligheid is één van de grootste problemen in het kerkelijk jongerenwerk.

Maar er zijn ook zeer 'geïnteresseerde' jongeren. Jongeren die gemotiveerd, gegrepen, met het Woord bezig zijn - alleen en samen met anderen - en die op verschillende terreinen van het kerkelijk leven te vinden zijn.

Wat veel van deze jongeren met elkaar gemeen hebben, is dat zij niet of nauwelijks geïnteresseerd zijn in het institutaire karakter en de structuren van de kerk. Regelmatig wordt gesignaleerd, dat veel jongeren een 'hang' hebben naar kleine groepen... naar gemeenschappen waar een stuk ontmoeting plaats vindt, waar herkenning is en waar zij zich geaccepteerd weten.

Jongeren knappen vaak af op het institutaire en formele karakter van het kerkelijk leven. Samen op Weg komt op hen - trouwens, niet alleen op hen! - over als een formele aangelegenheid, waarbij het primair gaat om het samengaan van instituten.

Wat hen wél aanspreekt, is het principe van de gemeente als organisch geheel, omdat het daarbij gaat om relaties en verantwoordelijkheden die tegenlijk een stuk ontmoeting en betrokkenheid op elkaar inhouden. De vraag is of in het SOW-proces de institutaire eenwording van kerken niet al te zeer benadrukt wordt met veronachtzaming van het organisch karakter van de gemeente als lichaam van Christus.

'...opdat de wereld gelove...'

In de SOW-discussie (en dat geldt voor het geheel van de oecumenische beweging) worden als doel van het eenheidsstreven nogal eens die bekende woorden uit Joh. 17 geciteerd: '.. .opdat de wereld gelove, dat Gij Mij gezonden hebt'.

Zal de wereld geloven, dat de Vader de Zoon gezonden heeft, als de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland als instituten een eenheid geworden zijn? Ik geloof er niets van.

Toen Jezus het hogepriesterlijk gebed, dat wij in Joh. 17 opgetekend vinden, bad, toen was er nog geen 'hervormd' en 'gereformeerd'. Toen was de kerk nog niet in stukken gescheurd. Wij moeten deze bede van Jezus m.b.t. de eenheid dan ook niet in de eerste plaats toepassen op de eenheid van kerken, maar op de eenheid van christenen die elkaar kennen, elkaar zien, elkaar ontmoeten, voor elkaar verantwoordelijk zijn... die met elkaar samengevoegd zijn in een gemeenschap, die voor buitenstaanders niet slechts een of nader instituut is maar een lichaam waarvan de leden bij elkaar horen, op elkaar aangewezen zijn, elkaar dienen, in hun persoonlijke en gezamenlijke gemeenschap met het Hoofd van dat lichaam: Christus. Had Jezus tijdens Zijn gebed tot de Vader niet heel concreet Zijn discipelen voor ogen en allen die door hun woord in Hem geloven zouden?

We horen in deze bede van Jezus wat Hij kort tevoren tegen Zijn discipelen heeft gezegd: 'Hieraan zullen zij allen bekennen, dat gij Mijn discipelen zijt, zo gij liefde hebt onder elkaar' (Joh. 13 : 35).

Daar gaat wat vanuit... van déze eenheid... als wij binnen de christelijke gemeente van Gods liefde leven en elkaar deze liefde ook bewijzen. Gaat déze eenheid ons ter harte? Inderdaad, er is nu wél 'hervormd' en 'gereformeerd' en wat voor aanduidingen er verder ook mogen zijn om de kerkelijke verdeeldheid onder woorden te kunnen brengen. En als we praten over eenheid, dan kunnen we niet om de roeping tot eenheid van de kerken als instituten heen. Alleen: hoe functioneren deze instituten? Is het institutaire dienstbaar aan het organische? Is dit wel duidelijk in het huidige SOW-proces? Hoe zit het verder met een aantal andere fundamentele vragen?

Waar praten we eigenlijk over?

Soms denk ik: waar praten we eigenlijk over in verband met Samen op Weg? Hoe zal de kerk er straks uitzien? Jongeren haken massaal af. Wat blijft er straks over? Wat zal dat straks voor kerk zijn? Zal de huidige generatie betrokkenen bij Samen op Weg straks door een nieuwe generatie worden opgevolgd? Bestaat zo hier en daar niet de suggestie, dat Samen op Weg in de praktijk niet meer betekent dan dat de kerkelijke restanten samengevoegd worden? 'Rijmen' de lauwheid en apathie die velen beheerst en de afbrokkeling van het kerkelijk leven wel op het SOW-proces? Is er geen reden tot grote ongerustheid en zorg? Waarom wordt deze niet (meer) onder woorden gebracht?

Een fundamentele vraag

Maar goed, terug naar het punt van de fundamentele vragen. Regelmatig wordt opgemerkt, dat die vragen veel te weinig aan de orde komen. Geconstateerd wordt, dat er over veel onderwerpen geen overeenstemming is.

In dit verband zou ik iets vanuit de jongerenwereld naar voren willen brengen. Ie wat te maken heeft met dat vele waar geen overeenstemming over is. En dat is het onderwerp 'relaties'.

We komen nu op een terrein waarop de laatste jaren nogal wat veranderd is. Velen denken anders dan vroeger over huwelijk en gezin en de betekenis daarvan voor de jongeren en ook voor kerk en samenleving. Ook binnen onze kerken wordt er gepleit voor ruimte voor alternatieve relatie: Daarbij gaat het dan om niet-huwelijkse relaties, die gezien worden als van dezelfde waarde als het huwelijk.

Dit is één van de punten waarop de wegen uiteengaan binnen beide kerken die bij Samen op Weg betrokken zijn. Dat is m.i. een veel fundamenteler gegeven dan velen beseffen. In de Bijbel zien wij immers een we wezenlijk verband tussen wat er gezegd wordt over het huwelijk en over de christelijke gemeente. Huwelijk en gezin hebben alles met gemeente-zijn te maken. Ook met de eenheid in en de opbouw van de gemeente.

We mogen ons wel afvragen of de afbrokkeling van het kerkelijk leven ook niet te maken heeft met de veranderende visie op huwelijk en gezin. Ik weet wel: er zit veel méér achter. Ik noem nu alleen een gegeven waar een stuk problematiek in het leven van veel jongeren niet los te denken is, nl. relatieproblematiek. Hoeveel jongeren lijden niet onder de gevolgen van vastgelopen en uiteen gevallen huwelijken! Hoeveel jongeren worden niet in contactarmoede grootgebracht! Hoeveel jongeren zijn niet liever 'wég' dan 'thuis'!

Het is naar mijn overtuiging, juist ook terwille van onze jongeren, zo nodig om aandacht te geven aan de betekenis van het huwelijk als een uniek relatiepatroon (en niet als één van de alternatieve relaties) en om te 'werken' aan goede verhoudingen binnen huwelijk en gezin.

Het mag 'idealistisch' klinken, maar zullen de vruchten hiervan dan ook niet geplukt kunnen worden - als wij de lijnen doortrekken - in het geheel van de gemeente? Zal hier niet een positieve invloed van uitgaan op de gemeenschap en de eenheid in de ge meente?

IJveren voor eenheid en gemeenschap in de gemeente en het tegelijkertijd verdedigen van alternatieve relaties staan haaks op elkaar.

Wijder gezien: ijveren voor Samen op Weg en het tegelijkertijd verdedigen van alternatieve relaties staan haaks op elkaar.

Dit is één van de fundamentele vragen waarvan ik zou willen zeggen: als hier geen overeenstemming over is... dan zal straks, vrees ik, blijken dat heel Samen op Weg een luchtkasteel is, dat vanwege het ontbreken van een goede en hechte basis en vanwege het gebrek aan betrokkenheid geruisloos in elkaar zal storten.

Als we niet op een goede, bijbelse, wijze omgaan met relaties en het relationele aspect van het gemeente-zijn, dan blijven de jongeren (en niet alleen de jongeren) in de kou staan, en dan kunnen we Samen op Weg - zeker als we aan de toekomst denken - wel vergeten.

De jongeren in beeld

Ik ben geneigd om te zeggen: laten we Samen op Weg voorlopig maar vergeten. Laten we ons eerst maar eens intensief bezinnen op een aantal voorvragen, o.a. rond het lijden, rond de relatieproblematiek, rond het functioneren van de gemeente als lichaam van Christus. Laten we ons maar eens inzetten voor de eenheid en de gemeenschap in de plaatselijke gemeente en God bidden of Hij door Zijn Geest nieuw vuur wil geven. En laten wij hierbij ook denken aan de jongeren en hen 'tegemoet komen' in hun 'hang' naar gemeenschap...

Het is vanuit de noodzaak van deze bezinning dat ik hen in beeld zou willen brengen. Is er wel werkelijk oog voor de jongeren? Er wordt wel veel over de jongeren en over een aantal van hun vragen geschréven, maar wordt er niet veel te weinig ondernómen om hen vast te houden en bij het Woord te bewaren? Hoe serieus nemen wij de jongeren? Zijn we wel met hen begaan? En hoe serieus nemen wij die bekende uitspraak: 'Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst?' Of zullen wij op een kwade dag tot onze verbijstering ontdekken, dat wij de jeugd niet hebben en daarom ook de toekomst niet?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen