Boekbespreking

Jan Willem van Henten en Osger Meilink (redactie), Visioenen aangaande het einde; Apocalyptische geschriften en bewegingen door de eeuwen heen, uitg. Meinema, 288 blz., ƒ 42,50.
De titel van het boek is veelbelovend, evenals de omslag, een fleurige afbeelding uit de Keulse Bijbel van ca. 1478. Het boek zelf is echter helaas erg technisch en minder interessant voor de gemiddelde lezer. In de Algemene Inleiding worden we daar al voor gewaarschuwd en geadviseerd eventueel hoofdstuk 2 over te slaan.
Maar er zijn meer bezwaren. Het boek zet de apocalyptiek van bijvoorbeeld Daniël en de Openbaring op één lijn met apocriefe boeken als 1 Henoch of de Ethiopische Henoch (met name het Boek van de Wachters), de Openbaring van Petrus en de Herder van Hermas. We lezen van de Sibyllijnse Orakels, 4 Ezra, enz. Van het boek Openbaring zegt de schrijver, prof. John Collins, dat de symbolen de indruk wekken dat Openbaring een mythisch verhaal is; het is mogelijk in Openbaring aanwijzingen te vinden dat het ontstaan is doordat Johannes en zijn gemeenschap een sociale crisis waarnamen en traumatische ervaringen hadden ondergaan. Is het waar wat de schrijver zegt, dat apocalyptische denkbeelden vooral lijken voort te leven binnen 'sektarische' groeperingen? (blz. 17)
In de bijdrage van Johannes Tromp wordt Daniël een legendarische figuur uit een lang vervlogen tijd genoemd en de profetieën in Daniël 7-12 weergaven van de geschiedenis in de vorm van toekomstvoorzeggingen. Bert Roest stelt in een interessante bijdrage dat de Franciscaanse apocalyptiek een andere invulling heeft dan de Middeleeuwse apocalyptiek van Joachim van Fiore met zijn drie tijdvakken van God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, hoewel ze wel invloeden van het joachimisme heeft ondergaan.
Dr. Sipco Vellenga schrijft een informatief hoofdstuk over de eindtijdverwachting in de Maranathabeweging en bij Johannes de Heer en Het Zoeklicht. We lezen van het ontstaan en de ontwikkeling van de Maranathabeweging en van Het Zoeklicht en van het leven en werk van Johannes de Heer. Maar om het verloop van deze beweging te verklaren met de sociologische begrippen deprivatiebenadering (de beweging biedt gelovigen in een tijd van onvrede persoonlijk een zonnig toekomstperspectief) en mobilisatiebenadering (het charisma, de ondernemingszin en de ijver van Johannes de Heer), acht ik minder gelukkig.
Ik heb een flink aantal vraagtekens, zo bijvoorbeeld als apocalypse een genre van openbaringsliteratuur wordt genoemd, waarin een Openbaring door een bovennatuurlijk wezen aan een menselijke ontvanger bemiddeld wordt, en dat gezegd wordt dat de schrijver van de Openbaring van Johannes gevoelens van vijandigheid tegenover de Romeinse samenleving hanteerbaar tracht te maken en op te roepen.
Ik mis ook een helder verhaal over de Wederdopers (Munster) en een bespreking van de boeken van bijvoorbeeld Hal Lindsey.
Conclusie: juist met het oog op het jaar 2000 had het boek dichter bij de lezers moeten staan en was vooral een bijbelse doorlichting van de apocalyptiek wenselijk geweest.
H. Veldhuizen, Huizen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen