Onrust in Israël

De huidige regering van premier Netanyahu is begonnen met het indienen van een aantal wetsvoorstellen in de Knesset (parlement) die de bevoegdheden van het hooggerechtshof inperken. Als deze wetten ingetreden zijn, kan het hooggerechtshof nieuwe wetgeving niet meer toetsen aan de zogenaamde basiswetten of anderszins de redelijkheid van een wet beoordelen. Ook krijgt de regering directe invloed op de benoeming van juridische adviseurs en leden van het hooggerechtshof.

Met andere woorden: het hooggerechtshof heeft geen invloed meer op de totstandkoming van wetten én de controle op uitvoering van wetten gebeurt door rechters die de regering meer welgezind zijn. De machtsbalans verschuift dus naar het parlement. Concreet naar de actieve regeringspartijen.

Democratische rechtstaat

Nu kun je zeggen: dat is toch democratie? De meerderheid beslist toch? Dat is waar. Maar voor een democratische rechtstaat die minderheden beschermt en vrijheden (van godsdienst en meningsuiting etc.) garandeert, is meer nodig dan een meerderheid in een parlement. Kijk naar pogingen tot invoering van democratie in diverse islamitische landen. Naast een robuuste middengroep in de samenleving, heb je ook beschermende instituties nodig. Juist christenen die weten van de gebrokenheid van de wereld en de ikgerichtheid van het menselijk hart, mogen hier het belang van inzien.

Scheiding van de machten

In de westerse geschiedenis is veel nagedacht over een rechtvaardige indeling van de staat. Bekend is de ‘trias politica’. Om te voorkomen dat de regering verwordt tot een dictatuur of democratuur (een dictatuur van de meerderheid), zijn er drie machten nodig die elkaar in balans houden: de wetgevende macht (het parlement), de uitvoerende macht (de regering) en de rechtsprekende macht (rechtbanken). Deze drie hebben alle een afzonderlijke taak en bevoegdheid om te voorkomen dat één instituut of persoon alle macht in handen krijgt.

Hoewel natuurlijk op een geheel andere wijze, was het principe van de scheiding van de machten al in het Oude Israël aanwezig. De almacht van de koning werd begrensd door de woorden van de profeet. De taken in de tempel lagen bij de stam van Levi (priesters en levieten), niet bij de stam van Juda (waar de koningen uit voortkwamen).

De huidige staat Israël kent vanaf de oprichting een democratische traditie. Toch is de staatsinrichting anders dan in veel westerse landen. In Nederland hebben de grondwet, de adviserende rol van de Raad van State en de Eerste Kamer een matigende en beschermende invloed op de macht van de Tweede Kamer. In de Verenigde Staten heeft het hooggerechtshof het recht om wetten te toetsen aan de grondwet.

Geen grondwet

Waar in veel westerse landen de staatsinrichting zich over langere tijd ontwikkeld heeft tot de inrichting nu, is de staat Israël onder bijzondere omstandigheden tot stand gekomen. In de nasleep van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust, de migratiestromen, het weifelachtige internationale beleid van de Volkenbond en Groot-Brittannië en de dreiging van de omliggende Arabische landen was er weinig rust en tijd. Een voorlopige staatsinrichting werd opgetuigd. Eerst overleven en het opstellen van de grondwet was iets voor later.

Die grondwet is er (nog) nooit gekomen. Wel is er een aantal basiswetten, waaraan het hooggerechtshof nieuwe wetgeving kan toetsen. Rechten van minderheden worden op deze wijze beschermd (van Palestijnen bijvoorbeeld, maar ook van Messiaanse Joden). Juist deze beschermende functie staat nu onder druk.

Religieus of seculier

Al vanaf het ontstaan van het zionisme in de negentiende eeuw kwamen seculiere en religieuze Joden het land binnen. Wat dient Israël te zijn? Een Joodsreligieus land gebaseerd op Thora en Talmoed? Of een seculiere westers land waarbinnen iedereen zijn plek kan vinden?

Het gaat hier niet om een theoretische discussie, maar om relevante zaken. Mogen alleen orthodoxe rabbijnen huwelijken voltrekken? Of moet er ook een mogelijkheid gecreëerd worden voor conservatieve en liberale rabbijnen of zelfs voor een niet-religieuze instantie? Dienen ultra-orthodoxe jongeren nog wel vrijstelling van de dienstplicht te krijgen? Moet het uitkeringsbeleid voor ultra-orthodoxen met grote gezinnen nu juist verruimd of beperkt worden? Ter vergelijking: in veel gezinnen moet zowel de vader als de moeder volledig werken om rond te kunnen komen. Ook is er dienstplicht voor zowel mannen als vrouwen...

Verdeeldheid

Net als alle recente regeringen bestaat de regering van Netanyahu uit diverse partijen. Sommige middenpartijen willen niet met Netanyahu regeren, omdat er een corruptieproces gaande is tegen hem. Om een meerderheid te krijgen heeft Netanyahu de steun nodig van orthodox-religieuze en religieus-zionistische partijen, die (deels) als extreem worden gezien. Sommige van deze parlementariërs schuwen stevige uitspraken over Palestijnen, christenen, gematigde Joden en de homobeweging niet. Tijdens recente rellen op de Westbank gaf een minister zelfs aan dat een Palestijns dorp weggevaagd mocht worden.

Deze partijen ergeren zich aan besluiten van het hooggerechtshof die de rechten van Palestijnen, christenen, gematigd religieuze Joden en homoseksuelen verdedigen. Netanyahu moet wel mee met hun wensen om zijn premierschap te behouden. Zo komt het dat een relatief kleine groep zo’n grote invloed heeft en de rechtstaat kan aanpassen. Netanyahu probeert wel compromissen te sluiten, maar altijd is er wel een kabinetslid dat het van tafel veegt. Een oplossing lijkt (nog) niet voorhanden.

Duiding

De terugkeer van Joden naar het beloofde land en het ontstaan van de staat Israël hebben we altijd als een wonder van God gezien. Profetieën komen tot vervulling. De woestijn zal bloeien. De huidige situatie in Israël en de enorm groeiende kloof tussen seculier en ultra-orthodox stelt ons voor vragen. Hebben we ons vergist? Is de staat Israël dan toch alleen een menselijk project dat uiteindelijk tot mislukken gedoemd is?

De profeet Ezechiël zag de dorre doodsbeenderen bij elkaar komen. Er kwam pezen op, er kwam vlees op. God trekt er een huid overheen, maar er was geen geest in hen (Ezech.37:8). Totdat de Geest in hen kwam en ze gingen leven.

God schakelt in Zijn Koninkrijk mensen in. Toch wordt ten diepste Zijn Koninkrijk niet gebouwd vanaf beneden. Nadat de stad en de tempel in brand stonden in 586 voor Christus en alles hopeloos scheen, was daar het visioen van de dorre doodsbeenderen. God Zelf staat ervoor in dat Zijn Koninkrijk komt. ‘Dan zult u weten dat Ik, de Heere, dit gesproken en gedaan heb, spreekt de Heere.’

We weten niet hoe de komende tijd zal gaan in Israël. We weten wel dat God Zijn Woord houdt en Zijn verbond met Israël nooit zal krenken (Ps.105:8). We worden opgeroepen om blijvend te bidden voor de vrede van Jeruzalem. We bidden om politieke vrede, maar ook om de vrede van het hart, Gods sjaloom.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen