In zicht

De psycholoog Jörg Berger begeleidt al vijftien jaar mensen die te lijden hebben onder moeilijke mensen. Van zijn boekje Hoe overleef ik moeilijke mensen? (KokBoekencentrum Uitgevers) verscheen recent een herziene druk. Hij schrijft hierin over wat moeilijke mensen ons aandoen.

Moeilijke mensen hebben moeilijke dingen meegemaakt, daarom verdienen ze ons begrip. Maar om te krijgen wat ze willen, grijpen ze naar middelen die een slimme reactie vereisen. Je kunt je alleen verdedigen als je onaangenaam gedrag tijdig herkent. Het gaat dan vooral om manipulatie, het schenden van intermenselijke spelregels, het ontlopen van verantwoordelijkheid, en misleiding.

Manipulatie. Onder dit begrip valt gedrag dat anderen op een oneerlijke manier beïnvloedt: dreigen, chanteren, verleiden, bedriegen, domineren of iemand een slecht geweten bezorgen. Als je gemanipuleerd wordt, laat je gebeuren wat je niet wilt, of doe je zelfs iets wat je niet wilt. Manipulatie wekt vaak angstgevoelens op of het gevoel dat je onder druk staat, omdat je je niet aan de invloed van de ander lijkt te kunnen onttrekken.

Schenden van intermenselijke spelregels. Goede omgangsvormen maken het samenleven prettig en leefbaar. We laten anderen uitpraten, informeren hen over zaken die hen aangaan, proberen geven en nemen in evenwicht te houden en gaan fatsoenlijk om met de zwakke kanten van een ander. Soms zijn moeilijke mensen zo met zichzelf bezig dat ze deze spelregels uit het oog verliezen. Maar ze breken regels ook weleens bewust. Ze denken alleen op die manier te krijgen wat ze nodig hebben en zich alleen op die manier te kunnen beschermen.

Ontlopen van verantwoordelijkheid. Volwassen mensen nemen verantwoordelijkheid voor hun taken en hun eigen leven. Ze zorgen dat hun relaties goed lopen en snappen hoe hun gedrag uitwerkt op anderen. Juist daartoe zijn moeilijke mensen vaak niet in staat. Ze onttrekken zich aan lastige taken, ook al zijn ze er duidelijk verantwoordelijk voor. Ze brengen zichzelf vaak in gevaar door een ongezonde leefstijl, door roofbouw op zichzelf te plegen of door impulsief te handelen. Als gevolg daarvan komen welwillende mensen gemakkelijk in de ouderrol terecht en proberen moeilijke mensen te helpen beter met zichzelf om te gaan. De contacten van moeilijke mensen functioneren vaak alleen zolang anderen daarvoor de verantwoordelijkheid op zich nemen.

Misleiding. Hoe kan het dat moeilijke mensen wegkomen met hun gedrag? Ze moeten zorgen dat anderen geloven dat hun gedrag niet zo onaangenaam is, misschien zelfs wel noodzakelijk. Om die reden maken moeilijke mensen altijd ook gebruik van misleiding. Ze bagatelliseren en overdrijven. Feiten die hun niet uitkomen, ontkennen ze. Soms liegen ze bewust, vaak gebeurt de misleiding heel geraffineerd. Als een moeilijk persoon in een bepaalde situatie doet alsof hij recht op iets heeft, geloven anderen hem aanvankelijk meestal. Veel situaties in het leven zijn voor meerderlei uitleg vatbaar, zodat niet meteen opvalt dat er misleiding in het spel is.

In het boekje De hemel op straat (uitg. Ark media) bundelt ds. Z. de Graaf 52 korte verhalen en overdenkingen. Hij schrijft onder andere over ‘Blij met een lastig mens?’

Als twintiger hoorde ik eens een ouderling klagen dat hij op bezoek moest bij ‘lastige mensen’, die het vaak niet eens waren met ‘hoe het ging in de gemeente’. Hij vond dat maar niks. Dat snap ik best. Maar ik zei: ‘Misschien moet u er blij mee zijn. Dat zijn kennelijk mensen die zo betrokken zijn bij de kerk dat ze kritische vragen durven te stellen. Er zijn er ook die het allemaal “wel goed” vinden, wat je ook doet. Kritiek is niet bij voorbaat negatief!’ (...)

In de Bijbel komt eerst het boek Spreuken, daarna Prediker. Spreuken is het boek van de wijsheid, die je tegenkomt in ‘het leven van alledag’... een leven vol vaste patronen, waarin, als je ‘dit’ doet ‘dat’ erop volgt. Helder. Aan de ervaring ontleend. Maar daarna komt Prediker, een lastige man, die vraagtekens stelt bij die wijsheden. Deze boeken moeten er allebei zijn. Overigens: de lastigste was ooit die vreemdeling uit Nazareth. En juist Hij werd weggepromoveerd naar een hoge post. ‘Ons ten goede’!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen