Een goed gesprek

Supervisie is leren van je ervaringen door middel van een goed gesprek. Een goed gesprek komt er echter niet vanzelf. Serieuze inzet en noeste vlijt worden gevraagd. Supervisie is niet alleen een proces van verandering, maar ook een respectabele wetenschap. Hieronder volgt een viertal voorbeelden die laten zien wat supervisie (Latijn voor ‘overzicht’) betekent in de context van het predikantschap.

Ambtelijke sleur

Een predikant die jarenlang hetzelfde deed, vroeg zich af hoe hij het anders kon doen. Met zijn supervisor werd besproken hoe hij tot een nieuw perspectief kon komen voor zijn ambtelijke werk. In de gesprekken die volgden, werd hij als het ware opnieuw aangesloten op zijn vitale bronnen, door in herinnering te brengen welke ervaringen, voorbeelden, predikers en leraren hem hadden geïnspireerd tot het predikantschap.

Een andere predikant liep tegen het probleem aan dat er altijd weer verwijdering ontstond tussen hem en zijn kerkenraad over het te voeren beleid. Hij vroeg zich af hoe hij tot een duurzame en vruchtbare samenwerking met zijn kerkenraad kon komen. Naar aanleiding hiervan ontstond een diepgaand gesprek met de supervisor over zijn eigen visie op het ambt en op de gemeente en hoe die zich verhielden tot de zienswijze van zijn kerkenraad. Dat gaf helderheid en bood een uitgangspunt voor een hernieuwde samenwerking met zijn kerkenraad.

Manager

Weer een ander miste de aansluiting bij de jeugd. De kerkenraad had hem hier al vaker op gewezen, maar het was hem nog steeds niet gelukt. Toen de mogelijkheid van supervisie langskwam, stelde hij zich de vraag: hoe kan ik in catechese en in prediking beter bij de jeugd aansluiten? De gesprekken met de supervisor gingen terug naar zijn eigen jeugd, naar zijn eigen ervaringen met catechese en prediking toen hij jong was. Dat gaf een vernieuwing in de relatie met de jongeren in zijn gemeente. Een vierde predikant voelde zich meer manager dan herder en leraar. Er ontstond een goed gesprek met hem over de tijd dat hij zich geroepen voelde om vol vuur in Gods Koninkrijk te arbeiden. Het leidde tot vernieuwing van zijn overtuiging door God geroepen te zijn. Het gaf hem nieuwe inspiratie om als een bevlogen ambtsdrager zijn gemeente te leiden.

Geestelijke groei

Waarom is supervisie voor predikanten nodig? Het antwoord is in de eerste plaats dat het werk in Gods wijngaard het zo waard is. Daarnaast is het ook voor de gemeente zo nuttig. En het geeft de predikant de ruimte om zich te verdiepen en aan zichzelf te werken. Je kunt je afvragen of dit niet louter aan de Heilige Geest moet worden overgelaten. Is bidden bijvoorbeeld niet veel beter dan supervisie? Zeker, bidden is beter dan supervisie. Maar net als in de uitdrukking ora et labora kan het een heel goed samengaan met het ander. Bid en werk; bid en doe supervisie. De Heilige Geest bedient Zich graag van onze inzet en van de gaven die we van God hebben gekregen. Supervisie is een manier waarop de Heilige Geest onze krachten en gaven kan gebruiken ten dienste van Gods Koninkrijk. Hoewel supervisie is gebaseerd op wetenschap, mag het in de middellijke weg leiden tot geestelijke groei van de predikant. En vervolgens tot opbouw van Gods Koninkrijk.

Je kunt je ook afvragen of de rol van de supervisor niet door de kerkenraad behoort te worden vervuld. De kerkenraad is toch het eerste klankbord van de predikant? Gelukkig zijn er kerkenraden waarin het vermogen aanwezig is om vragen te stellen die tot bezinning leiden. Het is echter niet altijd zo dat kerkenraden het vermogen hebben om tot verdieping te komen. Een predikant die zich door studie en noeste ijver het instrument van supervisie heeft eigengemaakt, zal echter in staat zijn om zijn kerkenraad tot verdieping te brengen.

Veel vacatures

Laten we ook letten op de veranderende context waarin de gemeenten zich bevinden en waarin de predikanten hun ambtswerk verrichten. Wie om zich heen kijkt in kerkelijk Nederland, merkt dat de belangstelling voor het ambt van predikant afneemt, zoals in de Rooms-Katholieke Kerk de belangstelling afneemt voor het ambt van priester.

We stevenen af op een tijd met veel vacatures, een tijd waarin gemeenten lange tijd zonder predikant zullen zijn. Hoe komt dat? We kunnen denken aan de devaluatie van het ambt. Het aanzien van het predikantschap is gedaald. Maatschappelijk gezien is de kerk – en daarmee de predikant – gemarginaliseerd. De gemeenten zijn ook mondiger geworden. Ze laten zich niet alles aanleunen. Deze ontwikkelingen hebben ongetwijfeld invloed op het animo om in de kerk aan het werk te gaan.

De verandering rondom het aanzien van het ambt en de plaats van de kerk in de samenleving roept vragen op. Doet het werk van de predikant er nog toe? Hoe verhoud ik me tot de maatschappij en maatschappelijke vraagstukken? Vragen en dilemma’s waarop bezinning nodig is door de predikanten zelf, en waar ruimte voor is in het supervisietraject.

Religieuze beleving

Een andere verandering in de context van de predikant is dat er in onze tijd veel vraag is naar religieuze beleving, naar de ervaringskant van het geloven. Dit wordt in de charismatische beweging, de pinksterkerken en de evangelische richtingen meer gevonden dan in de traditionele orthodoxe of reformatorische gemeenten. Dat verklaart tot op zekere hoogte waarom sommigen de gevestigde kerken verlaten en overgaan naar evangelisch gerichte kerken en gemeenschappen.

De prediking in de orthodoxe kerken, waaronder we ook de Gereformeerde Bond rekenen, weet zich ingebed in de klassieke theologie, de belijdenisgeschriften (in het bijzonder de drie Formulieren van enigheid), en is gebaseerd op een grondige exegese die recht doet aan de Bijbel. In de evangelisch gerichte geloofsgemeenschappen is dit minder aan de orde. Men wil terug achter de Reformatie, direct naar de Schrift, niet geleid door boekenwijsheid, maar direct geleid door de Heilige Geest.

De ervaring van de aanwezigheid van de Heilige Geest bij de evangelischen lijkt haaks te staan op de meer verstandelijke benadering in de traditionele kerken. Dat roept vragen op: Hoe kan ik in mijn prediking praktischer en concreter zijn? Hoe kan ik ervaringsgerichter zijn, zonder af te doen aan de rijke traditie van Schrift en belijdenis waarin we mogen staan? Hoe putten we uit onze belijdenissen de ervaring van troost? Dat zijn vragen die ten grondslag liggen aan gevoelens van onzekerheid, van ongewisheid en van tasten in het donker bij de predikant. Supervisie kan hierbij helpen richting te vinden en te groeien in het ambt.

Invloed

De veranderende context waar de kerken mee te maken hebben, raakt ook gemeenteleden. Op academies en universiteiten is het gemeengoed geworden dat in de mensgerichte beroepen trajecten van supervisie worden gevolgd. De ervaringsgerichtheid, het kennis ontlenen aan ervaringen en daardoor groeien, is iets wat ook in de verwachting ligt van menig hedendaagse kerkganger. Supervisie, intervisie en coaching zijn aan elkaar verwant. Ze krijgen meer en meer invloed in de maatschappelijke context van onze samenleving. En ook in een kerk die midden in de maatschappij wil functioneren.

Volgende week het slot van dit tweeluik, over hoe een supervisietraject eruitziet en de betekenis ervan voor predikant en gemeente.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen