Applaus voor bezoekers

Sinds 2018 werkte ds. Peter de Groot met de Anglicaanse kerk van Zuid-Soedan, eerst vanuit Oeganda, later in Zuid-Soedan zelf. Hij was als theologiedocent verbonden aan Kajo-Keji Christian College, waar hij predikanten opleidde. Onlangs keerden hij en zijn vrouw Jeannette na zes jaar terug naar Nederland. De grote hamvraag is nu: wie volgt hem op? (meer info via gzb.nl/allevacatures). Ds. De Groot: ‘Het mooie vind ik dat je veel kunt bereiken in een relatief korte tijd.’

Onderwijsniveau

Het onderwijsniveau in Zuid-Soedan in het algemeen, is heel laag, door de jarenlange oorlog. Dat geldt ook voor predikanten, vertelt ds. De Groot.

‘Ik denk dat ongeveer een kwart van de studenten al predikant is als ze theologie kunnen gaan studeren, onder meer met een studiebeurs van de GZB. Daarvoor hebben ze mogelijk enkele kortdurende cursussen gedaan. Verder zijn ze misschien tot de eerste of tweede klas middelbare school gekomen. Door een gebrek aan predikanten zijn ze toch bevestigd in het ambt. Ik gaf daar vooral bijbelse vakken, dogmatiek, homiletiek en kerkgeschiedenis. Later heb ik ook de rol van decaan op me genomen. Dat was wel een dilemma. Want je wilt als zendingswerker eigenlijk niet meer op die sleutelposities komen, alsof je de boel even overneemt. Maar door een aantal wisselingen achter elkaar was het wel een beetje een chaos geworden en dan wordt er een beroep op je gedaan. Gelukkig kon ik het na twee jaar goed overdragen aan een collega met wie ik al een jaar lang hierin had samengewerkt. Dan bouw je dus echt iets op.’

Kun je terwijl je er bent al iets zien van vrucht op het werk?

‘Ik zie een student voor me, Mono Alex, die binnenkwam zonder een middelbareschooldiploma, nog geen 20 jaar toen. Hij had een goed verstand en vooral een drive om te leren. Zijn medecursisten die op certificaat-niveau studeerden, bleken na Covid niet terug te komen. We hebben toen besloten om hem op diploma-niveau mee te laten doen. Als je dan ziet hoe iemand groeit, is dat heel motiverend. Langzaamaan zagen we dat hij niet meer de standaard en gewenste antwoorden gaf, maar leerde om na te denken. Nu is hij klaar met ‘Diploma’ en wil hij graag verder met een bachelor theologie.’

Zuid-Soedan werd in 2011 onafhankelijk van Soedan. Kan het land dit aan, gezien de burgeroorlog die er al snel kwam?

‘O, dat vind ik moeilijk om te zeggen, misschien had het anders kunnen gaan.’ Politiek is de situatie buitengewoon gecompliceerd, legt de zendingspredikant uit. ‘Op dit moment komt er langzaamaan in steeds meer delen van het land enige stabiliteit. Maar dat is ook een beetje omdat veel partijen belang hebben bij de status quo. En dat is niet hetzelfde als duurzame vrede. Een nieuwe testcase zullen de verkiezingen zijn, die na enkele malen te zijn uitgesteld nu gepland zijn voor december dit jaar.’

Wat heeft u van geweld gezien in deze jaren?

‘Wij hebben vooral de gevolgen van het geweld gezien. Heel concreet zie je dat in Kajo-Keji aan de verwoeste gebouwen die nog niet gerenoveerd konden worden: bijvoorbeeld verlaten schoolgebouwen zonder dak en zonder ramen en deuren. Maar je merkt het ook aan de mensen, collega’s, die hun gezin nog niet durven mee te brengen vanuit de vluchtelingenkampen.’

Wraakactie

‘Wij woonden in Zuid-Soedan sinds januari 2022, omdat het toen veilig genoeg geacht werd. Het kantoor van de kerk en de theologische school waren al eerder terugverhuisd. We hadden het er onlangs nog over met collega’s. De aanleiding was de herdenking van een vreselijk incident dat in februari 2023 plaatsvond op maar een paar kilometer van de school en de plek waar wijzelf ook wonen. In een wraakactie vermoordden veehoeders toen 28 mensen. Ze waren even heel eerlijk: “Peter, als het weer misgaat, spring ik op mijn motorfiets en ben zo weer in Oeganda.” Wijzelf zijn toen ook uit voorzorg tien dagen naar Oeganda gegaan. Dat zet je op zo’n moment wel even aan het denken.’

Positie van de kerk

De kerk heeft een belangrijke maatschappelijke rol in Zuid-Soedan, merkte ds. De Groot. Zo bracht paus Franciscus enkele jaren terug de belangrijkste rivalen in het conflict bij elkaar in Rome. Op lokaal niveau ziet hij het ook. Bisschop James Lule, die afgelopen najaar in Nederland was, organiseerde onlangs een grote vredesconferentie voor heel de regio. ‘Alle partijen, inclusief het leger, zijn daar dan en nemen zo’n initiatief heel serieus. Veel mensen wantrouwen de overheid. Maar de kerk geniet vertrouwen.’

Eerst werkte u vanuit Oeganda, daarna in Zuid-Soedan. Hoe verliep dat?

‘Toen wij in 2018 werden uitgezonden, was er nog geen vredesakkoord. De inwoners van Kajo-Keji, de kerk en de theologische school verbleven allemaal in Oeganda. Wij zijn toen gaan wonen en werken in het uiterste noorden van Oeganda, heel dicht bij de grens. Daar had de theologische school tijdelijk iets kunnen huren. Het bleek een zegen voor deze regio in Oeganda, die toch wel is achtergebleven of achtergesteld. In die jaren kwamen bijvoorbeeld veel Oegandese studenten naar de colleges die niet de middelen hebben om bijvoorbeeld in de hoofdstad te studeren.

Tijdens de tweede coronagolf in Oeganda, dat was in de zomer van 2021, was er opnieuw een lockdown. In die periode is besloten dat de theologische school en de kerk terug zouden verhuizen naar Kajo-Keji. Dat kon ook wat betreft de veiligheid. Het is altijd de bedoeling geweest dat wij mee zouden verhuizen. De eerste tijd hebben wij heen en weer gereisd tussen Moyo in Oeganda en Kajo-Keji in Zuid-Soedan. We bleven dan twee nachten slapen. Het lesrooster was zo aangepast dat ik alle lessen dan in die drie dagen kon geven. In januari 2022 zijn wij toen ook verhuisd. Eerlijk gezegd waren er momenten gedurende onze tijd in Oeganda dat we tegen elkaar zeiden: “Zouden we ooit nog in Kajo-Keji terechtkomen?” Dat dit toch kon, zagen onze broeders en zusters daar als een bijzonder hoopvol teken. En wij hebben dat door hen ook zo leren zien.’

Alleen al het feit dat je er bent, is heel belangrijk voor de mensen daar, merkten de predikant en zijn vrouw. ‘Dat verraste ons telkens weer. Elke keer als wij naar het vluchtelingenkamp reden, omdat ik uitgenodigd was het Woord te verkondigen, hadden we diezelfde ervaring. Je schuift aan, in de anglicaanse setting op het podium van aangestampte modder, in een kerk van stokken en zeildoek. En er gaat een applaus op als er wordt aangekondigd dat er vandaag bezoekers zijn. “Dat jullie de moeite hebben genomen om bij ons te zijn in onze ellende, dat betekent alles voor ons.”’

De kerk leeft van de hoop. Hoe functioneert die in de context van Zuid-Soedan?

‘Het is een bekende uitspraak die ik de afgelopen tijd meerdere keren hoorde. “Ik ben niet optimistisch, maar wel hoopvol.” Dat geldt heel erg voor Zuid-Soedan. Onder extreem ontmoedigende omstandigheden is het juist de kerk die hoop weet te putten uit het Evangelie. Dat heeft ons in Nederland veel te zeggen, denk ik. Op heel ander vlak kan het pessimisme zomaar vat op je krijgen. Maar de kerk leeft met Pasen in de rug. Er is altijd hoop.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen