Lectio divina

Lectio divina zou je kunnen vertalen met ‘goddelijk lezen’. Lectio (lezing) is het aandachtig en meditatief lezen van de bijbeltekst. Divina wijst op de overtuiging dat we God ontmoeten in de Bijbel. Lectio divina is biddend lezen in het vertrouwen dat God ons wil leiden door Zijn Woord. Dit sluit naadloos aan bij het jaarthema ‘Hoor, Hij spreekt’.

Verwachting

Lectio divina is een van de oudste christelijke tradities. De kerkvaders Origenes en Gregorius schreven al over deze wijze van bijbellezen. Augustinus schrijft: ‘Wanneer u leest, is het God Die tot u spreekt, wanneer u bidt, bent u het die tot God spreekt.’ Later heeft de kartuizer monnik Guigo II (twaalfde eeuw) dit concreter uitgewerkt aan de hand van het beeld van een ladder met vier treden. Hij schrijft in een brief: ‘Lezing, meditatie, gebed en aanschouwing. Deze maken een ladder voor de monniken waarop zij worden opgetild van de aarde naar de hemel.’ Deze vorm heeft zichzelf bewezen door de eeuwen heen. Lectio divina veronderstelt diepe eerbied voor Gods Woord. De Bijbel is meer dan een studieboek waarin we veel kunnen leren over God en de geschapen werkelijkheid. We geloven dat de Heilige Geest even actief werkzaam is in ons lezen van de bijbeltekst als in het ontstaan ervan. In de lectio divina zoeken we daarom niet alleen dieper binnen te dringen in de betekenis van de woorden van God, maar verlangen we dat die woorden dieper binnendringen in ons. Daarom past bij lectio divina eerbied voor de tekst, verstilling en verwachting. ‘Spreek, Heere, want Uw dienaar/dienares luistert.’

De ladder

De kracht van lectio divina zit mede in de eenvoud. Het zijn vier stappen die we onderscheiden, maar die niet van elkaar te scheiden zijn. Ze zijn verbonden met elkaar als een wenteltrap die omhoog leidt. Ik licht ze kort toe.

- Lezing (lectio): aandachtig lezen en herlezen van de tekst, waarbij elk woord aandacht krijgt. Wat betekenen kernwoorden? Wat is de kernboodschap van dit gedeelte? Bij deze stap kun je ook een studiebijbel gebruiken. De zorgvuldige lezing vormt een bijbelse bedding voor vruchtbare meditatie.

- Meditatie (meditatio): je laat de woorden binnenkomen. Waar raken deze woorden aan mijn biografie of mijn omstandigheden? Welk woord of beeld blijft haken of raakt mij? Waarom? Wat wil de Heere laten zien? Wat wil Hij zeggen in mijn vragen, angsten of verdriet, in mijn verantwoordelijkheden of omstandigheden (of misschien die van een ander)? Als vanzelf brengt meditatie tot biddend overwegen.

- Gebed (oratio): je brengt je overwegingen bij God. Hier mogen we wachten. We zien uit naar Hem, naar inzicht, genade, kracht, verlichting, hulp, bescherming. Wij kunnen niets maken, alleen ontvangen.

- Aanschouwing (contemplatio): Vaak is dit een moment van verstilling. Genoeg hebben aan God (Joh.17:3), rusten in Zijn nabijheid (Ps.36:9). Soms is er dieper inzicht in de Persoon en het volbrachte werk van de Heere Jezus (Ef.2:17-23), een brandend hart (Luk.24:32), overgave aan Hem (Ps.91:2). Hij weet wat we nodig hebben, voordat wij tot Hem bidden (Matt.6:8).

Heel bijbelboek

Voor de lectio divina kiezen we steeds een korte perikoop. Het is opbouwend om zo een heel bijbelboek te volgen. Je kunt vooraf de inleiding op een bijbelboek lezen in een Studiebijbel. Zo leer je meer over de schrijver, de aanleiding en het doel van het bijbelboek. Dit helpt enorm om de grotere verbanden te zien en de losse hoofdstukken beter te begrijpen. De evangeliën, een aantal psalmen of een van de brieven van de apostelen lenen zich goed voor lectio divina. Raak je meer thuis in de Bijbel, kies dan ook eens een voor jou onbekend bijbelboek. Zo leer je over een langere periode de grote lijnen van Gods heilsplan zien.

Trage bezigheid

Lectio divina is een trage bezigheid die haaks staat op onze snelle beeldcultuur. Het vraagt geduld en verstilling om biddend de Bijbel te lezen, maar ook volharding. Want juist waar we stil worden, ontdekken we hoeveel onrust en weerstand er woelt in hoofd en hart. Deze zelfkennis is winst. Het leert ons wie we zijn in onszelf. Als het niet snel iets oplevert, zijn we geneigd om af te haken. Laten we dit als zonde belijden. Je zult niet altijd iets ervaren. Het is áltijd onver-diende genade van Zijn kant. We kunnen dat niet maken, maar wees geduldig en volhard.

We volgen lectio divina niet om bijzondere ervaringen op te doen, maar omdat God ons roept Zijn woorden tot ons te nemen (Mark.12:29). We eten ook niet altijd omdat het voedsel bijzonder is, maar omdat we het nodig hebben. Zo lezen we in het geloof dat God door Zijn Woord werkt in ons hart, ongeacht ons gevoel. Maar soms... Soms zijn er ook momenten dat God door de Schrift dieper tot je spreekt dan dat een hoorbare stem zou kunnen doen (Ps.85:9). Je krijgt een Woord op Zijn tijd. Naarmate je dit ervaart, groeit het verlangen naar de stille omgang met God in Zijn Woord. Je raakt vertrouwd met Zijn nabijheid (Ps.27:4, 8; Ef.4:6). Is dat niet wat we nodig hebben in een geseculariseerde cultuur?

De kracht van regelmaat

Wie alleen bidt als hij er behoefte aan heeft, zal niet vaak bidden. Dat geldt ook voor het lezen van Gods Woord. Lezen volgens de lectio divina vraagt al snel twintig tot dertig minuten. Vaak hoor ik van gemeenteleden dat ze een drempel over moeten. Het plannen van vaste momenten – en je eraan houden – helpt ons die drempel over. Discipline is een goede vriend van een discipel. Goede gewoonten vormen ons, ze worden deel van onszelf. Diepgang komt langzaam, maar zeker.

Bijbellezen doe je niet alleen voor jezelf, maar met en voor de gemeente (Hand.2:42). Het Woord van God is het fundament van de gehele gemeente. Wie gezegend wordt vanuit het Woord, kan anderen tot zegen zijn met inzicht of een woord op Zijn tijd. Dat kan ook gezamenlijk. Op de bijbelstudiekring van onze gemeente hebben we in kleine groepjes een aantal psalmen gelezen volgens lectio divina. Het bleek een vruchtbare vorm voor persoonlijke geloofsgesprekken. Zo wordt de gemeente gebouwd door een eeuwenoude praktijk van bijbellezen.

In zijn lezenswaardige boek Verborgen omgang laat dr. A. de Reuver zien hoe ook vertegenwoordigers van de Nadere Reformatie de zegen van de meditatieve omgang met Gods Woord hebben onderstreept. Dat is geen bijzaak. Hij schrijft in Zijn voorwoord: ‘Ik geloof dat een van de ernstigste symptomen van de huidige crisis in kerk en cultuur is gelegen in de toenemende teloorgang van de verborgen omgang met God, en dat een hernieuwde beoefening daarvan geneeskracht in zich bergt.’

Lectio divina is een zeer oude traditie, maar springlevend, omdat het Woord van God levend en krachtig is. We hebben een levende God, Die spreekt. Neem en lees.

Vier treden

4 Aanschouwen

3 Bidden

2 Mediteren

1 Lezen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen