Samen ongelukkig zijn

Nederland stond in 2019 op de vijfde plaats van de gelukkigste landen ter wereld. Ondanks het feit dat Nederlanders de kunst van het klagen tot op hoog niveau verfijnd hebben, moeten we constateren dat we het behoorlijk goed hebben in ons lage land aan de zee. Er is veel keuzevrijheid, de overheid heeft de meeste zaken goed geregeld (met hier en daar een uitzondering) en materieel hebben we weinig te klagen.

Opgepoetst

Toch worden er ook andere geluiden gehoord, over ouderen die eenzaam zijn, maar ook jongeren die hiermee kampen. Over burn-outklachten, ook al onder jongeren. (Zo zit het jongste kamerlid, Rens Raemakers van D66, nu met een burn-out thuis.) Over wachtlijsten in de psychiatrie, omdat mensen met hun verdriet nergens heenkunnen. Over gevoelens van zinloosheid, van niet gezien worden.

Wanneer we op facebook of instagram rondkijken, zien we talloze plaatjes van stralende mensen op zonovergoten locaties, van geweldige ervaringen, van mooie prestaties. Bij het bekijken van al die beelden komt een gevoel bovendrijven van ‘wat heeft die ander het goed voor elkaar’ en ‘ik ben in het leven van die ander niet nodig’. Maar geven die beelden wel het hele plaatje weer? Wie eens kritisch kijkt naar zijn eigen posts op sociale media, herkent misschien de nepglans van opgepoetste gelukkigheid.

‘Streven naar het geluk als levensdoel is een vergissing,’ merkt de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter op. ‘Streven naar zin en betekenis, daarentegen, is waar het leven om draait.’ Hij pleit voor de zorg voor elkaar, voor het voorop stellen van de vraag: hoe kan ik de medemens gelukkig maken? In de zorg voor de ander vinden we voldoening, en ja, dat geeft weer een gelukkig gevoel.

Contact

De kunst van het ongelukkig zijn, dat is de titel van het nieuwste boek van De Wachter. Laten we ‘de ongelukkigheid, de lastigheden, de miserie’ in ons leven toelaten en als normaal beschouwen, betoogt hij met zijn mooie Vlaamse vocabulair. Laat het de poort zijn naar contact met de ander. Wanneer we elkaar toelaten in ons verdriet, kunnen we het samen dragen en ontstaat er wezenlijk contact.

Wat hij zegt, ondervind ik aan den lijve. Er is ernstige ziekte in de familie. Ik zou niets liever willen dan dat dit mijn familieleden bespaard was gebleven. Maar in al het verdriet en de spanning rond ziekte ontdekken we als familie iets kostbaars: door alle bezoekjes, kaarten, telefoontjes, mooie gesprekken, een blik in de ogen, een knuffel, tranen, merken we hoeveel we van elkaar houden.

Existentiële leegte

De Wachters woorden raken een snaar, mensen herkennen zich in zijn observaties. Samen met de remonstrantse predikant Joost Röselaers en de socioloog prof. Christien Brinkgreve zat hij aan tafel bij Jacobine Geel om te praten over zingeving, over de vraag waar je heen moet met je verdriet.

De gesprekspartners stellen met elkaar vast dat er in de westerse wereld sprake is van een existentiële leegte, die men op allerlei manieren probeert te vullen. De Wachter merkt op dat men vaak tot oosterse religies de toevlucht neemt. En dan zegt Röselaers een aantal prachtige dingen. Hij vertelt dat hij veel contact heeft met twintigers en dertigers die enorm gericht zijn op maakbaarheid – alles moet steeds mooier, beter, groter. Hij houdt hen voor dat ze zichzelf niet hoeven te maken, omdat ze al gemaakt zijn – een notie die we tegenkomen in de Psalmen. God ziet je zoals je bent. ‘Worden ze daar dan rustiger van?’ vraagt Brinkgreve. ‘Nou, het feit dat iemand dat uitspreekt, vinden ze al heel prettig,’ antwoordt Röselaers.

Echte troost

Ik ben blij met het boek van De Wachter, met de taal die hij geeft aan onze egocentrische neiging om te streven naar geluk. Ik ben blij met de lans die hij breekt voor ‘mekaarlijkheid’, voor het zoeken naar zin in plaats van naar geluk. Maar van de aanvulling daarop van Joost Röselaers voor het laten spreken van de bijbelse verhalen word ik ook heel blij. Laat het dan niet blijven bij verhalen of mooie christelijke rituelen. Als christenen weten we waar echte troost te vinden is: bij de Maker van ons leven en in de woorden die Hij ons gegeven heeft. Als we dat met elkaar delen – de hoop op het eeuwige leven, de liefde en vergeving die Hij ons schenkt in Christus – dan hebben we elkaar veel te bieden. Ik ondervind het aan den lijve.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen