Een heilzame ingreep

In RDMagazine trof ik een uitvoerig interview aan met de heer J. van Heijst. Zoals in de levensbeschrijving wordt vermeld, was Van Heijst werkzaam in directiefuncties binnen het bibliotheekwezen. Zijn laatste functie in Nederland op dat gebied was directeur van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag (1989). Daarna was hij directeur van de Dag Hammarskjöld Library van de Verenigde Naties. Van begint 1996 tot eind 2007 was Van Heijst synodelid van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland. Vanaf 2001 tot 2006 was hij lid van de moderamina van deze kerken.

RDMagazine

Het interview geeft een inkijk in zijn leven en biedt een kijkje achter de schermen van het synodebestuur. Van Heijst gunt ons ook een blik in zijn hart. Over zijn jeugd vertelt Van Heijst, inmiddels 83 jaar, het volgende:

Mijn grootouders hebben in die vorming een belangrijke rol gespeeld. Omdat tussen ons huis en mijn school in Vlaardingen in de Tweede Wereldoorlog een ‘Sperrgebiet’ lag vanwege de Duitse marinetroepen die daar gelegerd waren, heb ik in de oorlogstijd, maar ook daarna, heel vaak bij mijn oma en opa gelogeerd. Daar is wat afgezongen, met de mond maar vooral met het hart. Als opa uit de slagerij thuiskwam, was er na de avondboterham en de lezing uit de Bijbel en een dagboek, steevast een uur zingen. Opa Jakob, naar wie ik vernoemd ben, gaf dan altijd het derde vers van Psalm 146 op: ‘Zalig hij die in dit leven, Jakobs God ter hulpe heeft.’ Opa heeft op mij overgebracht dat het gaat om: ‘Het is volbracht, volbracht, ja amen, het is voor ons volbracht bij God’, zoals het staat in Gezang 52 uit de Hervormde Gezangenbundel. Die zanguren bij mijn grootouders zijn voor mij van eeuwige waarde geworden. Opa is mijn geloofsbaken gebleven en de liederen zijn mijn geestelijk eigendom geworden. (…)

De heer Van Heijst maakte, zoals gezegd, carrière in het bibliotheekwezen. In de tijd dat hij directeur was van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, werd hij gevraagd voor de bibliotheek van de VN in New York.

Mijn voorganger bij de bibliotheek van de Verenigde Naties was een Rus die bleek te werken voor de KGB.Hij moest binnen een dag z’n spullen pakken.

Vervolgens zeiden de Verenigde Staten: nu willen wij iemand van ons op die post hebben. Volgens het verhaal zijn ze toen bij de VN voor de wereldkaart gaan staan en hebben ze gezegd: we kiezen een land tussen de VS en Rusland in. Toen kwam het verzoek aan Nederland om een bibliothecaris te leveren. Als directeur van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, werd mij om advies gevraagd. En uiteindelijk was er de vraag of ik het zelf niet zou willen doen. Nou ja, zo ging het balletje rollen en verhuisden m’n vrouw en ik naar een heerlijk huis net buiten New York. Het was geweldig daar te werken, alleen al vanwege het feit dat ik mensen van 54 verschillende nationaliteiten in m’n team had. (…)

In het kerkelijke leven heeft Van Heijst zijn sporen verdiend. Juist in de turbulente jaren voorafgaande aan de fusie (van de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk) was hij lid van het moderamen. Tot zijn verdriet leidde de fusie ook tot een scheuring.

In 1998 diende hij in de hervormde synode samen met ds. De Visser de historische motie De Visser/Van Heijst in waarin maximale ruimte werd bepleit voor de bezwaarden die grote moeite hadden met het zogenoemde Samen-op-Wegproces en de vorming van een fusiekerk van hervormden, gereformeerden en lutheranen. Van Heijst: ‘We vreesden dat een fusiekerk tot een scheuring in de hervormde gelederen zou leiden. Daarom wilde ik liever voorlopig een federatie- of uniekerk.’

Een Godswonder

Bijzonder is wat Van Heijst vertelt over zijn ziekte.

‘In 2013 werden mijn vrouw en ik bij de specialist geroepen, die de boodschap had dat ik een zeldzame vorm van beenmergkanker had waarvoor geen enkel medicijn bestond. We moesten met een overlijden na ongeveer een half jaar rekening houden.’ (…)

De arts vertelde me dat er een zogenoemde trial gestart was. Een proef waar 200 Amerikanen en 200 Nederlanders met dezelfde ziekte aan mee mochten doen. Ook ik mocht meedoen. Maar als er met een half jaar geen afname van het aantal kankercellen in het bloed geconstateerd kon worden, dan zou mijn deelname aan de trial moeten stoppen. Na de vijfde maand was van een verbetering nog geen sprake. De daaropvolgende maand werd de zwaarste van mijn leven tot nu toe. Ik heb toen, samen met mijn vrouw, het nodige geregeld. Met de predikanten van de Oude Kerk en van de Broedergemeente hebben we de begrafenisdienst besproken. Ik was van plan om, na het bericht dat ik in de volgende maand van de artsen zou krijgen, mijn levensloop te schrijven. Dat is een oude gewoonte in de hernhutter Broedergemeenten. Die levensloop wordt dan door de predikant voorgelezen in de uitvaartdienst. (…)

In de loop van 2019 kreeg ik, telkens na beenmergpuncties, eerst de voorzichtige boodschap dat de kwaliteit van het bloed aanzienlijk was verbeterd en later twee keer dat er geen enkele kankercel meer in het afgenomen beenmerg te vinden was. De specialist zei me dat dit, bij deze ziekte, het eerste geval was waarbij hij dat meemaakte. En toen zei hij de bijzondere woorden: ‘Dit is geen gewoon wonder, dit is een Godswonder.’ Zo heb ik het zelf ook ervaren: een wonder van Godswege. (…)

Ik werd juist in die ernstige periode heel erg teruggeworpen op de geestelijke vorming die ik in de eerste 25 jaar van mijn leven heb gehad. Daar werd het fundament gelegd om te kunnen leven en sterven.

Het goede leven

Een bijzonder verhaal waar iets van de Pinkstergeest doorheen waait. Daarom tot slot een fragment van een bijbelstudie over de Tien Geboden van de hand van prof. dr. Eep Talstra, in het meinummer van Het goede leven. Zoals Pasen zijn wortel heeft in de uittocht, zo is Pinksteren verbonden met de wetgeving bij de Sinaï. Het bijzondere van de Tien Geboden is het allereerste woord: Ik.

JHWH is afgedaald op de berg en Mozes moet duidelijk maken dat niemand de berg mag beklimmen, ook de priesters niet. Diezelfde afstand tussen God en het volk is er later in hoofdstuk 20:18 nog steeds. De donderslagen en bliksemschichten jagen Israël angst aan. Tussen deze dramatische situaties in spreekt God de ‘tien woorden’ uit, waarbij ook Mozes kennelijk tussen het volk staat, beneden aan de berg. (…)

De tien woorden worden op de Sinaï niet uitgesproken als een algemeen godsdienstig reglement. Nee, God begint bij zichzelf en zijn onvoorspelbare manier van aanwezig zijn in het leven van Israël. Als stem, als vuur, als bevrijder, maar niet zichtbaar, nergens mee te vergelijken, niet op te roepen door welk ritueel dan ook. Afbeeldingen zullen altijd alleen verwijzen naar iets dat geschapen is, niet naar de schepper zelf. (…) God begint hier niet bij onze morele agenda of het nut van religie, maar bij zichzelf: ‘Ik heb jullie bevrijd uit het slavenhuis’. Israël is Gods eigen waagstuk: ongemotiveerd, zonder hoger doel, mensen weghalen uit de vanzelfsprekendheid van de machtsverhoudingen in de wereld. Ooit begonnen bij Abraham, gaat God nu verder met de kinderen.

Het onverwachte, verrassende, verwarrende en heilzame ingrijpen van God is er ook in Jeruzalem op de dag van Pinksteren. Pinksteren is niet het feest dat Hij de touwtjes uit handen geeft en zegt: nu moeten jullie aan de slag. Het is precies andersom. Het is niet het feest van het ‘wij’, maar van dit ‘Ik’. Juist op Pinksteren trekt God het initiatief naar Zich toe. Hij zal het doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen