Het geloof van Biden

Van ouds is de Verenigde Staten een protestants land. Protestanten drukten hun stempel op de hele samenleving, al was dat niet altijd in positieve zin, zoals in de strijd om de burgerrechten van de zwarte bevolking. Positief of negatief: de dominante rol van christenen is tanend. Volgens Wikipedia is 33 procent van de Amerikanen protestants en 22 procent rooms-katholiek. De secularisatie gaat Amerika bepaald niet voorbij en neemt alleen maar toe. Dat blijkt ook uit het feit dat steeds minder Amerikanen belang hechten aan het geloof van hun president. Onderstaande artikelen zoomen in op de geloofsovertuiging van Biden. Allereerst een gedeelte van een artikel uit het Katholiek Nieuwsblad van 17-01-25.

In de nadagen van zijn ambtstermijn in het Witte Huis kondigde president Joe Biden aan dat hij de Presidential Medal of Freedom, de hoogste burgerlijke onderscheiding van de VS, zou toekennen aan paus Franciscus. Die stap toonde nog maar eens hoe het katholicisme een integraal, zij het complex deel uitmaakt van Bidens verhaal, zowel in zijn openlijke belijden van het geloof als op gebieden waar zijn openbare beleid soms afweek van de leer van de kerk.

‘Het katholicisme van Joe Biden is een groot deel van zijn verhaal’, zo vertelt John White, hoogleraar politicologie aan de Katholieke Universiteit van Amerika in Washington.

In tegenstelling tot zijn enige katholieke voorganger, John F. Kennedy, is Bidens katholicisme, aldus White, ‘ingebed in zijn persoonlijkheid toen hij opgroeide, in de tragedies die zijn leven hebben getekend. Het is een groot deel van zijn persoonlijkheid, in tegenstelling tot Kennedy, die het nogal voor zichzelf hield.’

Robert Schmuhl, emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Notre Dame in Indiana, constateert dat het voor rooms-katholieken in Amerika weinig uitmaakt of de president van hun geloof is of niet.

‘Toen John Kennedy in 1960 werd gekozen, stonden katholieken achter hem’, zegt Schmuhl. ‘Er was trots onder de katholieke gelovigen dat een van hen het Witte Huis had bereikt. Maar sinds de jaren 1960 zijn miljoenen katholieken Republikein geworden. Er is veel minder eenheid.’ Biden maakte in zijn openbare leven geen geheim van zijn geloof. De president ging regelmatig naar de mis, zowel op zondag als op heilige feestdagen. Ook draagt hij vaak de rozenkranskralen van zijn overleden zoon om zijn pols, en heeft verteld over hoe het geloof een steun was in rouwperiodes. Biden verloor zijn eerste vrouw en 13 maanden oude dochter bij een auto-ongeluk in 1972. In 2015 stierf zijn zoon Beau Biden aan een hersentumor.

Abortusbeleid

Maar ook op zijn politieke opvattingen had zijn geloof invloed, zei hij. Toch bracht zijn beleid hem vaak in een gespannen verhouding met de Amerikaanse bisschoppen, vooral als het ging over abortus. Dat was een belangrijk politiek onderwerp tijdens zijn ambtstermijn. Het Amerikaanse Hooggerechtshof nam op 24 juni 2022 een historische beslissing door de abortuswetgeving terug te geven aan de beleidsmakers van de verschillende deelstaten. Biden bekritiseerde die uitspraak scherp en beloofde in een verklaring dezelfde dag dat zijn regering ‘al haar wettelijke bevoegdheden zal gebruiken’ om de optie van abortus op landelijk niveau te waarborgen.

Spanningen vanaf dag één

Spanningen tussen Biden en katholieke leiders waren er duidelijk vanaf zijn eerste dag in het Oval Office. Op de dag van Bidens inauguratie op 20 januari 2021 bracht de Amerikaanse bisschoppenconferentie een verklaring uit. Enerzijds werd de katholieke president daarin geprezen vanwege ‘zijn jarenlange inzet voor de prioriteit van het Evangelie voor de armen.’ Anderzijds zagen de bisschoppen zich genoodzaakt ‘erop te wijzen dat onze nieuwe president heeft toegezegd om bepaald beleid te voeren dat het morele kwaad bevordert en het leven en de waardigheid van de mens bedreigt, het ernstigst op het gebied van abortus, anticonceptie, het huwelijk en gender.’ (...)

‘Biden had te maken met een zeer verdeelde katholieke Kerk, niet alleen onder het electoraat, maar ook met een zeer verdeelde hiërarchie, bisschoppen, vooral als het gaat over hoe om te gaan met een president die een Democraat is, wiens partij zich steeds meer is gaan richten op abortus en op gender’, zo zegt Massimo Faggioli, hoogleraar geschiedenis van de theologie aan de Villanova Universiteit en auteur van het boek Joe Biden and Catholicism in the United States. (...)

Gemengde reacties

Biden oogstte lof van sommige bisschoppen voor het vluchtelingen- en klimaatbeleid, maar kreeg gemengde reacties op zijn immigratiebeleid. De bisschoppen prezen bijvoorbeeld een maatregel van de Bidenregering die de hervestiging van vluchtelingen uit-breidt, maar uitten hun teleurstelling over een uitvoeringsbesluit om illegale migratie te beteugelen. In de nadagen van zijn presidentschap kreeg Biden ook te maken met een lobby van tegenstanders van de doodstraf om zijn campagnebelofte na te komen om een einde te maken aan de doodstraf. Hoewel hij dat niet deed, zette hij op 23 december nog wel 37 van de 40 bestaande federale doodvonnissen om naar levenslang. Hij weigerde de straffen om te zetten van degenen die waren veroordeeld voor terrorisme of massale schietpartijen.

Een machtig stemblok

De perceptie van Amerikaanse katholieken van Biden en zijn geloof hangt af van ‘welke katholieken je het vraagt’, zegt socioloog Tricia Bruce. (...) ‘Katholieken zelf zijn zo verdeeld, zowel in de manier waarop ze hun katholieke identiteit zien en in praktijk brengen, als in de manier waarop ze hun politieke identiteit in praktijk brengen’, zegt ze. ‘En katholieken zijn politiek behoorlijk verdeeld. In feite verschillen ze niet veel van de bevolking van de VS in het algemeen, wat van hen een behoorlijk machtig stemblok maakt.’ (...)

In een artikel in het Nederlands Dagblad van 26-06-24 komt buitenlandcommentator Aad Kamsteeg tot een zelfde conclusie. Amerika seculariseert, geloof speelt een ondergeschikte rol, zowel bij rooms-katholieken als bij protestanten.

In 1928 was dat wel even anders. De rooms-katholieke Democratische kandidaat Albert Smith verloor toen de verkiezingen omdat velen bang waren dat de paus dan de baas zou worden. In 1960 verdedigde John F. Kennedy zich hiertegen: ‘Ik ben de Democratische president die toevallig katholiek is.’ Hij werd inderdaad gekozen, zij het op het nippertje tegen de protestantse Nixon. Maar in 2020 gaf twee derde van alle katholieke kerkgangers de voorkeur aan Trump boven Biden. Maar wat en hoe gelooft Biden en op welke manier beïnvloedt dit zijn politiek? Hij is na Jimmy Carter (1977-1981) waarschijnlijk de over zijn persoonlijk geloof meest uitgesproken naoorlogse president. Daarom blijft het niet bij raden. Vast staat bijvoorbeeld dat zijn godsdienstige overtuigingen meer therapeutisch dan dogmatisch zijn, meer georiënteerd op herstellen van wat kapot is dan op leerstellingen. Biden voelt zich aangesproken door de uitspraak van de bijbelschrijver Jakobus: ‘Geloof zonder werken is dood.’ Of, zoals Jezus zegt, dat ‘wat je voor de minste van mijn broeders hebt gedaan, je voor mij deed.’ Wat dat laatste betreft noemt Biden een Amerika onder Trump een ‘natie in de woestijn.’ Hij doelt daarbij op Trumps machtsmisbruik en diens ultra-liberale onderschatting van de taak van de overheid ten opzichte van de zwakken.

Intussen is Biden juist op dit punt voor velen wat ongeloofwaardig geworden. Komt hij namelijk nog wel op voor de allerzwaksten, de in Amerika ongeboren mensenlevens? In 1982 steunde hij nog een voorstel om de deelstaten ruimte te geven de door Roe versus Wade-uitpraak van het Hooggerechtshof in 1973 mogelijk gemaakte vrije abortus ongedaan te maken. Nu echter wil Biden van Roe versus Wade een wet maken. Van pro choice maakt hij zelfs een speerpunt in zijn verkiezingscampagne. (...)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen