Wij geloven, Rooms-katholiek en protestant: één geloof. De geloofsbelijdenis van Nicea/Constantinopel uitgelegd door Bram van de Beek en Herwi Rikhof. KokBoekencentrum uitgevers, Utrecht; 220 blz.; € 19,99.

De beide emeriti Van de Beek en Rikhof hebben een missie. Het geloof verwoorden op zo’n manier dat de eenheid van de katholieke kerk en de gereformeerde wereld een zoekopdracht wordt. De gereformeerde theoloog A. van de Beek is een oorspronkelijk denker. Na jaren van denken en overdenken is duidelijk wat zijn positie is in het geheel van het hervormde theologische denken. Zijn theologie is weer te geven met twee brandpunten: het kruis en de eucharistie. De katholieke theoloog Rikhof is een thomist, gezien de citaten die hij schenkt. Zo is er een verbinding tussen een stroming in de catholica en een positie in de reformatorische wereld.

En zij leggen één ding met kracht aan ons hart: waarom zijn wij nog gescheiden? Een indringende vraag. Maar ook een vraag met valkuilen. Wat zich scheidt, komt niet gemakkelijk weer bij elkaar. Juist op het erf der Hervorming is dat gebleken. Wanneer wij terugkijken in de tijd en letten op de dominees die in de jaren zestig gepleit hebben voor een samengaan van hervormd en gereformeerd, dan is deze aanzet serieus te nemen.

Waarom zijn wij nog gescheiden? Het bijzondere is dat zij in de uitleg van het Niceaconstantinolitanum daar zelf getuigenis van af leggen. Hun grondhouding is echter dat alle verschillen die ontstaan zijn in de christelijke tradities niet zo diep gaan als de verbondenheid in het ene geloof van de ene kerk in de ene God. Het is duidelijk dat zij beide gordiaanse knopen doorhakken. Ik citeer: ‘Zolang Luther en Calvijn niet worden heilig verklaard als symbool van de erkenning van de schuld van het leiderschap van de kerk dat de ene kerk zo heeft ontheiligd dat men niet meer in haar geloven kon, … is het schisma niet geheeld.’ (p.132) Daarbij zeggen zij: ‘Het is ook niet geheeld zolang de protestanten de bisschop van Rome niet erkennen als de bisschop die leiding geeft aan alle bisschoppen van de wereldkerk.’ (p.133) Er staat hier wel degelijk iets fundamenteels op het spel: hoe kan men de eenheid van de kerk belijden in de verscheidenheid? Het Symbool, de belijdenis van Nicea, kan niet zonder de gezamenlijke eucharistie en het ene ambt dat daarvoor verantwoordelijkheid draagt.

Deze vertolking van Nicea gaat voorbij aan de anathema’s van de catholica en het antwoord daarop in de Heidelbergse Catechismus, vraag en antwoord 80. Dit voorbijgaan past in het zoeken naar eenheid, maar maakt duidelijk dat zij verder zijn dan vele anderen in beide tradities.

Dit laat onverlet dat bij alle verschillen hier een klop op het hart gedaan wordt. Waarom zoeken wij de eenheid van de kerk van Christus niet? In het boek is veel wijsheid te vergaren. Het zijn niet voor niets emeriti die hun wijsheid brengen. Veel behartigenswaardigs is hier te lezen. Ik denk met name aan de nadruk op dat het Woord vlees geworden is ( Joh.1:14) in samenspraak met het mens worden. Het gaat niet om de relatie, maar om verlorenheid van ons mensen waaruit wij moeten worden gered.

Wat mij ook opvalt, is dat er veel toegegeven wordt aan het roomse gedachtengoed. Wanneer er gesproken wordt over de heilige maagd en de dogma’s van Maria worden aanvaard, dan frons ik als calvinist de wenkbrauwen. Kortom, lees aandachtig en kritisch. De schrijvers houden hun lezers de eenheid van de kerk voor. Aan ons de vraag of dit een begaanbaar pad is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen