Mee-zingen met Israël

Het bijbelboek van de Psalmen neemt in de canon een heel eigen plaats in. Het is een bundel liederen waarin we de gelovigen in het hart kijken. Je vindt er alle mogelijke gestalten van het geloof terug: vertrouwen, verwarring, aanbidding, schuldbesef, hoop, geschoktheid, verlangen naar God, vreugde in God, roepen om Zijn recht en nog veel meer.

Het zou niet moeilijk zijn om voor allerlei situaties waarin gelovigen terecht kunnen komen, een passende psalmtekst te vinden. Dat is trouwens ook vaak gedaan. Wij zingen het uit. Elke zondag, als samengeroepen gemeente. En waarom ook niet thuis?

Voorloper

De psalmen geven ons woorden, taal om te bidden. Daar zijn ze voor bedoeld: om mee te zingen. Soms staat ons hart er niet naar. Je zwijgt. Mokkend, verdrietig, uitgeblust. Maar het wordt weer zondag, de eerste dag van de week, de dag van Pasen. Je gáát naar de kerk. Desnoods sleur je jezelf ernaartoe. En je zingt mee. Je zingt veel meer dan je ooit zou kunnen of durven zeggen. De woorden van de psalmen worden op je lippen gelegd.

Was dat ook niet bij Christus Zelf? In Zijn diepste lijden zocht Hij naar woorden en Hij vond ze in de psalmen. ‘Mijn God, Mijn God, waarom hebt U Mij verlaten?’ (Ps.22:2) Al zingende heeft Hij gehoorzaamheid geleerd. Hij heeft Zich erdoorheen geloofd, onze grote Voorloper in het geloof. Achter Hém aan!

Gods hart

Wij zingen het dus uit: het geloof in al zijn schakeringen. Maar wij zingen het ook in. Dat heeft te maken met de plaats van het psalmboek in de canon. In de psalmen horen we van Zijn schepping, Zijn recht, Zijn genade, Zijn goedertierenheid, Zijn reddende daden, Zijn majesteit, Zijn toorn, Zijn ontferming. Wij komen in aanraking met een wereld die ons van huis uit vreemd is.

In het zingen van de psalmen gaat de werkelijkheid van God voor ons open. Wij leren zingen van dingen die nooit zouden zijn opgeborreld uit het diepst van ons hart. Ook daarom is psalmen zingen zo’n machtige ervaring: je leert daardoor God de Heere kennen. Psalmen zingen is verzet tegen de secularisatie, dat duistere spook dat diep in ons hart rondwaart. We herkennen bij elkaar dat na de terreuraanslagen van Hamas, twee weken geleden, de Psalmen ons temeer raken.

Een kostbare gewoonte

Sprekend over de actualiteit van de psalmen, wijs ik graag op het feit dat de christelijke gemeente oudtestamentische liederen zingt. Als je dat gewend bent, lijkt dat vanzelfsprekend. Maar het is iets bijzonders, een kostbare gewoonte. De gemeente bezingt Christus met woorden uit het psalmboek van Israël. Daar moeten we ons niet voor schamen. Soms hoor ik een verontschuldigende ondertoon: We zingen hier nog psalmen. Alsof dat een buitenissigheid is van ouderwetse mensen.

Echter: niets is minder waar. De eerste christenen hebben Jezus als Heere en Christus verkondigd aan de hand van de psalmen, Psalm 2, 16, 22, 45, 110 en vele andere. Lees het boek Handelingen erop na. De eerste christenen zongen de psalmen in de eredienst, waarmee zij aansloten bij de synagoge.

In de Middeleeuwen zongen de monniken elke dag de psalmen. Calvijn greep daarop terug, zoals heel de Reformatie teruggreep op de Vroege Kerk. Hij haalde de psalmen weg uit het klooster en gaf ze terug aan de gemeente. De gemeente luistert niet naar een koor, maar participeert in de liturgie. Zij zingt. Zij ademt woorden van God in haar eigen taal. Daarom liet Calvijn de psalmen berijmen in het Frans. Hij gaf opdracht aan componisten om melodieën te ontwerpen, de zogenoemde ‘Geneefse melodieën’, die we nog altijd gebruiken.

Oecumenisch

Door deze geschiedenis lijkt het misschien alsof het zingen van psalmen typisch gereformeerd is. In zekere zin is dat zo, maar eigenlijk is het juist niet zo. De psalmen zijn niet van de gereformeerde gezindte of van de Gereformeerde Bond. Ze zijn van Israël, en van heel de kerk, die bij Israël is ingelijfd. Het is oecumenisch om psalmen te zingen. Wie zich ervoor geneert dat hij psalmen zingt, is de weg kwijt.

Deze verbondenheid aan Israël is bijzonder actueel. Er is namelijk alom in kerk en theologie de tendens waar te nemen om het Oude Testament minder te achten dan het Nieuwe Testament. Velen denken gevoelsmatig dat de kerk begonnen is met Pinksteren. Gereformeerden maken dat niet mee, omdat God één is. De Vader van Jezus Christus is de God van Israël. Nieuwtestamentische gelovigen geloven niet in een andere, nieuwe God. Zij hebben principieel ook geen ander geloof (er is wel een gradueel verschil: na Christus). Zij geloven net als Abraham dat God de doden levend maakt. Zij zingen met David de psalmen.

Blijven zingen

De kerk is niet begonnen bij Pinksteren, maar bij Adam. De Heere sloot een verbond met Abraham. Hij verbindt Zich aan hem, en daarmee aan ons. Hij belooft aan Abraham Zijn zegen met het oog op alle volken. Uit Abraham verwekt Hij de Christus. Door het geloof in Hem delen ook de volken in het beloofde heil, met Israël mee. Zo wordt Abraham vader van vele volken. Allen die Christus kennen, zijn kinderen van Abraham. Door genade. En nu zingen zij psalmen.

De gereformeerde geloofsbeleving is door dit alles gestempeld. Het Oude Testament heeft niet afgedaan. Wij preken eruit. Wij horen elke zondag de Tien Geboden, die ons betrekken bij het verbond van Sinaï. Wij zingen psalmen. Wij krijgen de hogepriesterlijke zegen mee uit Numeri 6. Wij leren de wet van God lief te krijgen. Wij leren de vreze des Heeren. Wij dopen kleine kinderen, omdat we geloven dat ze mogen delen in het verbond dat de Heere aan Abraham heeft opgelegd. We houden verwachting voor Israël vanwege Gods verkiezing. Al deze dingen hangen samen. In een wereld waarin het antisemitisme opbloeit, doen we er goed aan de psalmen te blijven zingen, in het besef dat we met Israël mee-zingen en mee-verwachten. Dankzij Christus.

Verbonden

Kort samengevat: het zingen van de psalmen verbindt ons met Israël. Het verbindt ons met Christus, Die Zelf de psalmen heeft gezongen en vervuld. Het verbindt ons ook met de wereldkerk van alle eeuwen en plaatsen. Zo bewaart het ons bij het geloof, in een wereld vol tegenspraak.

Dr. A.A. van Ruler zei: ‘De gemeente lijkt op een koor.’ Elke zondag repeteert dit koor. Ik kan niet altijd meezingen. Mijn hart komt niet mee. Mijn adem stokt. Verdriet knijpt mijn keel dicht. De dood benauwt mij. Maar het koor van de gemeente zingt onverdroten door. Elke zondag, dag van Christus’ opstanding. Ik haak weer aan, denkend aan Christus, Die Zich door alle lijden heen gezongen heeft. Het gaat vaak stuntelig en haspelend. En toch: dat loflied op Gods grote daden wordt tot een troon voor de Heere (Ps.22:4). Hij is er! De secularisatie verdampt. De Heilige Geest geeft adem. Zo oefent het koor. Elke zondag repetitie, voor de grote uitvoering.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen