Ter nagedachtenis van ds. J. Enkelaar

Geboren 1893 - Overleden 1967

Predikantenvergadering te Utrecht in hotel Pays Bas. 't Was in de tijd van de C.N.A., voor de ouderen geen orakeltaal. Voordat de vergadering begon, zoals dat gaat: begroeting en kennismaking. Ergens in de zaal staan drie predikanten met elkaar te praten. Als jong broekje stel ik mij aan hen voor. En dan zij, ieder op hun beurt: Enkelaar . . . Enkelaar . . . Enkelaar. Ze zien mijn verbaasde gezicht en een van hen zegt: u denkt misschien voor de mal gehouden te worden maar wij schertsen niet, wij zijn alle drie familie van elkaar. En dan hoor ik nader, de eer te hebben, kennis te maken met Ds. A. C. Enkelaar te Hasselt, Ds. G. Enkelaar te Krimpen a.d. Lek en Ds. J. Enkelaar te Leerdam.

Als ik dit nu, ongeveer dertig jaar later schrijf, is geen van hen meer in leven. Met Ds. J. Enkelaar, emeritus-predikant te Utrecht, is de laatste van het genoemde drietal, dinsdag 12 december 1.1. heengegaan. En het is aan hem, dat dit in memoriam is gewijd.

Als zijn opvolger in Leerdam ben ik het meest bekend met zijn Leerdamse periode (dat was trouwens de langste in zijn ambtelijke loopbaan: ruim 17 jaar), maar vóór Leerdam stond hij (wij predikanten staan altijd) achtereenvolgens in Bleskensgraaf, Ouderkerk a.d. IJssel en Rijssen, terwijl hij na Leerdam nog predikant geweest is te Jaarsveld en Vreeswijk en na zijn emeritering, nog weer enkele jaren werkzaam is geweest te Werkhoven als bijstand in het pastoraat, zoals dat tegenwoordig heet.

Ds. Enkelaar was een uitnemende zieleherder met sterk sociaal gevoel. Dat is vooral gebleken in de zorgelijke crisisjaren, die hij in Leerdam heeft meegemaakt en in de vijf bange oorlogsjaren, eveneens in Leerdam doorgebracht. In de crisisjaren heeft hij veel gedaan voor de honderden werklozen en hun gezinnen. En in de oorlogsjaren was hij tot grote steun voor allen, die het moeilijk hadden. En wie had het toen eigenlijk niet moeilijk?

Maar zijn liefste werk was toch preken. Dat heeft hij tot het laatst gedaan. Nog de zondag voor zijn sterven is hij in Sluipwijk voorgegaan in de dienst van het Woord. En voor 1968 had hij alweer heel wat aangenomen spreekbeurten in zijn agenda genoteerd.

Ds. Enkelaar had de gave, moeilijke Bijbelgedeelten voor iedereen duidelijk te maken, zelfs voor de eenvoudigsten. Een andere collega zei eens: ik hang de ruif altijd maar wat hoog, zodat de mensen op hun tenen moeten gaan staan om er bij te komen. Maar zo deed Enkelaar niet. Om bij hetzelfde beeld te blijven: hij hing de ruif laag. Zelf hield hij er helemaal niet van, op zijn tenen te staan en hij verlangde dat ook niet van anderen. En zodoende is hij voor velen tot zegen geweest. Een oude broeder zei mij eens: van die eenvoudige Enkelaar heb ik toch zo veel geleerd! Als vertegenwoordiger van een vorige genera­tie droeg zijn prediking vanzelfsprekend het stempel van die tijd, maar daarmee is niet gezegd, dat zij niet actueel was. Als men onder actueel maar niet verstaat het vermelden in de prediking van allerlei actualiteiten, wat tegenwoordig bij velen als ideaal geldt. Nee, actueel was Enkelaars prediking in die zin, dat hij de mens met al zijn vragen en problemen voor God stelde. En hebben wij mensen, in welke tijd we ook leven, niet altijd in de eerste plaats met God te maken?

Prediking was voor hem toepasselijke verklaring van een Schriftgedeelte. En dat is toch altijd nóg de rechte opvatting van een preek, al zien velen dat in onze tijd anders.

Het bevindelijke element ontbrak in zijn prediking niet, maar nooit verwees hij de mens naar zichzelf, altijd naar Christus. Zijn prediking was echt Christo-centrisch maar dan toch altijd weer op de mens betrokken. Zoals nog wel eens gezegd wordt: een rijke Christus voor een arme zondaar. Hij bracht wat men noemt een ruim evangelie, zonder te kort te doen aan het recht des Heeren. Wet en evangelie kwamen beide tot hun recht in zijn prediking. Evenzo goddelijke voorbeschikking en menselijke verantwoordelijkheid.

Door deze prediking heeft hij de gemeenten, die hij gediend heeft, opgebouwd in het geloof en een duidelijk spoor getrokken.

Dinsdag 12 december 1.1. is dan aan dit nog altijd arbeidzame leven onverwacht een eind gekomen. Zijn aardse taak was volbracht. In huize „Welgelegen" te Utrecht, waar hij de laatste jaren vertoefde, riep de Heere hem tot zich om hem het genadeloon van een trouwe dienstknecht te geven.

De zaterdag daarop (16 december) hebben we hem, na een rouwdienst te Werkhoven, geleid door een jongere neef, ds. J. Enkelaar te Sluipwijk, ter aarde besteld, in hetzelfde graf, waar hij enige jaren geleden zijn geliefde vrouw moest neerlaten.

De Heere trooste zijn bedroefde kinderen, hier in het land en aan de overkant van de Oceaan. En de zeven gemeenten, die hij gediend heeft, mogen ook met betrekking tot ds. Enkelaar het woord uit de Hebreeënbrief ter harte nemen:

Gedenkt uw voorgangers, die u het woord Gods gesproken hebben en volgt hun geloof na, aanschouwende de uitkomst hunner wandeling

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen